Menu

Onderdeel van Pixfactory

Tips nachtfotografie voor de Nacht van de nacht

Op zaterdag 29 oktober 2016 wordt de 12e ‘Nacht van de Nacht’ georganiseerd. In heel het land zullen honderden kerken, kantoren, bruggen, torens, gemeentehuizen en monumenten de verlichting doven. Niet alleen kan lichtovergoten Nederland weer eindelijk eens genieten van het echte donker, maar ook is het belangrijk om een statement te maken in het kader van natuur, milieu en mens! Als ambassadeur van de Nacht van de nacht vraag ik aandacht voor lichtvervuiling, maar ook hoop ik dat je allemaal op 29 oktober eropuit trekt om de nacht zelf te gaan ontdekken!
Genieten van een echt donkere nacht, waar kan dat nog in Nederland?

Lichtvervuiling in Nederland

Wie in het westen van Nederland woont kan de hele nacht buiten een boek lezen, puur door de helle verlichting van lantaarns, gebouwen, kassen en industrie. 24/7 baadt een groot deel van Nederland, en vooral de stedelijke gebieden, in een zee van kunstmatig licht. Bij een kraakheldere nacht kun je in het westen van Nederland misschien de grote beer zien terwijl je op Schiermonnikoog de grote beer niet meer kan vinden, zo wordt hij omgeven door duizenden andere sterren! Velen kennen de echt donkere nacht niet meer, een nacht waarin je je vergaapt aan de sterrenhemel, waarbij de maan de helderste lichtbron is en je echt je weg moet vinden op de tast.

lichtvervuiling
Sneek bij kraakheldere nacht, een gele gloed overstraalt alle sterren en geeft het centrum aan. Fotograaf: Johan van der Wielen

Donker van belang voor mens en natuur

Licht is niet alleen vervuilend en vaak weinig nuttig, het heeft ook nog eens een grote impact op mens en natuur. Veel mensen in 24/7 verlichte gebieden kampen met slaapproblemen omdat het lichaam te weinig melatonine aanmaakt; het lichaam raakt ontregelt. Evenzo met de dieren om ons heen. Veel dieren zijn schemer- of nachtactief en door de continue verlichting wordt hun natuurlijk gedrag verstoord. Opeens ben je ’s avonds als prooidier zichtbaar voor predatoren. Maar ook diverse vogels blijven actief en raken zelfs gedesoriënteerd. Voor natuur en mens is het noodzakelijk dat het ’s nachts weer donker is, dat we weer gewend raken aan de veranderingen van de seizoenen in licht.

Wat zijn dan de grootste lichtvervuilers in Nederland? Kassen, reclame verlichting, sportvelden, sierverlichting van gebouwen en monumenten, openbare straatverlichting en parkeergarages. Met een paar simpele ingrepen kunnen al deze bronnen een stuk minder gaan vervuilen…

Lichtvervuiling
Lichtvervuiling europa in kaart gebracht… waar ligt Nederland? bron: Nacht van de Nacht Fotograaf: Nacht van de Nacht

Nachtfotografie is écht genieten van het donker!

Naast alle impact op milieu, uitstoot en natuur heeft de lichtvervuiling ook een esthetische impact. De nacht is gewoon ontzettend mooi! De hemel met duizenden sterren, de melkweg of zelfs af en toe het kleurrijke noorderlicht zijn indrukwekkende ervaringen. Mensen in stedelijke gebieden kunnen dit nauwelijks nog zien. In Nederland zijn er nog maar weinig plekken die donker genoeg zijn om de hemel écht te kunnen aanschouwen. Zonder luchtvervuiling zijn in een heldere nacht maar liefst 2500 sterren waarneembaar met het blote oog, in verstedelijkte gebieden zijn dat er op dit moment nog maar een paar.

Ga daarom vaker de nacht in, ervaar de nacht met je camera en ondervind zelf hoeveel een donkere nacht van plek tot plek verschilt. Het platform lichthinder heeft een kaart online waarop de donkerste plekken van Nederland staan aangegeven.

Sterren boven zee, samen met venus, jupiter en de ondergaande maan
Sterren boven zee, samen met Venus, Jupiter en de ondergaande maan. Fotograaf: Johan van der Wielen

Doe mee met de Nacht van de Nacht

De Natuur- en Milieufederaties organiseren jaarlijks de Nacht van de Nacht om enerzijds aandacht te vragen voor lichtvervuiling, maar ook om mensen weer eens van het échte donker te kunnen laten genieten!. Een avond waarop zoveel mogelijk bedrijven, organisaties, gemeenten en particulieren gestimuleerd worden de buitenverlichting te doven. Op die manier wordt niet alleen een statement gemaakt om de lichtvervuiling te verminderen, maar krijgen tevens mensen de kans om weer eens echt van het donker te genieten. Op 29 oktober zijn er in heel Nederland activiteiten die te maken hebben met nacht en duister. Van nachtwandelingen door normaal afgesloten natuur tot verhalenvertellers, van sterrenkijken bij de sterrenwacht tot concerten in het duister en lezingen of voordrachten van bekende Nederlanders, kunstenaars en wetenschappers.

Doe mee en fotografeer de nacht

Geef je op voor één van de vele activiteiten tijdens de nacht van de nacht en sta ook stil bij de impact van lichtvervuiling en het belang van het donker. Kijk hier voor een avontuur bij jou in de buurt. Of … maak gebruik van het feit dat het op veel plekken donker zal zijn en trek er met je camera op uit. Niet alleen zijn er op diverse plekken workshops nachtfotografie (zelf organiseer ik een activiteit in de Oostvaardersplassen), ook biedt een donkere nacht jou als fotograaf eindelijk mogelijkheden om bezig te gaan met sterren en hemellichamen of om te genieten van het licht van de bijna volle maan op het landschap.

Waar kun je in Nederland nog de melkweg fotograferen? Op Schiermonnikoog!
Waar kun je in Nederland nog de melkweg fotograferen? Op Schiermonnikoog! Fotograaf: Johan van der Wielen

Tips voor fotograferen in de nacht

Ik heb deze tips vorig jaar al gegeven, maar de nacht biedt zo enorm veel mogelijkheden voor fotografie dat ik ze graag nog een keer opschrijf. Zo werken de automatische instellingen van je camera niet meer en zul je alles handmatig moeten doen! Daarom hierbij een paar eenvoudige tips waarmee je van start kan gaan:

  • Gebruik een goed en stevig statief!
  • Zet je lens of camera op manual focus (auto focus doet niets als het echt donker is).
  • Scherpstellen doe je bijvoorbeeld op de maan. Met life view kun je de maan zien. Als je aan je scherpstelwiel draait zul je de maan groter en kleiner zien worden, hoe kleiner hoe scherper. Anders je scherpstelling op oneindig en een klein tikje terug.
  • Zet je belichting op manual, de belichtingsmeter snapt weinig van de nacht.
  • Gebruik lage diafragmawaarden (dus grote opening) en begin met lange sluitertijden (10 seconden of meer).
  • Gebruik hoge ISO waarden, ondanks je statief. De hoge ISO is gevoelig voor licht van de kleinste sterren.
  • Om je camera stil te houden is een draadontspanner of draadloze afstandsbediening erg handig.
  • Zet de ruis-reductie-lange-sluitertijden uit, die zorgt ervoor dat het maken van een foto extra lang duurt. Ruis verwijderen is ook altijd mooier in de nabewerking.
  • Experimenteer vanaf hier met verschillende sluitertijden en diafragmawaarden. Hoe licht of donker je de foto maakt is aan jezelf… jij bent de kunstenaar!
  • Kleed je warm aan, je staat lang stil en wordt koud!
  • Stop reserve accu’s in je broekzak, in je tas worden ze koud en verliezen ze hun capaciteit.

Ga naar www.nachtvandenacht.nl, zoek een mooie activiteit uit bij jou in de buurt en trek eropuit! Oh ja… doe wel even de buitenverlichting uit! Succes…

Meteorenregen van de Perseïden...
Meteorenregen van de Perseïden… Fotograaf: Johan van der Wielen

4 reacties

  1. Bij een belichtingstijd van 10 seconden worden alle sterren streepjes. Die foto van de melkweg, zoals hierboven staat ga je echt niet maken zonder volgsysteem.

    1. Beste Ron, alle foto’s zijn gemaakt (door mij) zonder volgsysteem. Hoe ik dat zeker weet? Nou… ik heb geen volgsysteem 🙂 Waar zit’m dan de truc? In de lenskeuze. Je hebt gelijk wat betreft streepjes en belichtingstijd echter hoe wijder de lens hoe langer de belichting mag zijn voor je storende streepjes gaat zien. Zie je dat bij 200mm al vanaf <1sec, zo zie het bij 12mm op een Full frame body bij 30" alleen als je op 100% inzoomt.

      1. Dankjewel voor de reactie. Ik heb inderdaad alleen ervaring met de 24-105 van Canon. Ik had echter op 24 mm ook al streepjes in plaats van mooie puntjes bij meer dan 5 seconden.

        1. Een goede handreiking is de ‘500 regel’ die zegt dat de maximale belichtingstijd van sterren zonder dat je strepen gaat zien kan worden berekend door: 500 / brandpuntsafstand bij FullFrame. Voor 24mm zou dat 500 / 24 = ca. 21sec. of bij een 1,6x crop: 500 / (1,6×24) = 13sec. Voor mijn gebruikte 12mm t/m 15mm op Fullframe ligt de max. sluitertijd op 33 sec. tot zelfs 41 sec. Er is overigens wat commentaar op deze regel en sommige gebruiken liever de conservatieve 400 regel ipv 500. Daarmee kom je met 24mm op 17sec. en op een cropcamera op 10sec. In deze theorie zou de door jou gebruikte 24mm met 5sec. nog goed moeten gaan. (bron o.a: https://petapixel.com/2015/01/06/avoid-star-trails-following-500-rule/)

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

4 reacties

  1. Bij een belichtingstijd van 10 seconden worden alle sterren streepjes. Die foto van de melkweg, zoals hierboven staat ga je echt niet maken zonder volgsysteem.

    1. Beste Ron, alle foto’s zijn gemaakt (door mij) zonder volgsysteem. Hoe ik dat zeker weet? Nou… ik heb geen volgsysteem 🙂 Waar zit’m dan de truc? In de lenskeuze. Je hebt gelijk wat betreft streepjes en belichtingstijd echter hoe wijder de lens hoe langer de belichting mag zijn voor je storende streepjes gaat zien. Zie je dat bij 200mm al vanaf <1sec, zo zie het bij 12mm op een Full frame body bij 30" alleen als je op 100% inzoomt.

      1. Dankjewel voor de reactie. Ik heb inderdaad alleen ervaring met de 24-105 van Canon. Ik had echter op 24 mm ook al streepjes in plaats van mooie puntjes bij meer dan 5 seconden.

        1. Een goede handreiking is de ‘500 regel’ die zegt dat de maximale belichtingstijd van sterren zonder dat je strepen gaat zien kan worden berekend door: 500 / brandpuntsafstand bij FullFrame. Voor 24mm zou dat 500 / 24 = ca. 21sec. of bij een 1,6x crop: 500 / (1,6×24) = 13sec. Voor mijn gebruikte 12mm t/m 15mm op Fullframe ligt de max. sluitertijd op 33 sec. tot zelfs 41 sec. Er is overigens wat commentaar op deze regel en sommige gebruiken liever de conservatieve 400 regel ipv 500. Daarmee kom je met 24mm op 17sec. en op een cropcamera op 10sec. In deze theorie zou de door jou gebruikte 24mm met 5sec. nog goed moeten gaan. (bron o.a: https://petapixel.com/2015/01/06/avoid-star-trails-following-500-rule/)

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: