Menu

Onderdeel van Pixfactory

Nederlandsche vogelen, meesterwerk digitaal in te zien

nederlandsche_vogelen

‘Nederlandsche vogelen’ is het eerste overzicht in woord en beeld van vogels die in Nederland voorkomen, als het even kan op ware grootte (1770-1829). Het is een kostbare megaproductie.

In de eenentwintigste eeuw kunnen we bijna alles googelen. Dat was in de zeventiende en achttiende eeuw wel anders. Wie zich wilde verdiepen in een natuurhistorisch onderwerp, moest veel moeite doen om informatie te vinden, want gespecialiseerde naslagwerken zijn er nog nauwelijks.

De Amsterdamse firma Sepp

Christiaan Sepp en zijn zoon Jan Christiaan Sepp bestuderen insecten. De tekeningen en gravures die ze daarvan maken delen ze uit aan vrienden. Jan Christiaan wordt zelfs boekhandelaar in Amsterdam om dit officieel te mogen doen. De Sepps zien een gat in de markt en laten buitenlandse boeken over de natuur vertalen. Ook gaan ze op zoek naar kenners die over de natuur in Nederland kunnen schrijven.

Zo komen ze terecht bij Cornelis Nozeman, een predikant met liefde voor de natuur. Hij ontleedt vissen en insecten en is een vroege veldbioloog die de natuur in trekt om vogels te bestuderen in hun eigen omgeving. De Sepps en Nozeman besluiten om samen een boek te maken over alle Nederlandse vogels. Christiaan Sepp maakt de tekeningen en de gravures, Nozeman schrijft de begeleidende teksten en Jan Christiaan Sepp zorgt dat het boek uitgegeven wordt.

‘Nederlandsche vogelen’: een peperduur project

De ‘Nederlandsche vogelen’ wordt een peperduur project. Alle vogels worden ‘naer ’t leeven geheel nieuw en naeuwkeurig getekend, in ’t koper gebragt [=gegraveerd], en natuurlyk gekoleurd [= ingekleurd].’ Dat ‘naar het leven’ betekent niet dat de vogels nog leven als ze getekend worden, maar dat er speciaal voor deze uitgave nieuwe tekeningen worden gemaakt van opgezette of speciaal voor dit doel afgeschoten vogels.

De vogels worden zoveel mogelijk op ware grootte afgebeeld en zo wordt het een boek van uitzonderlijk groot formaat: 56 x 39,5 cm. Van iedere tekening moeten gravures gemaakt worden en omdat er nog geen meerkleurendruk bestaat, moeten alle prenten één voor één met de hand worden ingekleurd door specialisten. Dat maakt de productie nog eens extra duur.

Om alles betaalbaar te houden – zowel voor de uitgever als voor de klant – verschijnt het boek in afleveringen. Na iedere vijftig platen drukt Sepp een titelpagina en een lijst met behandelde vogels. Die worden dan gebonden. Uiteindelijk worden het vijf kloeke delen.

Het duurt maar liefst 59 jaar voordat het hele project voltooid is. Nozeman overlijdt al in 1786, zestien jaar na de verschijning van het eerste deel. Zijn werk wordt voortgezet door de arts en bioloog Martinus Houttuyn. Na zijn dood worden de laatste delen door uitgever J.C. Sepp en zijn opvolgers samengesteld, met adviezen van Coenraad Jacob Temminck, de latere oprichter van museum Naturalis in Leiden.

Vorig jaar verscheen een herdruk en ook dit jaar moet nog een herdruk verschijnen. Het originele boek is in volle glorie digitaal in te kijken op deze site.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Wellicht ook interessant voor u