Traditioneel maken we voor sterrensporen een hele reeks foto’s, die dan in de nabewerking worden samengevoegd tot één foto. Olympus heeft een andere manier bedacht om tot hetzelfde resultaat te komen.
Live composiet (Olympus en Panasonic)
Al diegenen die met een Olympus camera werken hebben misschien al gehoord of gelezen over de functie “live composiet”. Wanneer je bij een Olympus EM-1 MkII camera aan het instelwiel draait om de sluitertijd in te stellen, ga je helemaal tot op het einde, daar zie je “Live composiet”. De EM-1 MkIII en de EM-1x camera’s daarentegen hebben hiervoor een aparte modus “B” op de menuregelaar.
Aan de basis is dit een functie waarbij je in donkere omstandigheden de camera een tijd lang laat werken, een klein beetje vergelijkbaar met de functie “Interval opnamen of Time Lapse” functie.
Waarom maar een klein beetje? Wel, bij de functie “Interval opnamen” maak je een reeks foto’s met de door jou ingestelde sluitertijd en interval. Het nadeel hiervan is, dat je zelf achteraf al deze foto’s moet samenvoegen tot 1 beeld en je onderweg geen enkel idee hebt van hoe het er zal uitzien. Als voordeel kunnen we hier wel vermelden dat je achteraf uit diezelfde reeks nog foto’s kunt weglaten.
Hoe gaat “Live composiet” tewerk?
Met de camera op een statief, zet je de functie aan. Dan zal de camera in een eerste stap een referentiefoto maken, daarop volgt de melding dat de camera klaar is voor “Live composiet”. Met een druk op de “menu” knop kan je de sluitertijd instellen van een ½- tot 60 sec.
Als je nu op de ontspanknop drukt begint de camera met een reeks foto’s met de sluitertijd die je hebt ingesteld. Het interval is hier 0 sec. Na elke foto, in het voorbeeld om de ½ seconde, haalt de camera enkel de lichte delen uit het beeld, om die delen dan samen te voegen met wat er al op de eerste foto stond. Je kan zo op het lcd-scherm mee kijken en je foto zien groeien, vind je dat het goed is geweest, dan kan je de functie afzetten met een druk op de ontspanknop. Op het scherm zie je ook hoeveel beelden al werden gemaakt en hoe lang je bezig bent geweest. Zelfs als je de camera 3 uur laat werken en enkele duizenden foto’s hebt gemaakt zoals in het voorbeeld aan het begin van dit artikel, toch wordt het resultaat van die 3 uur lange fotosessie herleid tot één foto.
⦁ Stap 1: zet de camera in de MANUELE modus, stel scherp en activeer dan de functie “Live composiet”, druk nu op de knop “menu” om de sluitertijd in te stellen.
⦁ Stap 2: druk nu een eerste maal op de ontspanknop en “Live composiet” wordt voorbereid.
⦁ Stap 3: je krijgt een melding dat de camera klaar is voor “Live composiet”, druk een tweede maal op de ontspanknop.
⦁ Stap 4: je ziet op het lcd-scherm het histogram samen met de vermelding van de gekozen sluitertijd (1/2sec), het aantal beelden (52) dat al werden gemaakt en de totale duur in minuten en seconden (00:26.5) dat de camera al bezig is. In het voorbeeld zie je verticale strepen van een LED-zaklampje dat op en neer beweegt voor de lens.
De camera gebruikt hiervoor de “elektronische sluiter” en kan daardoor een heel tijdje doorgaan. Bij de oudere modellen tot maximaal 3 uur, bij de EM-1 MkIII en de EM-1x heb je een bijkomende ‘Live composiet timer’ waarmee je de totale tijd kan instellen van 4 minuten tot 6 uur. Zorg vooral voor minstens een goed opgeladen batterij en wanneer nodig een tweede in een batterijgrip.
Het voordeel van dit systeem is dat je eindresultaat nooit zal worden overbelicht. Daarbij komt nog dat je de vooruitgang van het eindresultaat kunt volgen op het LCD-scherm.
Het nadeel hiervan is dat je camera niet automatisch kan stoppen als er om de een of andere reden een storend element in het beeld voorkomt, bijvoorbeeld wolken. Goed opgebouwde sterrensporen zouden dan onverbiddelijk worden tenietgedaan door de wolken die plots verschijnen in het beeld. Zorg daarom ook dat je ’s morgens tijdig stopt, bijvoorbeeld een uurtje voordat de zon opkomt.
Het resultaat
Als je camera staat ingesteld op RAW+JPEG, dan krijg je als resultaat één RAW en één JPEG-foto, niet een hele reeks zoals je dat zou doen met een “time Lapse” sessie. Dat voordeel is tegelijkertijd een nadeel want bij een reeks foto’s kan je al gauw een aantal foto’s elimineren, dat kan hier niet. Alles wat er in het beeldveld gebeurt is gedurende die ganse tijd, staat op die ene foto.
Je mag dan al zo goed voorbereid zijn, maar wolkenvelden, satellieten en ander overvliegende objecten kunnen wel eens voor een onprettige verrassing zorgen. Heeft je camera gewerkt gedurende enkele uren, dan heb je geen verhaal, je moet dan later alles overdoen.
In tegenstelling met het voorbeeld in het begin van dit artikel, werd hier een telelens gebruikt. Dat gaat zowat in tegen alle gangbare regels over sterrensporen waar men meestal met een groothoek tewerk gaat, maar afstappen van de regels is af en toe wel eens verrassend.
Of je nu met een andere camera werkt met “interval opnamen” of hier nu met “Live composiet”, je kan ervoor kiezen om bij je camera te blijven staan om het verloop op te volgen. Doe je dit op een tijdspanne van meerdere uren dan wordt dat toch een hele klus. Je kan er ook voor kiezen van alles in de vooravond op te stellen en dan te wachten tot het donker wordt. Eenmaal donker kan je dan de functie activeren, rustig gaan slapen en ’s anderendaags bij het ontbijt genieten van het resultaat.
Alleen maar voor sterrensporen?
Neen, deze functie kan je gebruiken om alle mogelijke lichtbronnen bij nacht of in een donkere omgeving op de foto te zetten. Denk maar aan, vuurwerk, light painting, e.a.
De foto hieronder is het resultaat van 255 beelden “live composiet” overdag in een heel donkere omgeving en bijgelicht met een LED-zaklampje. Je zou dit ook kunnen met één foto, maar om een evenwichtige belichting te krijgen zoals hier op de foto zonder storende schaduwpartijen zal het heel lastig worden om tot hetzelfde resultaat te komen.
Het gebruik van deze functie overdag in lichte omstandigheden, zou een uitdaging worden. Dat zien we in Deel 2: Olympus en “live composiet” fotografie – overdag en breng dynamiek in het beeld.
Dit artikel is onderdeel van een driedelige tutorialreeks over de live composiet functie van Olympus. Wil je de andere delen van deze reeks lezen klik dan op onderstaande links.
Olympus en “live composiet” fotografie – Deel 2: overdag, en breng dynamiek in het beeld
Olympus en “live composiet” fotografie – Deel 3: Isoleren van het onderwerp
12 reacties
Een kleine opmerking: op afbeelding 3 staat belichting van -3 op de lichtmeter.
Naar mijn idee dient dit bijna op nul te staan voor de juiste belichting.
Aan te passen via het menu en de belichtingstijd aan te passen zodat de belichtingsmeter op nul komt. Dan de foto maken.
Het blijft een heel handige optie en leuk dat hier eens aandacht wordt gegeven.
Hallo Louis,
Wat is de juiste belichting? Voor DSLR gebruikers lijkt dit compleet verkeerd, maar met een systeemcamera is dat niet meer het geval. Daar beoordeel ik zelf het beeld door de zoeker of op het scherm. Vind ik het te licht, dan ga ik de sluitertijd verkorten, vind ik de foto te donker dan is het net andersom. Waar de lichtmeter dan ook staat heeft voor mij nog weinig belang. Gebruik ik die dan nooit meer, neen, nu en dan bijvoorbeeld voor HDR reeksen zal ik er nog wel eens naar kijken.
Klopt, maar je hebt het hier wel over een andere functie, namelijk de live composiet hier is het wel van belang. Althans dat is mij verteld. De eerste keren waren mijn foto’s te donker. Na aanpassing hiervan werden de foto’s beter.
Interessant artikel. Je hebt het ook over Panasonic camera’s. Hoe heet de functie bij de G9. Ik heb deze nog niet gevonden, maar dat wil niet zeggen, dat de functie er onder een andere naam niet op zit.
Hallo Rob,
Je kan er meer over vinden voor Panasonic op dit adres: https://camerajabber.com/how-do-you-use-panasonic-live-view-composite-mode/
Het werkt op dezelfde manier als ik hierboven beschreven heb voor Olympus.
Dank, heb weer wat geleerd over mijn camera, dacht dat ik al veel van mijn camera wist, maar dit is nieuw voor me, ga het zeker eens uitproberen, ben benieuwd naar de andere 2 delen van deze drieluik
Hallo Ina,
Ja, eenmaal je de functie kent, ga je ze zeker meer gebruiken, denk bijvoorbeeld aan een kermis met al die bewegende lichtgevende objecten.