Op zoek naar de mysterieuze noordse glazenmaker

Als de eerste schaarse waarnemingen van de noordse glazenmaker gemeld worden, word ik onrustig. Het lijkt me boeiend om deze mysterieuze zeldzame libelle eindelijk eens goed voor mijn lens te krijgen. Dan moet ik er wel tijd insteken en de kans op succes is onzeker, want de vliegtijd is maar kort. Doordat deze zomer de libelle vrij dicht bij mijn woonomgeving werd waargenomen, besloot ik er een klein project van te maken.
Noordse glazenmaker. Fotograaf: Hans Jansen

Libellenfotografie

Libellenfotografie richt zich vaak op een aantal stadia van een soort: bijvoorbeeld foto’s van het mannetje of vrouwtje, de paring, eiafzet, uitsluiping van de larve of vluchtfoto’s. Mijn doel was veel beperkter en gericht om van deze zeldzame soort een aantal karakteristieke foto’s te maken in eigen habitat. Dat leek me al uitdagend genoeg. In totaal ben ik vijf dagen op pad geweest voor deze ene soort en heb alle andere mooie soorten “links laten liggen”.

Mannetje noordse glazenmaker. Berken zijn favoriet als opwarmplek omdat ze veel warmte terug stralen. Fotograaf: Hans Jansen

Soort en gedrag

De noordse glazenmaker (aeshna subarctica) is een grote zeldzaamheid in Nederland en duikt soms op plekken op, maar kan daar volgende jaren ook zo weer verdwijnen. Dat maakt het een mysterieuze wat ongrijpbare soort. Ze komt voor in hoogveenvennen, vooral in Drenthe en aangrenzend Zuidoost-Friesland en zeer lokaal ook in Overijssel. Het is een kwetsbare soort en wordt de laatste jaren bedreigd door de stikstof problematiek en ook door verdroging van de vennen.
Op de locaties komt ze in lage aantallen voor en vliegt vaak samen met de sterk gelijkende algemenere venglazenmaker (aeshna juncea).

Noordse glazenmaker

Noordse glazenmakers zijn vrij grote libellen (70-75 mm) met een kleurrijk vlekkenpatroon. De mannetjes zijn donker en blauw en de vrouwtjes bruin met gele vlekken. Het is in het seizoen een “laatvliegende” soort en wordt vooral in de periode half augustus tot half september het meest gezien. Vroeg in de ochtend warmen de dieren zich vaak op bij bomen met een lichte ondergrond in de buurt van het water. Vooral berken zijn populair. Als het weer goed is en het is warm genoeg patrouilleren de mannetjes boven het water en langs de oever. Ze gaan dan zelden zitten. In de middag trekken ze meer naar de bosranden of heidevelden om te jagen. Vrouwtjes komen pas naar het water als ze “paringsbereid” zijn. Die zie je dus veel minder.

Vrouwtje noordse glazenmaker. Fotograaf: Hans Jansen

De uitrusting en keuzes

Ik ga doorgaans op pad met twee camera’s en statief. In deze situatie kies ik voor een macrolens 150 mm en een zoomlens 70-300. Vrijwel alles fotografeer ik vanaf statief, omdat dit in mijn geval mooiere resultaten geeft. Mijn ervaring is dat ik bijna permanent werk met mijn macrolens en wil graag de libellen op ooghoogte fotograferen. Situaties van een libel op een hoge tak levert mij met 300mm doorgaans toch te magere resultaten.

Klein bosven in het veen met drijvend veenmos aan de randen en voldoende open water. Omzoomd door bomen.
Een ideale habitat voor de noordse glazenmaker. Fotograaf: Hans Jansen

De praktijk

Mijn fotolocatie was een bosven in een heidegebied omgeven door bomen. De oevers waren kwetsbaar en kon je niet betreden. Hoe mooi een foto ook zou kunnen worden, basisregel is dat je dat respecteert. Daarmee vielen vluchtfoto’s en eiafzet van het vrouwtje voor mij al af als mogelijkheid, want dan moet je dicht aan het water kunnen staan. Verder een ideale situatie met veel bomen en ook een aantal berken.

Mannetje. Het zoeken van de libellen op bomen is een zoekplaatje. Zeker ook op dennen zoals bij deze.
Oriëntatie op landende dieren is het gemakkelijkst. Fotograaf: Hans Jansen

Na een tijdje waarnemen leer je de favoriete bomen kennen en dat is een groot voordeel. Dan is het posten, kijken hoe de mannetjes vliegen en of ze eventueel een landing willen maken op een voor jou gunstige plek. Dit vraagt veel geduld, maar het is wel genieten van het mooie spel. Mannetjes landen als ze een prooi hebben gevangen. In mijn situatie heb ik één keer tegelijk drie mannetjes gezien. Doorgaans maar één of twee. Een heel andere situatie als bijvoorbeeld bij heidelibellen, die qua aantallen om je oren kunnen vliegen.

Venglazenmaker. Deze lijkt erg veel op de noordse glazenmaker en ze komen vaak samen voor. Vooral de kleinere schouderstrepen en de vorm van de neusstreep zijn onderscheidend. Fotograaf: Hans Jansen

Bijzonder moment

De paring van noordse glazenmakers wordt zelden waargenomen en vindt waarschijnlijk vaak wat hoger in de bomen plaats. Maar ik had geluk. Op een donkere namiddag, toen ik de moed al bijna had opgegeven en nog één keer een rondje maakte, zat een parend koppeltje vrij hoog in een berk. Bingo! Maar het was winderig en ze waaiden los van de boom en kozen een plekje voor mij op ooghoogte. Wat een moment! Met verhoogde hartslag de eerste foto’s gemaakt. Daarna bleven ze laag, waarschijnlijk vanwege de flinke wind. Voor mij de kans om ze van alle kanten te benaderen. Een uniek moment voor mij en na afloop een vol geheugenkaartje.

Copula. Uniek moment!
Door sterk te diafragmeren kon ik een grote scherptediepte bereiken. Fotograaf: Hans Jansen

Vooral genieten

Goede voorbereiding is wel de basis en proberen de soort goed te leren kennen. Deze bijzondere ervaring leert mij dat wanneer je een goede voorbereiding doet op de leefomgeving en het gedrag van de soort, je de kansen op mooie fotomomenten vergroot.

En ik heb vooral ook genoten, toch wel de basis voor mijn natuurfotografie!

Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

6 reacties

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

6 reacties

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: