“Old school”
Een juiste belichting wordt beïnvloed door de ISO waarde, het diafragma en de sluitertijd. Omdat we in het analoge tijdperk geen enkel middel hadden anders dan deze schaal, om te weten of de belichting goed zat, was dit indertijd ook wel elementair om iedereen ermee te leren omgaan. Telkens wanneer we een foto maakten, moesten we het ontwikkelen afwachten om te zien of dit wel waar was.
Even kijken op het scherm was er in de analoge tijd nog niet bij, maar zodra de digitale camera’s hun intrede deden kon je het resultaat nog even ter plaatse controleren.
“New school”
Bijna iedereen is zich ervan bewust dat er momenteel twee grote groepen zijn en waarvan de meest recente groep elke dag meer aanhangers krijgt. Ik heb het hier dan ook over de steeds kleinere groep fotografen met een spiegelreflexcamera en de sterk groeiende groep van fotografen met een systeemcamera. Aangezien grote cameramerken hebben aangegeven enkel nog aandacht te besteden aan de laatste groep, zal deze onvermijdelijk de bovenhand krijgen.
Op cursussen en workshop is de laatste groep al heel sterk vertegenwoordigd en wat ik hier wil duidelijk maken geldt in feite niet voor de spiegelreflexcamera’s. Aangezien je daar nog altijd in de zoeker moet werken met de belichtingscorrectie, kan je daar niet zonder.
Bij de introductie van de systeemcamera’s hebben we echter niet alleen het scherm achteraan de camera maar ook de zoeker gekregen die hetzelfde beeld weergeeft. De zoeker is hier in feite niets anders dan een kopie van wat we op het scherm zien met hier en daar andere randinformatie.
Wat gebeurt er eigenlijk?
Voor iedereen die in de P/A/S-modus werkt, die kan op een systeemcamera met behulp van de belichtingscompensatie in realtime de wijzigingen zien van de instellingen.
Je gebruikt daarvoor de belichtingscorrectieknop of -schijf. Wanneer je bijvoorbeeld in de A-modus het diafragma op f/4 hebt staan en je geeft een belichtingscorrectie aan van -1 (= 1 stop minder licht) dan zal dat overeenkomen met het verkorten van de sluitertijd met 1 stop. Stond deze op 1/60 sec, dan zal deze naar 1/125 sec gaan.
In de M-modus zou je zelf de sluitertijd hebben moeten wijzigen van 1/60 naar 1/125 sec. Je doet dat daar met bijvoorbeeld het achterste instelwiel (afhankelijk van jouw camera instellingen).
Moet je nu in de M-modus al die stappen van buiten kennen?
Met die stappen bedoel ik dan alle ‘sluitertijd-’ en alle ‘diafragma waarden’.
Nee, helemaal niet, afhankelijk van jouw vertrekpunt, met andere woorden een diafragma of een sluitertijd, ga je aan het andere instelwiel sluitertijd of diafragma wijzigen en dit zonder al die waarden te kennen omdat je kijkt naar het resultaat. Of je nu in de zoeker kijkt of op het scherm, je ziet telkens hetzelfde en je stopt met draaien aan het instelwiel als de foto er uitziet zoals jij dat wilt. Is dat toevallig net 1 of 2 stops verder goed, maar zonder het te beseffen kan je ook gestopt zijn op een waarde tussenin.
De belichtingscorrectieschaal geeft dan nog altijd wel aan wat de camera ervan vindt, maar dat is niet meer relevant.
Beperkingen
Al wat ik hier heb beschreven, werkt dus niet op een spiegelreflexcamera als je daar de zoeker gebruikt.
Een praktisch voorbeeld: sneeuw
We weten ondertussen dat de camera voor de ideale belichting rekent met 18% grijs. Doen we dat met heel donkere of heel lichte onderwerpen dan loopt dit wel eens fout, zwart is plots niet meer zwart en wit is ook niet meer wit.
Een voorbeeld hiervan is “sneeuw”, laat je de camera de belichting bepalen dat zal de sneeuw i.p.v. wit echter grijs op de foto staan. In de P/A/S-modus zouden we dan de belichtingscompensatie op +1 of +1,5 moeten zetten, m.a.w. we moeten de foto lichter maken.
Hoe vaak is het niet dat je vergeten bent of het nu (+) of (-) was voor die verbetering. In de M-modus ga je door het draaien aan het instelwiel voor de sluitertijd onmiddellijk zien of je foto lichter of donkerder wordt en was dat nu (+) of (-), dat moet je niet onthouden, je zorgt gewoon dat de sneeuw op de foto er uit ziet in de zoeker of op het scherm zoals jij het wilt hebben en dat kan al wel eens afwijken van de gangbare regels.
Hardware
Als je nu de beslissing neemt om die M-modus uit te proberen dan kan het zijn dat jouw camera een mooie belichtingscorrectieschijf boven op de body heeft staan die spijtig genoeg vanaf dan geen enkel nut meer heeft, want die werkt niet in de M-modus en je kan die schijf geen andere functie geven.
Hier rijst dan de vraag: “Kan dit niet anders wordt geïmplementeerd?”. Het zou me niet verwonderen dat deze schijf in de toekomst helemaal zou kunnen verdwijnen.
Besluit
Ik kan het niet beter verwoorden dan wat ik onlangs las in een blog over “Manual shooting” op de website van “Vallerret Photography gloves”;
“One of the best things about shooting in manual is there is no magic formula that works best for every shot. The beauty in manual shooting is it’s completely tied to the photographer’s personal style and composition goals.”
Als je tot hiertoe altijd gedacht hebt dat de M-modus moeilijk was, dan kan ik je vertellen dat dit met een systeemcamera in de hand, in feite heel gemakkelijk is geworden. Kijk vooral niet meer naar de belichtingscorrectieschaal maar naar de foto om te beoordelen wanneer het licht goed zit. Probeer het zeker even uit.
Let wel op, zie je dan helemaal niets gebeuren, dan moet je even in de menu duiken van jouw camera, want het in real time zien van de wijzigingen is vaak een instelling die niet op alle camera’s onmiddellijk op ‘AAN’ staat.
19 reacties
Op mijn Olympus E-M5II ga je in de menu maar “menu voor belichtingsinstellingen” (symbool 2 tandwieltjes), daarin naar “, daarin naar “Disp/…/PC”, daarin naar “LV versterking”, Live View versterking dus, daarin zet je “Uit”: dwz “Helderheid Live View afhankelijk van belichtinginstellingen”, staat dit op “Aan 1” of “Aan 2” dan zal de helderheid van de LV uiteraard onafhankelijk zijn van de belichtinginstellingen, is nodig wanneer je bij een sterke onderbelichting toch no het beeld als normaal belicht wil zien, bvb omdat je wil flitsen.
Vermoedelijk bij E-M10 zal dit ongeveer gelijkaardig zijn.
Zoeken maar, loont de moeite
dank je wel. Ik heb het gevonden, ga het uitproberen. Ik zie iig het beeld in de M-stand veranderen.
Lieve mensen allemaal, op gevaar af als drammerige zeur te worden gelezen helpt het uitzetten van helderheidsvariantie niet, omdat de omgevingshelderheid wel gewoon blijft veranderen. De plek waar je fotografeert bepaalt dus deels hoe je je schermpje ziet.
Echt, de enig betrouwbare controle zijn die histogrammen, de grafiekjes dus. Als dat je tegen staat hoef je die niet eens nauwkeurig leren lezen zolang je maar zorgt dat de data niet links of rechts uit de ruimte vallen.
En daarom maakt het eigenlijk totaal niets uit in dit opzicht wat voor type of merk camera je gebruikt.
Kijk eens naar het ‘aangepast’ menu, in de paragraaf C1, daar zet je de functie “LV versterk.” op UIT.
Als je dan in de ‘M’ stand werkt, en je kiest een diafragma, dan ga je de sluitertijd verlengen of verkorten en dan zie je het beeld lichter of donkerder worden.
Ik heb je artikel met belangstelling gelezen.
Als beginnend fotograaf vind ik het nog moeilijk om in de M-stand te fotograferen, kies vaak voor de S of A stand. In deze standen zie ik ook de belichting veranderen in de zoeker. In de M-stand gebeurt dit niet.
Jij schrijft in je artikel dat je dan iets in je instellingen moet veranderen, maar waar vind ik dat?
Ik heb een Olympus E-M10 Mark II camera.