De muskusos – ofwel Ovibos moschatus – behoort tot de familie van holhoornigen (Bovidea), waar bijvoorbeeld ook antilopes en bizons toe behoren. Samen met schapen, geiten en gemzen hoort de muskusos tot de Caprinae onderfamilie. Ze zijn dus meer verwant aan schapen en geiten dan aan runderen.
Muskusossen hebben een schouderhoogte van 1,10 tot 1,50 meter en een gewicht van 180 tot 410 kg. De dikke vacht suggereert een groter dier dan ze daadwerkelijk zijn. Bizons bijvoorbeeld kunnen wel twee keer zo zwaar zijn, maar die hebben een dunnere vacht. Het zware gedrongen lijf en de zware kop met robuuste hoorns vormen een imposante verschijning. Ze eten gras, lage vegetatie als heide en wilg, mos en korstmos.
Arctisch leefgebied en herintroductie
De muskusos komt voor in het noorden van Noord-Amerika, Groenland en de arctische archipel. Na herintroductie komen ze tegenwoordig ook weer voor in het noorden van Rusland, Noorwegen en Zweden.
Binnen Europa is Dovrefjell-Sunndalsfjella Nationaal Park toch wel dé plek om muskusossen te zien. In dit prachtige park kun je ook wilde rendieren, poolvossen, veelvraat en steenarenden treffen. Met een hoogte van 2286 m is Snøhetta de hoogste berg in het gebied.
In Dovrefjell leven inmiddels een paar honderd dieren, maar makkelijk heeft de groep het niet. In 2012 zijn meer dan 70 dieren overleden door longinfecties, mond en klauwzeer en andere oorzaken. De muskusossen leven in kleine groepen van 10-25 dieren bestaande uit vrouwtjes, jongen en een ouder mannetje als leider. Mannetjes kun je ook in losse kleine groepjes bij elkaar treffen. Juli en augustus is de bronsttijd. Dan komen de mannetjes met wel 40 km/u aansnellen om elkaar vol op de hoorns te treffen. Deze zware beuken zijn kilometers ver te horen.
Prachtig in herfst en winter
Het hele jaar door kun je de dieren treffen, maar winter en herfst vind ik toch wel de mooiste seizoenen om de muskusos te zien en te fotograferen. Dan zie en voel je echt de ruigte van het bergachtige Dovrefjell. De winter in Noorwegen met zacht licht en het witte landschap geeft een minimalistische barre achtergrond aan de fascinerende muskusos. In de herfst heb je in Dovrefjell en Rondane prachtige herfstkleuren. Deze gebieden zijn goed in één trip te combineren.
Hoe te fotograferen?
Muskusossen zijn rustige dieren die zich ogenschijnlijk niet haasten, maar ze kunnen onverwachts aanvallen als ze vinden dat je te dichtbij komt. Een officiële gids kan je helpen om de dieren zonder problemen te benaderen.
De muskusos leent zich voor allerlei soorten fotografie. Van portretten tot de dieren in het seizoen afhankelijke landschap.
In het landschap
Bij wildlifefotografie neig je vaak naar close-up portretten. Dieren in hun omgeving kunnen echter een verhaal vertellen wat een portret niet kan.
Portret
Natuurlijk is een close-up portret van deze magnifieke dieren prachtig om te maken. Het liefst met een prachtige besneeuwde kop.
(Inter)actie
De mannetjes zijn in de bronsttijd actief met gevechten om de rangorde. Gedurende het hele jaar zijn er ook schijngevechten en de jongeren doen vaak fanatiek mee. Leuk om te zien en te fotograferen.
Dynamiek in de groep kan ook erg mooi zijn om te fotograferen. Bijvoorbeeld een groep mannetjes bij elkaar, of een moeder met jong.
Tegenlicht
De langharige vacht leent zich goed voor tegenlicht foto’s. Sneeuw in de voorgrond kan zorgen voor mooie bokeh. Let wel op je belichting. Het is lastig het zonlicht binnen het bereik van de sensor te houden en toch detail te blijven zien in de donkere vacht van de muskusos.
Sneeuw en mist
Een sneeuwbui kan extra sfeer geven aan je foto’s en mist kan een serene haast mystieke sfeer oproepen. Let ook hier goed op je belichting en houd er rekening mee dat je autofocus het kan laten afweten. Van te voren oefenen met handmatig scherpstellen helpt zeker.
Voorbereiding
Voordat je besluit muskusossen in Noorwegen te gaan fotograferen, moet je wel rekening houden met een aantal zaken. Zo zijn het gevaarlijke dieren en moet je een minimale afstand met ze houden.
In de winter moet je speciale winterkleding hebben en wildlifefotografie vraagt een specifieke foto-apparatuuruitrusting.
Gedrag muskusossen
Op de bordjes bij de ingang van het park en in de blokhutten in de omgeving vind je de volgende terechte waarschuwing:
“You are now In an area with the muskox. The muskox is an peaceful vegatarian, but he may attack if you get too close. You will be in great danger then! If you accidently meet the muskox in your path, please make a slowly retreat, then take a big curve around it. For your own safety: NEVER GO CLOSER THEN 200 METERS. YOU ARE THE ONE RESPONSIBLE IN CASE OF AN ACCIDENT!”
Weersomstandigheden en kleding
In Dovrefjell kan het in de winter wel 30 graden vriezen. Hoewel de laatste jaren ook hier de wintertemperatuur wel eens verrassend hoog is geweest. Warme kleding in lagen is handig omdat je vaak flinke afstanden moet lopen voor je de dieren tegenkomt. Tijdig lagen uitdoen tijdens het hiken en weer aan als je stilstaat.
Waterdichte kleding en een geïsoleerde skibroek zijn handig als je vanaf een laag standpunt in de sneeuw wilt fotograferen. Wollen onderkleding en sokken blijven langer fris en houden je goed warm.
Bij wildlifefotografie zit of lig je vaak lang stil en in de kou koel je dan snel af. Een warme muts spreekt voor zich en handig zijn dunnere handschoenen tijdens het fotograferen en echt warme wanten die erover heen kunnen als je stilzit. Sneeuwlaarzen zijn in de winter een must om warme voeten te houden. Gecombineerd met sneeuwschoenen ben je dan in de winter uitgerust om overal te komen.
In de zomer en herfst zijn gewone hiking boots natuurlijk prima.
In het gebied mag je kamperen. In de winter is het aan te raden dit met een gids te doen. Tenten en slaapzakken zijn aangepast aan de extreme omstandigheden. Kennis en ervaring met kamperen in ijzige kou is een pre. Ik ben zelf met reisgids en natuurfotograaf Floris Smeets mee geweest. Hij weet veel van het gebied, de dieren en zeker ook van fotografie.
Foto-apparatuur om mee te nemen
Een groothoek lens (16-35 mm) en standaard lens (24-70 mm) gebruik je voor landschappen en de dieren in het landschap. Een midden bereik telelens (80-400 mm) tot een lange telelens (150-600 of 200-500 mm) is aan te raden voor het fotograferen van de dieren zelf.
Als je nachtfotografie leuk vindt, neem dan ook een lichtsterke groothoek lens mee. Strooilicht is er nauwelijks, dus je ziet echt veel sterren.
Een statief kan handig zijn voor landschappen, maar foto’s van de dieren maak je toch veelal uit de hand omdat je dan flexibeler bent. Goede beeldstabilisatie is wel noodzakelijk.
2 bodies is handig zodat je geen lenzen hoeft te wisselen in slechte weersomstandigheden en je hebt altijd een camera voor backup. Om je materiaal te beschermen tegen vocht kun je er een hoes overheen trekken. En voldoende accu’s zijn een must, zeker als je gaat kamperen. Accu’s hebben bij kou minder vermogen en opladen gaat niet zomaar.
Voorkom condens op je apparatuur bij temperaturen rond 0 graden door je foto-uitrusting niet plotseling bloot te stellen aan warmte. De accu’s en geheugenkaartjes kun je er natuurlijk als voorzorg uithalen.
Verdere informatie over Dovrefjell Nationaal Park
- Het park ligt op ongeveer 4-5 uur rijden van Oslo.
- Vlakbij het nationaal park zijn overnachtingsplekken (bijv. Fugurhaugli). Je kunt dan buiten het park overnachten, naar een parkeerplaats rijden en vanaf daar het park in hiken.
- Dovrefjell kun je ook ontdekken via de diverse onbemande hutten in het park. Deze zijn eigendom van Den Norske Turistforening (DNT). Je moet hiervan lid zijn om erin te kunnen.
- Meer informatie is online te vinden of via de website van visitnorway.
- Hier vind je de officiële brochure van het park.
12 reacties
Een genot om te lezen. Fantastisch artikel met praktische en nuttige tips. Vooral de focus op de risico’s en onderschatting zijn zeer nuttig. Daarnaast zijn de fotografische tips onmisbaar. ‘Last but not least’ de foto’s zijn stuk voor stuk toppers! Dank voor het delen van deze geweldige (fotografische) reiservaring. Vriendelijke groet, Wilrie van Logchem
Hallo Wilrie, bedankt voor je leuke reactie. Het was zeker een geweldige reiservaring en een goede voorbereiding is nooit weg.
Vriendelijke groet,
Erik