Als de corpulente juryvoorzitter Marijn zijn plek achter de tafel voorin de tent inneemt, verstomt het blije gekakel van de vier overgebleven deelnemers en wacht men met gezonde spanning af wat er komen gaat. Tot ieders verrassing bestaat het finalewerkstuk uit een vrije opdracht: maak een heerlijk gerecht dat typisch ājouā is.
Joop – rechtstreeks van de bron
Deelnemer Joop (58) duikt meteen onder zijn tafel en graait in een kistje met scharrelpastinaak en vrije uitloop tuinbonen. Hij raakte als klein jongetje al geĆÆnteresseerd in eten, toen zijn vader op zondag het vlees kwam snijden. Joop houdt van rauw voedsel, want bewerkt eten is slecht voor de mens, niet te verteren en heeft niks meer te maken met de werkelijkheid. Zoals het uit de grond komt, wordt het ook gepresenteerd. Als hij aan bewerkt voedsel denkt, kookt hij intern van woede. Voorverwarmd op 180 graden. Hij wil mensen juist laten proeven hoe lekker de natuur van zichzelf is, zonder smaakversterkers. Vooral zoetigheid is vergif en hij zal de jury wel eens overtuigen met zijn puur natuur gerechten. Naast de rauwe pastinaak en tuinbonen legt hij een halve haan op het verder niet opgemaakte bord. De veren zitten er nog in. Kakelvers, zogezegd.
Vincent – rechtstreeks uit de verpakking
Deelnemer Vincent (40) heeft weinig verstand van koken en laat liever een ander het voorwerk doen. Hij koopt daarom graag ingeblikte groenten en kant-en-klaarmaaltijden. Zijn favoriete fabrikant gebruikt bij de teelt van al haar groenten mest van de zeldzame Oeralbloedneusbeer en dat proef je terug in het product. Althans, dat is hem in de winkel verteld en bovendien is de prijs-kwaliteitverhouding geweldig. Geen enkel ander merk biedt zoveel gram groenten in dezelfde pot! Dat de groenten daardoor in de verdrukking komen en er wat minder aangenaam uitzien, neemt hij voor lief. Vincent doet verder vrij weinig met zijn ingrediĆ«nten voor hij ze serveert aan het grote publiek. Hoogstens snijdt hij er een lelijk stukje vanaf of gebruikt hij niet de hele verpakking om wat meer de nadruk te leggen op een bepaald ingrediĆ«nt. Heel soms maakt hij de smaak wat scherper met een beetje peper. Collegaās die zelf hun recepten in elkaar knutselen vindt hij uitslovers. Naar zijn mening blijft er dan weinig van het eigenlijke product over, hij houdt zijn gerechten liever ‘puur en onbewerkt’, direct uit de verpakking. Op zijn bord belanden uiteindelijk rode kool van Hak, krieltjes van Celavita en een visschuitje van Iglo. Uiteraard opgewarmd en precies genoeg voor het bord waarop geserveerd moet worden!
Marieke – zelfde sausje
Deelneemster Marieke (32) is in culinair opzicht een beetje het uitgekookte halfzusje van Jan en Vincent. Zij start met rauwe groenten uit eigen tuin en vlees van de bioboer uit het dorp en probeert er in de keuken een lekker gerecht van te maken. Ze was altijd al een fanatiek wortelaar geweest en dus was het logisch dat ze in de keuken was gestart met enkel wortelgerechten. Ze wist alles van wortels en reisde ooit heel de wereld over op zoek naar bijzondere exemplaren en rassen. Dat ging op den duur vervelen en tegenwoordig stortte ze zich met evenveel plezier op lastiger onderwerpen als bloemkool en andijvie. Een beetje een groentegeneralist dus. Haar manco is dat ze dan wel begint met rauwe ingrediƫnten, maar eigenlijk over al haar gerechten hetzelfde sausje giet: altijd twee eetlepels teriyakisaus, 100 gram bloem en drie tenen knoflook. Bovendien is ze naar de mening van haar omgeving veel te scheutig met smaakversterkers als peper, zout en suiker en kloppen de verhoudingen op het bord niet. Het eindproduct heeft weinig meer van doen met de oorspronkelijke ingrediƫnten en ziet er nogal plastic uit. Haar zal het worst wezen, want in Amerika is men dol op haar gerechten.
Jan-Justus – creatieve geest
Deelnemer Jan-Justus (35) is op voorhand de grote favoriet. De andere drie begrijpen niet waarom, maar hij is een nationaal en internationaal gelauwerde kok. Zijn bosje-prei-gerechten vallen bij bosjes in de prijzen. Ook hij maakt zijn creaties met rauwe ingrediƫnten. Per gerecht bekijkt hij echter wat er moet gebeuren om te komen tot een gerecht dat perfect uitgebalanceerd is. Een snufje peper hier en een kloddertje mosterd daar. En soms belandt er een compleet kunstwerk op het bord. Justus schuwt het niet gekke vormen uit zijn groenten te snijden, de ijsbergsla te combineren met een rode paprika enkel voor het kleurcontrast, of zijn gerechten veel te lang te laten bakken voor een scherpe en duistere smaak. Het is maar net waar hij zin in heeft. Met het grootste gemak laveert hij tussen koken, bakken, braden, wokken, flamberen, grillen en blancheren. Het is voor de consument elke keer weer een uitdaging te achterhalen wat er nu eigenlijk op diens bordje ligt. Niet voor niks wordt dat er in sterrenrestaurants altijd even bij verteld. Joop, Vincent en Marieke hebben nog nooit in een dergelijk restaurant gegeten en zijn dat ook niet van plan. Als je knolselderij eet, wil je toch ook knolselderij zien? What you eat is what you see. Kokkerellen is verdorie een ambacht, geen kunstvorm!
Als bij het luiden van de bel Jan-Justus het zweet van zijn voorhoofd veegt, staan Joop, Vincent en Marieke al tijden ongeduldig te wachten. Joop was eigenlijk al meteen klaar, Vincent moest natuurlijk nog even opwarmen, en Marieke moest haar vaste sausje nog uitgieten over haar schotel van lamsvlees, warmoes en rammenas. Was ze toch bijna door de zenuwen die eeuwige teriyaki vergeten.
Social Media meninkjes
Dan is het bijna tijd voor de jury-uitslag. Om de spanning wat op te voeren mag een flitsende stagiair eerst op ongetwijfeld grappig bedoelde wijze verslag doen van Twittertweets over de uitzending. En de meningen van de kijkers zijn net als het gerecht van Joop niet bepaald mals. āRauw eten is niet te vreten, mist smaak, kleur en belevingā en āpotgrond kan niet het volledig potentieel uit pastinaak halen, je MOET eten bereidenā zijn terugkerende meningen over Joop. In schril contrast staat de tweet van een eenzame schriele veganist die zweert bij ārechtstreeks uit de tuinā.
Ook Vincent krijgt een veeg uit de pan. Social media tonen zich weer van hun minst sociale kant met venijnige reacties als āeen ander merk zou een ander resultaat gevenā en āer zit niks van jezelf in die voorgekookte en opgewarmde meukā. Eat that.
Over Marieke lijkt digitale consensus te bestaan dat het er weliswaar gelikt, maar niet bepaald eetbaar uit ziet. āTeveel zoet- en kleurstoffen toegevoegdā en āin die eye-candy gaat deze jongen mooi zijn tanden niet zettenā illustreren dit. Een enkeling is het er niet mee eens, getuige āprachtige kleuren, mooie ingrediĆ«nten had je hier!ā.
Jan-Justus zorgt voor verdeeldheid in de culinaire kijkerswereld. āPrachtig, maar zo heb ik nog nooit een radijs gezien, daar is flink aan gesleuteldā en ādie heeft zeker een groot en duur fornuis, zo kan ik het ookā, moeten wedijveren met bewonderende tweets als āgedurfd om ravioli eens op zoān manier klaar te makenā en ābij die gast zou ik wel eens een kookcursus willen volgenā.
Jury-oordeel
Na dit tenenkrommend intermezzo is het woord weer aan juryvoorzitter Marijn. Met veel te veel nutteloze stiltes tussen een stortvloed aan vooral overbodige woorden worstelt hij naar een zalvend en hopelijk niemand kwetsend eindoordeel. Komt ie.
Ongeacht de uitslag, blijf vooral doorgaan met koken. Maak wat je zelf lekker vindt, volg je passie, en houd voor ogen waarom je ook weer kookt. Wees eerlijk over welke ingrediƫnten je hebt gebruikt en welke kookmethoden je hebt toegepast. En onthoud dat over smaak niet valt te twisten. Kook voor jezelf, niet voor anderen. Dat gezegd hebbende, kies ik voor het gerecht van Marieke. Me like teriyaki.
Volgend seizoen op deze zender: Heel Holland Fotografeert de Natuur.
3 reacties
Hoe ziet teriyaki er uit?
Wat een geweldig stuk, Marijn! Zeer herkenbaar ook, mooie rake typeringen. En je hebt er twee prachtige foto’s bij geplaatst.
Groet, Wouter
Geweldig Marijn, raak getypeerd, wat een gave om zo te kunnen vertellen š
Groet Loes