Boerenkrokus

Vroeg in het voorjaar, vaak al in februari, is de boerenkrokus één van de eerste voorjaarsbloeiers. Het is een stinzenplant, die uitnodigt om je weer te gaan uitleven in macrofotografie. Een eerste sprankje van het komende voorjaar!
Een tapijt van boerenkrokussen.
Een tapijt van boerenkrokussen. Fotograaf: Hans Jansen

De boerenkrokus is een vroege voorjaarsbloeier, die vooral bekend staat als een stinzenplant. Als er veel bij elkaar staan, is het een indrukwekkende vegetatie, waarin heel mooie tinten overheersen.
Meerdere stinzenplanten zijn een prachtige fotografische uitdaging in het voorjaar. Het zijn vooral bol-, knol- en wortelgewassen, die vanaf circa de 16e eeuw werden aangeplant op buitenplaatsen, rondom kastelen en landhuizen. Kenmerkend voor stinzenplanten is dat ze op oude buitenplaatsen uiteindelijk zijn verwilderd en ingeburgerd in onze natuur. Je ziet ze ook rondom kerken en begraafplaatsen. Er zijn plekken waar het voormalig landhuis al lang niet meer staat, maar waar de stinzenplanten ieder jaar steeds weer heel mooi bloeien. Hoewel ze oorspronkelijk uitheems zijn, behoren ze tot de Nederlandse flora.

Boerenkrokus en sneeuwklokjes op een oude begraafplaats in Friesland.
Boerenkrokus en sneeuwklokjes op een oude begraafplaats in Friesland. Fotograaf: Hans Jansen

Een stins is een Fries woord dat wordt gebruikt wordt om een burcht of een landhuis mee aan te duiden. Bewoners van stinzen konden het zich permitteren om voorjaarsbloeiers uit mediterrane landen rondom hun landhuis te planten. Vooral in Noord- Nederland en Noord- Duitsland kun je op zoek gaan naar verschillende soorten van deze klassieke plekken met stinzenplanten.

Sneeuwklokje en boerenkrokus zijn twee stinzenplanten die gelijktijdig bloeien.
Sneeuwklokje en boerenkrokus zijn twee stinzenplanten die gelijktijdig bloeien. Fotograaf: Hans Jansen

Kenmerk boerenkrokus

De boerenkrokus is opvallend lichtroze, waarvan de bloemen, met zes bloemdekbladen wijd open gaan als de zon schijnt. Ze vormen dan een soort ster. De bladeren zijn zeer smal (2-4 mm) en hebben een witte middenstreep. De bloemen zijn aan de buitenzijde egaal roze tot lavendelblauw gekleurd met een opvallende witte basissteel. De stijl en meeldraden zijn oranje. De krokus oogt lang en slank.
Van oorsprong komt de boerenkrokus uit de Balkan en is hier vanaf de 19e eeuw. Het is daar een bolgewas van het middelgebergte op een kalkrijke grond tussen 1000 en 1500 meter hoogte. Ze zijn wel kwetsbaar, want bij regen en harde wind kunnen ze snel omvallen en dan is een mooi fotomoment al weer voorbij gegaan. Je moet er dus vroeg bij zijn!

Zoeken naar een creatief effect.
Zoeken naar een creatief effect. Fotograaf: Hans Jansen

Fototips

  • Stinzenplanten hebben als voordeel dat er vaak veel dicht bij elkaar staan. Dit geeft mogelijkheden om in die veelheid heel aparte foto’s te maken met mooie achtergronden. Leuk is om te proberen het licht mooi te laten vallen en een combinatie te zoeken van scherp en onscherp. Persoonlijke smaak bepaalt hier je keuzes.
  • Probeer ook eens door een aantal krokussen heen te fotograferen voor een mooie zachte blauwe onscherpe kleur op de voorgrond. Combinaties met sneeuwklokjes geven ook een bijzonder effect.
  • De bloemen lenen zich goed voor detail opnames. Vooral de complementaire kleuren oranje en blauw geven een mooie combinatie. Gebruik ook tegenlicht, het zonlicht kan door de vochtige omgeving heel mooi bokeh opleveren en een sfeervol effect.

    Probeer of je bokeh kunt benutten
    Probeer of je bokeh kunt benutten. Fotograaf: Hans Jansen
  • Dubbele belichting is bij dit soort onderwerpen een kans om creatieve effecten te kunnen creëren. Je hebt weinig last van storend gras of andere begroeiing, omdat dit nog niet groeit of heel laag is.
  • Je kunt bijna niet anders dan met je camera vanaf de grond werken, omdat de krokussen niet meer dan 10 centimeter hoog zijn. Een dunne pittenzak is vaak al genoeg voor de stabiliteit. Je kunt met verschillende lenzen werken voor verschillende effecten.

    Kwetsbaar en fragiel.
    Kwetsbaar en fragiel. Fotograaf: Hans Jansen
  • Van belang is dat je al vanaf januari de plantjes in de gaten houdt. Begin februari kunnen ze al vol in bloei staan en bij aanhoudend nat weer verwelken ze snel en vallen ze om. Dan moet je weer een jaar wachten…

    Boerenkrokussen begin februari.
    Boerenkrokussen begin februari. Fotograaf: Hans Jansen

 

Leefomgeving

Als stinzenplant vooral te vinden bij landgoederen, parken, begraafplaatsen.

Vindtijd

Bloeiperiode begin februari-maart

Meer weten?

Flora van Nederland

Wilde planten

Verspreidingsatlas

Weeda, E.J 2003.  Nederlandse oecologische flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 5

Bescherming

Veel stinzenplanten zijn bij wet beschermd en behoren op de stinzenplekken tot ons cultureel erfgoed. 

Kwetsbaarheid

Vrij algemeen en niet specifiek kwetsbaar. In België zeldzaam.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Stinzenplanten zijn een cultuurhistorisch onderdeel van onze flora en bij wet beschermd als cultureel erfgoed. Bij het zoeken naar stinzenplanten kan je dat op leuke plekken brengen, waar cultuurhistorie en natuur samengaan. ‘Bekende’ stinzenplekken , maar ook kleine buitenplaatsen, oude boerenhoeven, pastorietuinen, begraafplaatsen, stadswallen en slotheuvels leveren soms de leukste verassingen op.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: