Menu

Onderdeel van Pixfactory

Bosviooltjes

De lente begint pas echt als de bosviooltjes bloeien. Met hun heldere violette kleur fleuren de tere maar welgevormde bloemen de bosranden op. Het is maar even, want als het bladerdek zich sluit zijn de bloemen weer snel verdwenen. Wat overblijft zijn de vruchten, die in de loop van de zomer rijpen. De zaden zijn een lekkernij voor de mieren, die deze meenemen naar hun nest. Dat verslepen is weer goed voor de verspreiding van de viooltjes.
Tegenlichtopname van donkersporig bosviooltje. Fotograaf: Ron Poot

Er zijn twee soorten bosviooltjes, die je even goed moet bekijken om ze uit elkaar te halen. Hun namen verraden het al. Het bleeksporig bosviooltje heeft een lichte spoor en de andere soort, het donkersporig viooltje heeft een blauwgekleurde spoor. De spoor is een langwerpig uitgroeisel onder aan de bloem, waar nectar in zit. Lekker voor de bijen en de hommels die de bloemen bezoeken.

Het meest algemeen is het bleeksporig bosviooltje, die je kunt vinden in lichte droge bossen, vaak aan de randen of langs het bospad. Het zeldzame donkersporig bosviooltje is een soort van vochtige, voedselrijke bossen, zoals bossen op keileem of langs een beek of kalkrijke bossen. Vooral in het oosten van het land kun je deze soort wel treffen.

Na de bloei vormt het viooltje vruchten die bij rijpheid in drie kleppen openspringen. Dan zie je de zaden keurig liggen in de opengeklapte vruchtkleppen. Zoals gezegd zijn de mieren dol op die zaden. Dat komt door het “mierenbroodje”, een zoet aanhangsel aan het zaadje. Door dit lokkertje komen de mieren de zaden ophalen en verspreiden. Een slimme truc van moeder natuur, die je ook wel bij andere soorten vindt.

Fototips

Door speenkruid heen gefotografeerd.
Door speenkruid heen gefotografeerd. Fotograaf: Ron Poot

Viooltjes zijn maar klein, dus interessant voor macrofotografen. Wil je de soort in zijn omgeving laten zien, gebruik dan een compactcamera met macrostand. Dan krijg je de omgeving goed mee en kun je veel informatie over het leefgebied van de plant meegeven.

Zoek een laag standpunt om de bloemen mooi in beeld te krijgen. Voordeel is tevens dat de achtergrond meer op afstand komt, vervloeit en daardoor een rustig beeld oplevert. Fototoestel plat op de grond of zelfs een klein stukje er in. Plastic zakje meenemen om je fototoestel te beschermen tegen de vochtige bosbodem.

Let goed op de achtergrond. Vaak zijn er mooie kleurtinten (bladeren of bloemen) of lichteffecten (zonnige bosrand) te vinden, die bijdragen aan een sprekende foto.

Speel met tegenlicht om de kleur en vorm van de bloem extra goed uit te laten komen.

Wees eens creatief en fotografeer door omringende bloemen en bladeren heen, daardoor kun je een leuke omkadering van je viooltjes creëren.

Leefomgeving

Beide soorten zijn kenmerkend voor bosrijke gebieden.
Bleeksporig bosviooltje in lichte bossen, landgoederen, langs bospaden en in de duinen.
Donkersporig viooltje in meer schaduwrijke bossen, langs beken en op kalkgrond. Zuid Limburg, Twente, Achterhoek, IJsseldelta. In Belgie: Leemstreek, Voerstreek.

Vindtijd

april-mei

Bescherming

Niet wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Het bleeksporig bosviooltje vrij algemeen in bossen en de duinstreek. Het donkersporig bosviooltje is zeldzaam.

En dan nog dit!

Je gelooft het of niet, maar zelf viooltjes gaan wel eens vreemd. Zo kan het bleeksporig bosviooltje bastaarden geven met zowel het donkersporig bosviooltje als het hondsviooltje. De kenmerken van deze nakomelingen (die meestal onvruchtbaar zijn) zitten tussen die van de ouders in. Bastaarden zijn zeldzaam, maar het kan heel goed dat ze vaak over het hoofd worden gezien. Interessant om eens extra goed op te letten op plaatsen waar beide soorten bijeen groeien.

4 reacties

  1. Er zijn honderden kleine (bleeksporige) bosviooltjes in mijn tuin (ik spaar ze natuurlijk bij het wieden en ze woekeren lekker door). Maar ze hebben allemaal een veel paarsiger groen blad dan op de foto’s. Is dat dan weer een andere soort?

    René Hoogenboom in Putten (Veluwe)

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

4 reacties

  1. Er zijn honderden kleine (bleeksporige) bosviooltjes in mijn tuin (ik spaar ze natuurlijk bij het wieden en ze woekeren lekker door). Maar ze hebben allemaal een veel paarsiger groen blad dan op de foto’s. Is dat dan weer een andere soort?

    René Hoogenboom in Putten (Veluwe)

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: