Brokkelsterren, bijna buitenaards

Nico van Kappel
27 mei 2021

Geen reacties

De brokkelster is één van die bijzondere, bijna buitenaardse dieren van de Nederlandse zeewateren. De brokkelster is een soort zeester – of beter gezegd slangster – die veel voorkomt in de Oosterschelde. De Brokkelster bestaat uit een vijfhoekige centrale plaat met vijf dunne lange armen met stekels. Ze zijn de laatste jaren in enorme aantallen aanwezig in de westelijke Oosterschelde. Brokkelsterren halen voedsel uit zeewater. Ze steken hun armen in het waterkolom en filteren zo de eetbare delen uit het water.

Brokkelsterren zijn van dichtbij heel erg kleurrijk en elke brokkelster lijkt uniek te zijn. Ze zijn in bijna alle denkbare kleuren aanwezig, van geel, rood, blauw, oranje en zwart en wit. Het lijkt alsof er geen twee gelijk zijn. Daarnaast komen ze vaak in enorme aantallen voor op de zeebodem.

De dieren houden van stroming en een harde zeebodem en zijn daarom het meest te vinden in de centrale en westelijke Oosterschelde. Ze zijn ook in heel ondiep water te vinden en daarom ook voor niet-duikende fotografen interessant. Vaak zelfs rond de laagwaterlijn.

Blauw gekleurde brokkelster in ondiep water in een rotspoel. Fotograaf: Nico van Kappel

Fototips

Brokkelsterren lopen niet weg, ze kunnen zelfs geen kant op! Je hebt dus alle tijd om ze te fotograferen.
Om ze in het water te kunnen observeren en fotograferen heb je wat hulpmiddelen nodig: een snorkel en duikmasker met wetsuit (om langer te kunnen fotograferen voordat het te koud wordt) en een onderwaterzak (budget) of onderwaterbehuizing (duur) voor je fototoestel.
Met behulp van een loodgordel kan je ook tijdens het snorkelen even op diepte blijven ‘hangen’.
Op sommige plekken vormen de dieren dichte bedden. Hier is het mogelijk om een beeld te vullen met alleen brokkelsterren.
Als je dan beelden maakt met een groothoeklens en je camera naar boven richt is het water door de aanwezige algen vaak mooi groen van kleur. Met behulp van kunstmatig licht (duiklamp of onderwaterflits) kan je dan de voorgrond goed bijlichten.
Om detailopnamen van brokkelsterren te maken kan je een macrolens gebruiken samen met (bij voorkeur) onderwaterflitsers of een duiklamp.
In gebieden waar veel brokkelsterren voorkomen, spoelen ze ook regelmatig aan op het strand. Deze dieren kan je dan op het strand zelf fotograferen of in een veldstudio. Dit is een manier om dieren en planten in het veld te fotograferen met behulp van een plaat van melkwit plexiglas en flitsers. In dit geval vervang je de plaat door een eigenbouw aquarium of bak van plexiglas. Het resultaat is een studiobeeld van een organisme waarbij de vormen en het onderwerp zelf de hoofdrol krijgen.

Detail van een brokkelster arm op paars gekleurde mosdiertjes. Fotograaf: Nico van Kappel

Brokkelsterren op steen onder aan een zeedijk in de monding van de Oosterschelde.

Blauw gekleurde brokkelster in ondiep water in een rotspoel.

Detail van een brokkelster arm op paars gekleurde mosdiertjes.

Brokkelsterren steken hun armen in de waterkolom; bij zonsondergang gefotografeerd met een DSLR in een onderwaterzak.

Leefomgeving

In stromend zeewater op de zeebodem, Oosterschelde.

Vindtijd

Jaarrond.

Meer weten?

Stichting Anemoon, sportbeschrijving

Soortenbank

Voorbeelden op Nederpix

Bescherming

Brokkelsterren zijn erg algemeen in de Oosterschelde maar het is verboden om dieren uit het water te halen zonder de juiste vergunning. Dieren op het strand kunnen wel kort in de veldstudio.

Kwetsbaarheid

Leefgebieden in zee zijn altijd kwetsbaar, kijk uit waar je loopt tijdens laagwater en let er bij het snorkelen of duiken op dat je de bodem niet raakt of dieren verstoort.

Verspreidingskaart

Nederland

België

Verspreidingsatlas

En dan nog dit!

In jaren zonder echte winter van het type ‘elfsteden’ kunnen brokkelsterren massaal voorkomen. Warme winters zijn tegenwoordig eerder de norm dan de uitzondering. Brokkelsterren vormen daardoor dichte matten die al het andere bodemleven kunnen verdringen. Door sommigen worden de dicht matten brokkelster gezien als een plaag of zelfs ecologisch ramp.