Grote brandnetel, zo heet de overbekende plaaggeest die je overal tegenkomt. Dat suggereert dat er ook een kleine brandnetel is. En dat klopt, wat minder opvallend en talrijk en iets kleiner van stuk, vooral in moestuinen kun je het kleine broertje tegenkomen. De kleine brandnetel heeft echter wel (nog) gemenere brandharen dan de grote.
De brandharen zitten overal op bladeren en op de stengels. Het zijn een soort glazen buisjes die bij aanraking gemakkelijk breken en een branderig zuur uitstorten over het slachtoffer. Een prima verdedigingsmiddel. De haartjes staan vaak iets omhoog gericht. Bij een opwaartse beweging langs de plant heb je minder snel jeukbulten omdat de haartjes dan niet zo gauw breken. Heb je toch een paar prikken te pakken? Pluk wat bladeren van grote weegbree – ook een algemene stikstofplant en bijna altijd in de buurt te vinden – en wrijf die over de bulten.
Brandnetels bloeien, maar de bloemen zijn geen kleurige verschijningen. Een beetje groen of violet, in lange sliertjes. Bijzonder is wel dat je bij brandnetels mannetjes- en vrouwtjesplanten hebt. Tweehuizig heet dat in de plantkunde, een soort latrelatie eigenlijk. De bloemen verschillen van elkaar in vorm. De mannetjes hebben meeldraden en de hangende bloeiwijzen lijken een beetje op katjes. Zij zijn de bestuivers. De vrouwtjes hebben de bloemen meer in kluwens, zij dragen de vruchten.
Het zijn echte stikstofminnaars. Waar de grond rijk aan mest is en waar wat verstoring optreedt, daar komt de brandnetel tevoorschijn. In dichte zoden. Akkerranden, braakliggende gronden, mesthopen, rijke vochtige bermen. Kom je brandnetels tegen in een voedselarm bos op zandgronden dat weet je meteen dat er iets aan de hand is. Vermoedelijk een dumpplaats van tuinafval of iets dergelijks.
De snelgroeiende brandnetel is een goede voedingsplant voor veel insecten. De meest populaire vlinders van ons land leggen hun eieren er en de rupsen doen zich te goed aan de sappige en eiwitrijke bladeren. Zonder enige hinder van de brandharen. De brandnetel is waardplant voor de atalanta, distelvlinder, dagpauwoog, gehakkelde aurelia, landkaartje en kleine vos.
