Menu

Onderdeel van Pixfactory

De grote brandnetel, een ondergewaardeerde plant

Met brandnetels hebben natuurliefhebbers een haat-liefde verhouding. Hoe je ook uitkijkt, voor je het weet gebeurt het weer, een reeks jeukende brandnetelbulten op je huid. Tegelijkertijd is deze plant de kraamkamer van de prachtigste vlinders in ons land. Ook voor fotografen heeft deze gehate netel meer in petto dan brandblaren. Kom eens (voorzichtig) dichterbij en ontdek de mooie kant van de grote brandnetel.
Brandnetelbloesem. Fotograaf: Ron Poot

Grote brandnetel, zo heet de overbekende plaaggeest die je overal tegenkomt. Dat suggereert dat er ook een kleine brandnetel is. En dat klopt, wat minder opvallend en talrijk en iets kleiner van stuk, vooral in moestuinen kun je het kleine broertje tegenkomen. De kleine brandnetel heeft echter wel (nog) gemenere brandharen dan de grote.

De brandharen zitten overal op bladeren en op de stengels. Het zijn een soort glazen buisjes die bij aanraking gemakkelijk breken en een branderig zuur uitstorten over het slachtoffer. Een prima verdedigingsmiddel. De haartjes staan vaak iets omhoog gericht. Bij een opwaartse beweging langs de plant heb je minder snel jeukbulten omdat de haartjes dan niet zo gauw breken. Heb je toch een paar prikken te pakken? Pluk wat bladeren van grote weegbree – ook een algemene stikstofplant en bijna altijd in de buurt te vinden – en wrijf die over de bulten.

Brandnetels bloeien, maar de bloemen zijn geen kleurige verschijningen. Een beetje groen of violet, in lange sliertjes. Bijzonder is wel dat je bij brandnetels mannetjes- en vrouwtjesplanten hebt. Tweehuizig heet dat in de plantkunde, een soort latrelatie eigenlijk. De bloemen verschillen van elkaar in vorm. De mannetjes hebben meeldraden en de hangende bloeiwijzen lijken een beetje op katjes. Zij zijn de bestuivers. De vrouwtjes hebben de bloemen meer in kluwens, zij dragen de vruchten.

Tegen een lichte achtergrond zie je de sierlijke vorm van de brandnetel pas goed. Fotograaf: Ron Poot

Het zijn echte stikstofminnaars. Waar de grond rijk aan mest is en waar wat verstoring optreedt, daar komt de brandnetel tevoorschijn. In dichte zoden. Akkerranden, braakliggende gronden, mesthopen, rijke vochtige bermen. Kom je brandnetels tegen in een voedselarm bos op zandgronden dat weet je meteen dat er iets aan de hand is. Vermoedelijk een dumpplaats van tuinafval of iets dergelijks.

De snelgroeiende brandnetel is een goede voedingsplant voor veel insecten. De meest populaire vlinders van ons land leggen hun eieren er en de rupsen doen zich te goed aan de sappige en eiwitrijke bladeren. Zonder enige hinder van de brandharen. De brandnetel is waardplant voor de atalanta, distelvlinder, dagpauwoog, gehakkelde aurelia, landkaartje en kleine vos.

Fototips

  • De hoog opgaande brandnetelplanten zijn gemakkelijk tegen de lucht te fotograferen. Met tegenlicht lenen ze zich goed voor een silhouet-foto. Ook kunnen ze beeldbepalend in het landschap zijn.
  • De structuur van de planten is open, de vorm van stengels, bladeren en bloemen zijn daardoor goed te zien. Speel eens met de combinatie van licht en vormen. Aan de bosrand kun je contrastrijke foto’s met hard licht maken van zonbeschenen planten tegen een donkere achtergrond.
  • Details die interessant zijn: de bloeiwijzen, de markante bladeren, de brandharen. Probeer het stekelige karakter van de plant met deze scherpe vormen weer te geven.
  • Let op de diertjes die op de brandnetel leven. De eiwitrijke plant is erg aantrekkelijk voor insecten. Probeer de rupsen van bijvoorbeeld atalanta, dagpauwoog en kleine vos eens te vinden.

Leefomgeving

Licht beschaduwde, stikstofrijke plaatsen. Afvalhopen, braakliggende grond, akkerranden, bermen.

Vindtijd

Juni – oktober.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Zeer algemeen, niet kwetsbaar.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Voor de mens heeft de brandnetel ook veel nuttige eigenschappen.

  • De jonge blaadjes zijn een prima groente, te vergelijken met jonge spinazie.
  • Brandnetelkaas is een populaire en smakelijke kaas.
  • Brandnetels hebben allerlei geneeskrachtige eigenschappen bijvoorbeeld voor de spijsvertering.
  • Brandnetelgier is een natuurlijk bestrijdingsmiddel in de tuin tegen luizen.
  • Je kunt er je haar en huid mee verzorgen: goed tegen roos en luizen.
  • Het sap levert goede kleurstoffen voor het verven van textiel.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: