Menu

Onderdeel van Pixfactory

Elzenhaantje, een vraatzuchtig kevertje

Wie kent niet de zwarte els, bekend om zijn elzenkatjes en elzenpropjes. Minder bekend maar meer berucht zijn de elzenhaantjes. Deze zwarte kevers (en hun rupsen!) doen zich in de zomer tegoed aan het verse elzenblad. De bomen worden er niet mooier op, met al dat aangetaste blad. Om van de nood toch maar een deugd te maken loont het de moeite die kevertjes en hun rupsen eens nader te bekijken. Best mooi…
Het elzenhaantje in het universum. Minimale scherptediepte en door de vegetatie heen. Fotograaf: Ron Poot

In het voorjaar komen de volwassen kevers tevoorschijn en kun je ze in elzenbomen in de buurt van het water tegenkomen. Ze hebben de winter doorgebracht tussen de afgevallen bladeren onder de bomen. Meestal de zwarte els, maar ook populieren, hazelaars en wilgen lusten ze wel.

De jonge elzenbladeren die net uit de knop komen zijn een smakelijke maaltijd voor de kevers. Soms zie je tientallen van die metaalblauwe kevers op de bladeren zitten. De blaadjes zien er al snel aangevreten uit.

In mei en juni leggen de kevers hun eitjes onderaan het blad. Die zijn herkenbaar als een groepje van enkele tientallen oranje eitjes dicht tegen elkaar aan geplaatst. Hieruit komen na ongeveer twee weken de larven (rupsen). De jonge rupsjes zijn eerst groenachtig, maar verkleuren al snel naar zwart.

Je ziet al snel waar het elzenhaantje voorkomt: de elzenbomen vertonen talrijke aangetaste bladeren, het lijkt wel een herfstbos.

In juli verpoppen de rupsen zich op de grond, onder de afgevallen plantenresten. Na een dag of tien komen de jonge kevers tevoorschijn, die dan nog even flink gaten knagen in de elzenbladeren. Dan gaan ze in rust. Ze overleven als kever de winter en worden pas in het voorjaar weer actief als de elzen uit beginnen te lopen. De cirkel is rond.

Elzenhaantjes, de volwassen kevers leggen hun eitjes op het blad van de zwarte els. Fotograaf: Ron Poot

Fototips

  • In april komen de kevers af op de jonge uitlopende elzenblaadjes, dan kun je ze massaal tegenkomen, soms tien op een blad. De kevers zijn niet erg schuw en heerlijk studiemateriaal voor de macrofotograaf.
  • Vaak zijn de kevers en later de rupsen talrijk aanwezig, loop voor je losgaat eerst even rond om te zoeken naar inspirerende beelden.
  • Probeer de kevers in je foto eens van hun omgeving te isoleren door groot diafragma te gebruiken (f/2.8) of door ze door een gat in de de vegetatie heen te fotograferen (kaderen).
  • In juni en juli kom je de rupsen tegen. Zij vreten het bladmoes tussen de nerven weg waardoor een interessant nervenpatroon ontstaat. Probeer eens zo’n glas in lood elzenblad mee te fotograferen.
  • De aangevreten bladskeletten zijn met tegenlicht extra mooi om te zien. Ga eens uit je dak en doe abstract!
  • Pas om met fel zonlicht, de glanzende keverschildjes zorgen snel voor lelijke overbelichte plekken. Maak schaduw door zelf in de zon te gaan staan of scherm het zonlicht af met een witte paraplu of diffusiescherm.
Een rups knaagt aan de resten van het elzenblad. Fotograaf: Ron Poot

Leefomgeving

Vochtige bossen. Leeft voornamelijk op zwarte els, daarnaast ook op populier, hazelaar en wilg.

Vindtijd

April – augustus.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Zeer algemeen, niet kwetsbaar.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Het elzenhaantje vertoont een karakteristieke manier van bladaantasting: venstervraat. De jonge rupsjes eten aan een kant van het blad de opperhuid weg, waardoor een doorschijnend patroon tussen de nerven en adertjes ontstaat. De oudere rupsen eten ook het bladmoes weg, waardoor er gaten ontstaan en alleen het bladskelet overblijft.

Venstervraat. De rupsen eten eerst de opperhuid en daarna het bladmoes tussen de nerven weg waardoor een mooi mozaïek ontstaat. Fotograaf: Ron Poot

Eén reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Eén reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: