In de herfst kun je tijdens een wandeling door de heide deze bijzondere paddenstoel tegenkomen. Door zijn vorm is de heideknotszwam gemakkelijk te herkennen. De lichtgele tot oranje knotsen groeien voornamelijk op open plekken tussen de heidestruiken in of langs heidepaadjes. Ook in de duinen en op stuifzanden kun je de soort wel aantreffen.
De gele vingertjes worden vaak niet meer dan 8 cm hoog, veelal blijven ze nog veel kleiner. Niet altijd hebben de zwammen de vorm van een knots. Soms zie je afwijkingen waarbij het vruchtlichaam afgeplat is of zelfs vertakt als het gewei van een damhert.
De heideknotszwam is lid van het geslacht Clavaria, een groep paddenstoelen die allemaal zo’n aparte knotsgekke vorm hebben. Veel soorten uit dit geslacht zijn erg zeldzaam, de heideknotszwam is matig algemeen in heidegebieden. Door de specifieke eisen en de kwetsbaarheid van het biotoop is het toch een heel bijzondere soort.
