Gekraagde roodstaart

Toen ik dit voorjaar de achterdeur opendeed hoorde ik het meteen: de gekraagde roodstaart is terug! Vorig jaar heeft deze mooie zangvogel een nestje gebouwd in een nestkastje in onze tuin. Het lijkt erop dat het ook dit jaar weer raak is.
De gekraagde roodstaart.
De gekraagde roodstaart. Fotograaf: Christien van der Veen

De gekraagde roodstaart is een zangvogel. Tegenwoordig is deze vogel niet meer zo algemeen als enkele tientallen jaren geleden. In de regio waar ik woon komt de gekraagde roodstaart echter meer dan gemiddeld voor. De gekraagde roodstaart is een vogel die houdt van coulisselandschap, waar ze broeden in houtwallen en elzensingels.

Gekraagde roodstaart aan het zingen in onze tuin.
Gekraagde roodstaart aan het zingen in onze tuin. Fotograaf: Christien van der Veen

Hoe herken je de gekraagde roodstaart?

Een volwassen mannetje herken je het snelst. Hij heeft een grijze kruin en rug, een wit voorhoofd en een opvallend zwart masker. De borst is oranjerood en de kleur van de staart, de naam zegt het al, is (roest)rood.

Gekraagde roodstaart mannetje in onze tuin.
Gekraagde roodstaart mannetje in onze tuin. Fotograaf: Christien van der Veen

Vrouwtjes zijn veel minder opvallend qua kleur. Ze zijn voornamelijk grijsbruin met een beige onderkant. Het staartje is net zoals die van het mannetje roestrood.

Gekraagde roodstaart vrouwtje in onze tuin.
Gekraagde roodstaart vrouwtje in onze tuin. Fotograaf: Christien van der Veen

Voedsel

De gekraagde roodstaart voedt zich voornamelijk met insecten, zoals muggen, kevers en vlinders. Ook spinnen en andere kleine ongewervelde dieren staan op het menu. In het najaar eten ze ook bessen. Ze zoeken hun voedsel voornamelijk op de grond, maar ook jagend vanaf een zitplaats. Dit kan ook hoog in een boom zijn.

Gekraagde roodstaart hoog in de boom in onze tuin.
Gekraagde roodstaart hoog in de boom in onze tuin. Fotograaf: Christien van der Veen

Leefgebied

De gekraagde roodstaart houdt van kleinschalig boerenland met oude, schaduwrijke erven, met (bij voorkeur oude) houtwallen en singels. Hou ouder deze houtwallen en singels, hoe hoger de ecologische waarde. Hier vinden ze lekker veel eten en hebben ze plek om te broeden.

Ook kun je de gekraagde roodstaart vinden in parkachtige bossen met weinig ondergroei, open plekken met oude bomen, gras en heide of in oude gemengde bossen met open plekken.

Waar ze ook erg van houden zijn de hoogstamboomgaarden, maar deze komen in Nederland steeds minder voor. Dit is een van de redenen waarom ze steeds minder voorkomen in veenweidegebieden en het rivierengebied. In Limburg is de gekraagde roodstaart zelfs schaars, maar in de Biesbosch is de soort algemeen.

Gekraagde roodstaart.
Gekraagde roodstaart. Fotograaf: Christien van der Veen

Overwinteren doen ze zo’n 5000 kilometer verderop, in de Sahel van Afrika.

De gekraagde roodstaart is een holenbroeder. Ze nestelen bijvoorbeeld in oude spechtenholen of nissen maar maken ook gebruik van nestkasten. Ze leggen ongeveer 6 eitjes waar ze ongeveer 2 weken op broeden.

Ze geven de voorkeur aan nesten met een grote opening, vanwege het baltsgedrag van de mannetjes. Een onderdeel van de balts is hun vleugels spreiden voor de nestopening.

Vrouwtje met snavel vol voer voor haar jonkies.
Vrouwtje met snavel vol voer voor haar jonkies. Fotograaf: Christien van der Veen

Fototips

  • Heb geduld en observeer het gedrag, je zult zien dat de gekraagde roodstaart vaak vanaf hetzelfde punt zit te zingen.
  • Gebruik een telelens en eventueel een statief om de gekraagde roodstaart te fotograferen.
  • Zoek online naar de zang van de gekraagde roodstaart, als je weet hoe hij klinkt zal het je sneller opvallen dat er eentje bij je in de buurt is.
  • Kijk goed naar de boomtoppen, een gekraagde roodstaart zit graag boven in de boom.
  • De gekraagde roodstaart is vooral in de ochtend en avond actief, als je op dit moment van de dag op pad gaat heb je meer kans om er eentje te spotten.
  • Om de soort te helpen kun je een nestkastje in de tuin hangen. Voor een gekraagde roodstaart kun je het beste kiezen voor een halfhol nestkastje.

Leefomgeving

Voornamelijk boerenerf met boomwallen en singels. Ook gevarieerde, oude gemengde bossen met open plekken.

Vindtijd

Maart – oktober

Bescherming

Wettelijk beschermde soort

Kwetsbaarheid

Redelijk stabiel, door het verdwijnen van leefgebieden zoals hoogstamboomgaarden en het gebruik van pesticiden is de soort wel achteruitgegaan. De gekraagde roodstaart is niet meer zo algemeen als enkele decennia geleden.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

In de regio waar ik woon wordt veel werk verzet om de gekraagde roodstaart in Friesland te behouden. De leden van de vereniging Noardlike Fryske Wâlden zetten zich in om het typische landschap met boomwallen te behouden. Dit is erg gunstig voor de soort. In Friesland noemen we de gekraagde roodstaart ook wel ‘Kening fan ’e Walden’ (Koning van het Woud).

3 reacties

  1. Mooi artikel over een mooie vogel schreef je Christien. Mooi ook de foto’s van de gekraagde roodstaart in de biotoop!

  2. Eerste vereiste om zulke insecten etende vogels te behouden is het stoppen van de pesticiden spuitende en vergierende (=vermesting in de slechts mogelijke vorm) agra-industrie.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

3 reacties

  1. Mooi artikel over een mooie vogel schreef je Christien. Mooi ook de foto’s van de gekraagde roodstaart in de biotoop!

  2. Eerste vereiste om zulke insecten etende vogels te behouden is het stoppen van de pesticiden spuitende en vergierende (=vermesting in de slechts mogelijke vorm) agra-industrie.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: