Menu

Onderdeel van Pixfactory

Grof goudkorrelmos

Het is niet alles goud wat er blinkt. Dat geldt ook voor het goudkorrelmos. Hoewel… het vinden van dit kleine levermos levert toch altijd een gouden moment op. Ze zijn namelijk niet erg algemeen en van heel dichtbij echt heel mooi.
Grof goudkorrelmos
Grof goudkorrelmos met veel goud, de oranje bolletjes zijn de mannelijke geslachtsorganen. Fotograaf: Ron Poot

Grof goudkorrelmos is een levermos dat in de loop van de zomer opduikt. Je vindt hem op open plekken in de natte hei, vooral als er niet zo lang geleden geplagd is. Hoewel het een vrij zeldzame soort is, kan hij op dat soort plaatsen soms massaal voorkomen. Je herkent ze gemakkelijk aan de ronde groene rozetten die ze vormen.

De naam dankt het plantje aan de oranjegele korrels tussen de blaadjes. Dit zijn de antheridiën, de mannelijke geslachtsorganen. Uit deze gouden balletjes komen spermacellen vrij, die de vrouwelijke organen bevruchten. Deze zitten bij deze soort op dezelfde mosplant. Die kleine oranje bolletjes zijn maar heel klein, ongeveer een tiende millimeter. Je kunt ze nog net met het blote oog zien. Met een 10x vergrotende loep zijn ze beter te bekijken.

Uit de bevruchte eicellen ontstaan sporenkapsels. Dat zijn ook bolletjes, maar wel veel groter dan de mannelijke goudkorrels. Ze zijn eerst groen en verkleuren via oranjebruin naar zwart. Het lijken wel dropjes. Als deze dropjes openbarsten komen er wolken donkerbruine sporen vrij, die zich met de wind in de omgeving verspreiden. Voortplanting geregeld!

Goudkorrelmos
Een rijpend sporenkapsel verheft zich op een steeltje boven de rest. Linksboven zitten nog een paar antheridiën tussen de blaadjes. Fotograaf: Ron Poot

Mossen zijn erg mooi om te bekijken bij een wat grotere vergroting. Het precies op naam brengen is een sport op zich. Vaak heb je daar een microscoop met 40-400x vergroting voor nodig en de juiste handboeken. Voor deze soort bijvoorbeeld is de netvormige tekening op de sporen kenmerkend.

Fototips

  • Om alle details van het goudkorrelmos op de foto vast te leggen, moet je veel uit de kast halen. Het mooist is om een focusstack te maken. Een reeks opname met steeds een klein verschil in scherpstelpunt. Op de computer voeg je die samen tot één scherp beeld.
  • Een geschikt objectief is een ultra-macro lens waarmee je 2  of meer keer vergroot.
  • De scherpstelling veranderen moet je bij deze vergroting in heel kleine stapjes doen. Het best is de camera te plaatsen op een scherpstel-slede, waarmee de camera tussen de opnames steeds enkele tienden millimeters vooruitgeschoven wordt. Ideaal hiervoor is een scherpstel-slede die via een motortje werkt en waarbij de stapjes vooraf ingesteld kunnen worden.
  • Voor de ultra-macro beelden bij dit artikel is gebruik gemaakt van een LAOWA ultra macrolens 2,5-5x en een WeMacro scherpstelslede. Dit alles is gemonteerd op een vaste opstelling thuis en met gebruikmaking van led-licht. De opnames zijn dus geen veldopnames maar studiowerk.
  • Voor microscopische opnames (40-100x) heb je een microscoop met doorvallend licht nodig. Je kunt fotograferen via een aparte tubus, als die op de microscoop gemonteerd is.
  • Een alternatief is met een compactcamera door het oculair te fotograferen. Als je iets inzoomt en de camera goed positioneert kun je daar heel aardige resultaten mee bereiken.

Leefomgeving

Open plekken in vochtige hei en in venen. Vaak op plagplekken.

Vindtijd

Juni-oktober.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Vrij zeldzame soort. Voornamelijk omdat het biotoop, natte heide, schaars is.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Hoe vind je grof goudkorrelmos? Dit levermosje groeit vaak in de buurt van andere zeldzame planten. De meest opvallende daarvan is klein zonnedauw, een vleesetend plantje met een rode kleur. Dus vind je zonnedauw, dan is grof goudkorrelmos vaak wel in de buurt te vinden!

Goudkorrelmos
Goudkorrelmos en kleine zonnedauw vind je vaak bij elkaar op open plekken in de vochtige hei. Fotograaf: Ron Poot

3 reacties

  1. Dank Egon voor je reactie. Wat betreft Novoflex: er zijn zeker goedkopere alternatieven op de markt, kijk eens naar CogniSys en WeMacro. Zelf gebruik ik We Macro, heel basic, maar werkt prima en instelbaar tot stapjes van een micron. Als objectieven gebruik ik de Laowa lens 2,5-5x (heel betaalbaar) en soms een 10x microscoopobjectief. Groet Ron

  2. Mooi man! Het gaat natuurhistorisch weer eens ergens over hier en daar wordt ik blij van 🙂 Ook al omdat ik weer wat bijgeleerd heb (overkomt me al dik 50 jaar, nog steeds, bijna dagelijks in de natuur, dat lijkt echt onuitputtelijk!). Zonnedauw weet ik wel te groeien hier in de buurt en zal zeker eens letten op goudkorrelmos aldaar, wie weet heb ik ër in onwetendheid altijd overheen gekeken. Verder dan ‘Fossombronia spec.’ kom ik als levermossenleek natuurlijk niet maar je weet nooit of een expert via waarneming niet geïnteresseerd te maken is in een geheel nieuwe vindplaats 😉 Ik zag op waarneming al dat u goudkorrelmos gevonden had en mee bezig was, is het een idee (in het algemeen) om wat uitgebreider in te gaan op het proces vanuit vondst en ‘registratieplaatje’ tot ’toonbare foto’s’?

    Als de goudkorrels ongeveer 1/10mm groot zijn toont de bovenste foto dus een vergroting van ongeveer 125x op mijn scherm en is dat hele plukje dus ongeveer 2mm klein! De onderste situatiefoto met de zonnedauw erbij is dus heel veel korrelmos….

    Wat de spullen aangaat wil ik aanstippen dat het simpele NiSi manuele macrorailtje (ook in de shop alhier) heel goed is en scherpstelling toelaat tot aan 25 micron (dus met overlap kom je veilig tot stacks met 40 micron stappen hetgeen genoeg is voor afbeeldingsmaatstaf 10:1). 10:1 is al heel extreem!!! Voor exact werken gebruik je de ribbels op de scherpstelknop zonder slinger; 1 volle draai is 1250 micron, er zijn 50 ribbels dus iedere ribbel is 25 micron. Voor afbeeldingsmaatstaf 4:1 stacks geldt ongeveer 100 micron (dus 2 a 3 ribbels draaien voor overlap, maar altijd onder het motto better safe than sorry want het hangt ook een beetje van het gebruikte objectief af, dus persoonlijk testen met je eigen spul).
    Voor wie ultra-macro leuk vindt en geld geen rol speelt: zeker een bezoekje brengen aan de website van Novoflex! De Castel-Micro spullen zijn het allerbeste wat ik op dit gebied te koop weet en bieden als enige de mogelijkheid te stacken door middel van bewegen van de beelddrager (i.p.v. het objectief) hetgeen technisch de beste methode is.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

3 reacties

  1. Dank Egon voor je reactie. Wat betreft Novoflex: er zijn zeker goedkopere alternatieven op de markt, kijk eens naar CogniSys en WeMacro. Zelf gebruik ik We Macro, heel basic, maar werkt prima en instelbaar tot stapjes van een micron. Als objectieven gebruik ik de Laowa lens 2,5-5x (heel betaalbaar) en soms een 10x microscoopobjectief. Groet Ron

  2. Mooi man! Het gaat natuurhistorisch weer eens ergens over hier en daar wordt ik blij van 🙂 Ook al omdat ik weer wat bijgeleerd heb (overkomt me al dik 50 jaar, nog steeds, bijna dagelijks in de natuur, dat lijkt echt onuitputtelijk!). Zonnedauw weet ik wel te groeien hier in de buurt en zal zeker eens letten op goudkorrelmos aldaar, wie weet heb ik ër in onwetendheid altijd overheen gekeken. Verder dan ‘Fossombronia spec.’ kom ik als levermossenleek natuurlijk niet maar je weet nooit of een expert via waarneming niet geïnteresseerd te maken is in een geheel nieuwe vindplaats 😉 Ik zag op waarneming al dat u goudkorrelmos gevonden had en mee bezig was, is het een idee (in het algemeen) om wat uitgebreider in te gaan op het proces vanuit vondst en ‘registratieplaatje’ tot ’toonbare foto’s’?

    Als de goudkorrels ongeveer 1/10mm groot zijn toont de bovenste foto dus een vergroting van ongeveer 125x op mijn scherm en is dat hele plukje dus ongeveer 2mm klein! De onderste situatiefoto met de zonnedauw erbij is dus heel veel korrelmos….

    Wat de spullen aangaat wil ik aanstippen dat het simpele NiSi manuele macrorailtje (ook in de shop alhier) heel goed is en scherpstelling toelaat tot aan 25 micron (dus met overlap kom je veilig tot stacks met 40 micron stappen hetgeen genoeg is voor afbeeldingsmaatstaf 10:1). 10:1 is al heel extreem!!! Voor exact werken gebruik je de ribbels op de scherpstelknop zonder slinger; 1 volle draai is 1250 micron, er zijn 50 ribbels dus iedere ribbel is 25 micron. Voor afbeeldingsmaatstaf 4:1 stacks geldt ongeveer 100 micron (dus 2 a 3 ribbels draaien voor overlap, maar altijd onder het motto better safe than sorry want het hangt ook een beetje van het gebruikte objectief af, dus persoonlijk testen met je eigen spul).
    Voor wie ultra-macro leuk vindt en geld geen rol speelt: zeker een bezoekje brengen aan de website van Novoflex! De Castel-Micro spullen zijn het allerbeste wat ik op dit gebied te koop weet en bieden als enige de mogelijkheid te stacken door middel van bewegen van de beelddrager (i.p.v. het objectief) hetgeen technisch de beste methode is.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: