Grof goudkorrelmos is een levermos dat in de loop van de zomer opduikt. Je vindt hem op open plekken in de natte hei, vooral als er niet zo lang geleden geplagd is. Hoewel het een vrij zeldzame soort is, kan hij op dat soort plaatsen soms massaal voorkomen. Je herkent ze gemakkelijk aan de ronde groene rozetten die ze vormen.
De naam dankt het plantje aan de oranjegele korrels tussen de blaadjes. Dit zijn de antheridiën, de mannelijke geslachtsorganen. Uit deze gouden balletjes komen spermacellen vrij, die de vrouwelijke organen bevruchten. Deze zitten bij deze soort op dezelfde mosplant. Die kleine oranje bolletjes zijn maar heel klein, ongeveer een tiende millimeter. Je kunt ze nog net met het blote oog zien. Met een 10x vergrotende loep zijn ze beter te bekijken.
Uit de bevruchte eicellen ontstaan sporenkapsels. Dat zijn ook bolletjes, maar wel veel groter dan de mannelijke goudkorrels. Ze zijn eerst groen en verkleuren via oranjebruin naar zwart. Het lijken wel dropjes. Als deze dropjes openbarsten komen er wolken donkerbruine sporen vrij, die zich met de wind in de omgeving verspreiden. Voortplanting geregeld!
Mossen zijn erg mooi om te bekijken bij een wat grotere vergroting. Het precies op naam brengen is een sport op zich. Vaak heb je daar een microscoop met 40-400x vergroting voor nodig en de juiste handboeken. Voor deze soort bijvoorbeeld is de netvormige tekening op de sporen kenmerkend.
3 reacties
Wow Ron, echt te gek! Heel erg leuk.
Dank Egon voor je reactie. Wat betreft Novoflex: er zijn zeker goedkopere alternatieven op de markt, kijk eens naar CogniSys en WeMacro. Zelf gebruik ik We Macro, heel basic, maar werkt prima en instelbaar tot stapjes van een micron. Als objectieven gebruik ik de Laowa lens 2,5-5x (heel betaalbaar) en soms een 10x microscoopobjectief. Groet Ron
Mooi man! Het gaat natuurhistorisch weer eens ergens over hier en daar wordt ik blij van 🙂 Ook al omdat ik weer wat bijgeleerd heb (overkomt me al dik 50 jaar, nog steeds, bijna dagelijks in de natuur, dat lijkt echt onuitputtelijk!). Zonnedauw weet ik wel te groeien hier in de buurt en zal zeker eens letten op goudkorrelmos aldaar, wie weet heb ik ër in onwetendheid altijd overheen gekeken. Verder dan ‘Fossombronia spec.’ kom ik als levermossenleek natuurlijk niet maar je weet nooit of een expert via waarneming niet geïnteresseerd te maken is in een geheel nieuwe vindplaats 😉 Ik zag op waarneming al dat u goudkorrelmos gevonden had en mee bezig was, is het een idee (in het algemeen) om wat uitgebreider in te gaan op het proces vanuit vondst en ‘registratieplaatje’ tot ’toonbare foto’s’?
Als de goudkorrels ongeveer 1/10mm groot zijn toont de bovenste foto dus een vergroting van ongeveer 125x op mijn scherm en is dat hele plukje dus ongeveer 2mm klein! De onderste situatiefoto met de zonnedauw erbij is dus heel veel korrelmos….
Wat de spullen aangaat wil ik aanstippen dat het simpele NiSi manuele macrorailtje (ook in de shop alhier) heel goed is en scherpstelling toelaat tot aan 25 micron (dus met overlap kom je veilig tot stacks met 40 micron stappen hetgeen genoeg is voor afbeeldingsmaatstaf 10:1). 10:1 is al heel extreem!!! Voor exact werken gebruik je de ribbels op de scherpstelknop zonder slinger; 1 volle draai is 1250 micron, er zijn 50 ribbels dus iedere ribbel is 25 micron. Voor afbeeldingsmaatstaf 4:1 stacks geldt ongeveer 100 micron (dus 2 a 3 ribbels draaien voor overlap, maar altijd onder het motto better safe than sorry want het hangt ook een beetje van het gebruikte objectief af, dus persoonlijk testen met je eigen spul).
Voor wie ultra-macro leuk vindt en geld geen rol speelt: zeker een bezoekje brengen aan de website van Novoflex! De Castel-Micro spullen zijn het allerbeste wat ik op dit gebied te koop weet en bieden als enige de mogelijkheid te stacken door middel van bewegen van de beelddrager (i.p.v. het objectief) hetgeen technisch de beste methode is.