Menu

Onderdeel van Pixfactory

Grijs kronkelsteeltje

Het verhaal gaat, dat dit mos voor het eerst in ons land verscheen in de sporen van de tanks die over de Veluwse zandgronden reden. Vandaar de bijnaam “tankmos” voor het grijs kronkelsteeltje. Een feit is, dat deze soort pas in 1961 voor het eerst in ons land verscheen en sindsdien in een rap tempo het hele land heeft veroverd. Vooral in de duinen, de stuifzanden komt het soms bodembedekkend voor, maar ook op bomen en daken wordt deze pionier waargenomen.
Van boven gezien zie je goed de glasharen op de toppen van de blaadjes. Fotograaf: Ron Poot

Een tweede bijnaam van grijs kronkelsteeltje is “cactusmos”. Deze dankt hij aan het grijsachtige uiterlijk, die het mos dankt aan de lange zilverachtige glasharen aan het uiteinde van de bladtoppen waardoor het wat op een cactus lijkt. Misschien dat ook de standplaats hieraan bijdraagt, want het mos vestigt zich het liefst in woestijnachtige gebieden van ons land, de stuifzanden en de duinen.

Kale zandgronden en de beschikbaarheid van stikstof zijn belangrijke voorwaarden voor een snelle uitbreiding van grijs kronkelsteeltje. Op die plaatsen kan de bodem binnen de kortste keren helemaal bedekt zijn met deze agressieve mosplant. Dat gaat ten koste van andere soorten, zoals ruig haarmos en allerlei bijzondere korstmossen die daar van oorsprong voorkomen. Voor natuurbeheerders is dit mos daarom geen welkome nieuwkomer.

De lange haren aan het uiteinde van het blad zijn meteen de makkelijkste kenmerken voor herkenning. In vochtige omstandigheden staat de haar rechtop, maar bij droogte zie je dat de glashaar een knik maakt en scheef op de bladtop staat.

De haren hebben een belangrijke beschermende functie voor het mosplantje. Het beschermt de plant tegen felle zonnestraling door weerkaatsing van het licht. Daarnaast ontstaat door de haren een windstille en relatief vochtige luchtlaag tussen de mosplantjes. Hierdoor voorkomen de haren uitdroging van het mos en dat is geen overbodige luxe op de kale zandgronden waar deze pioniersoort voorkomt.

In het voorjaar kun je sporenkapsels aantreffen. De sporenkapsels kunnen met name in onrijpe toestand nog sterk gekronkeld zijn waardoor het jonge sporendoosje nog diep verborgen blijft tussen de blaadjes.

Grijs kronkelsteeltje op de voorgrond in het stuifzandlandschap. Fotograaf: Ron Poot

Fototips

  • Met zijn zilverachtige haren is grijs kronkelsteeltje een interessante plant om te fotograferen.
  • In het landschap kan hij massaal aanwezig zijn en daarmee met zijn grijsgroene kleur het aspect bepalen.
  • Voor de macroliefhebber zijn de kronkelige sporenstelen en de scheve glasharen interessante details.
  • Grijs kronkelsteeltje nodigt uit voor mooie combinaties met andere mossen en korstmossen.
  • Bij vocht en vorst zijn de mosplantjes fraai bedekt met duizenden druppeltjes die het leuk doen op een foto.

Leefomgeving

Open zandgronden, duinen, stuifzanden. Ook wel op daken en bomen.

Vindtijd

Het hele jaar, kapsels in het voorjaar.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Niet kwetsbaar.

En dan nog dit!

Grijs kronkelsteeltje is één van de drie mossoorten die in Nederland beschouwd worden als invasieve exoten. Een invasieve exoot is een soort die uit een ander deel van de wereld afkomstig is en zich zeer snel vestigt en uitbreidt in een nieuw gebied. Grijs kronkelsteeltje is van oorsprong afkomstig uit de gematigde gebieden van het zuidelijk halfrond. Inmiddels heeft hij Europa en Noord Amerika veroverd. Als invasieve exoot is grijs kronkelsteeltje zonder twijfel de meest succesvolle, de soort is zeer algemeen en bijna overal in het land te vinden. De andere invasieve mossoorten zijn geelsteeltje en gaaf kantmos.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: