Halvemaantjesmos

Kom je heldergroene plakkaten tegen op vochtige plekken in oude steden, tuinen, kerkhoven en landgoederen? Even goed opletten, misschien heb je wel het halvemaantjesmos gevonden. Gemakkelijk herkenbaar aan de halve maantjes op de lobben, waar het mos broedkorrels in aanmaakt. Een levermos met leuke details.
Een detail van een lob met halvemaanvormige broedbekertjes.
Een detail van een lob met halvemaanvormige broedbekertjes. Fotograaf: Ron Poot

Het halvemaantjesmos is een levermos en levermossen danken hun naam aan de gelobde vorm van de plant. Dat doet denken aan de lobben van een lever. Er zijn meer levermossen die deze vorm vertonen, zoals parapluutjesmos en plakkaatmos, maar er is er maar één met halvemaanvormige broedbekers en dat is halvemaantjesmos.

Een broedbekertje met gemmen van dichtbij, stack van ca 100 opnamen met 4x ultramacro objectief.
Een broedbekertje met gemmen van dichtbij, stack van ca 100 opnamen met 4x ultramacro objectief. Fotograaf: Ron Poot

Broedbekers zijn een voorbeeld van ongeslachtelijke voortplanting. In het bekertje vormt het mos gemmen, platte ronde schijfjes. Uit elk gem kan een nieuw levermosje ontstaan, dat feitelijk een kloon is van de ouderplant. Halvemaantjesmos kent ook geslachtelijke voortplanting, met mannelijke en vrouwelijke planten. In ons land komt dat echter nauwelijks voor.

Halvemaantjesmos tegen een oude stadsmuur.
Halvemaantjesmos tegen een oude stadsmuur. Fotograaf: Ron Poot
Karakteristieke lobvormige groeiwijze van een dit levermos.
Karakteristieke lobvormige groeiwijze van dit levermos. Fotograaf: Ron Poot

Fototips

  • De plakkaten van het levermos zijn klein en lenen zich goed voor macrofotografie. De lobben groeien vaak dicht op elkaar, dus het is misschien even zoeken voor je een mooi exemplaar hebt gevonden waar de groeiwijze goed in beeld en niet te rommelig is.
  • Let op de details: de halvemaantjes met broedkorrels en het patroon van luchtgaatjes op het plantenweefsel. Om deze vol in beeld te krijgen is het maken van een ultra-macro foto aan te bevelen met een macro objectief dat 2 of meer keer vergroot of met behulp van voorzetlens of tussenringen. Maak gebruik van een statief om bewegingsonscherpte te voorkomen.
  • Bij sterkere vergroting moet je er rekening mee houden dat je scherptediepte steeds kleiner wordt. Met diafragmeren kun je iets meer scherptediepte creëren (bijv bij f/16). Iets meer is niet alles, dus kijk goed wat je wel en niet scherp hebt. Probeer alle belangrijke delen in een plat vlak te manoevreren.
  • Het scherptediepte probleem is op te lossen met focusstacking. Je maakt meerdere opnamen met een klein verschil in focus. Door deze reeks te stapelen (stacken) krijg je één nieuwe opname waarin alles scherp is.

Leefomgeving

Vochtige plekken langs rivieren, oude steden, tuinen, kerkhoven, kwekerijen, landgoederen.

Vindtijd

Hele jaar, maar in het winterseizoen op zijn mooist.

Bescherming

Niet wettelijk beschermd

Kwetsbaarheid

Algemeen, niet kwetsbaar

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Halvemaantjesmos is niet van oorsprong inheems maar meegevoerd uit zuidelijke landen, waarschijnlijk onbedoeld meegekomen met plantjes uit die streken. Vandaar dat kwekerijen en landgoederen van oudsher goede vindplaatsen zijn.

Door het opwarmende klimaat gaat het goed met de opmars van halvemaantjesmos, op steeds meer plekken kun je hem vinden. Dat kan ook betekenen dat de soort zich hier geslachtelijk kan voortplanten. Er is al eens een sporulerend exemplaar in Nederland gevonden. Iets om in de gaten te houden.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: