De oliebolzwam is een zogenaamde brandplekzwam. Hij verschijnt alleen op plaatsen waar een brand heeft gewoed. Het is een grondbewoner die gebonden is aan naaldhout. Oliebolzwammen zijn zeldzaam. Dat zijn ze niet altijd geweest. Ooit waren ze algemeen, namelijk toen het branden van bossen nog een normale beheersmaatregel was.
De oliebolzwam is berucht als parasiet op naaldbomen. De zwam tast de wortels van het door brand verzwakte naaldhout aan en is dodelijk voor de bomen. Zeer zelden is de zwam als parasiet aangetroffen zonder dat er brand was geweest.
De zwam wordt gerekend tot de groep van bekerzwammen. Van een bekervorm is echter niets te zien. De vorm is eerder kussenvormig. Vaak groeien meerdere exemplaren aaneen tot een groot bruin plakkaat op de bodem onder een naaldboom.