IJzerbacteriën

Kwel is grondwater, dat aan de oppervlakte komt. Dat water heeft soms een lange reis gemaakt door de diepe ondergrond. Door het verblijf in de bodem is kwelwater rijk aan allerlei mineralen die opgelost zijn in het grondwater. Een van de talrijkste mineralen is ijzer. Kwel is dus ijzerrijk en dat is te zien. Vaak bevat kwel ook andere mineralen zoals calcium (kalk).

Je herkent kwelslootjes en kwelplekken aan hun roodbruine kleur. Dat ontstaat doordat het ijzer in contact komt met zuurstof en begint te “roesten”, ijzer en zuurstof vormt ijzeroxide en dat is een net woord voor roest. In overbelaste slootjes zie dat het ijzer uit begint te vlokken en een drabbige bruine massa vormt. Dat is een samenklontering van ijzer met fosfaten.

Vaak zie je op het wateroppervlak van kwelgebieden een opvallende kleurige laag ontstaan. Dit zijn vliesjes van ijzerbacterien die verantwoordelijk zijn voor de omzetting van ijzer naar ijzeroxiden en andere verbindingen. Bij de goede invalshoek zie je de prachtige regenboogkleuren, die je ook bij bijvoorbeeld olie op water ziet. Het is geen olie, wat je kunt checken door het aan te raken. Bij ijzerbacteriën breekt het vliezige laagje na aanraking makkelijk uiteen. Dat zul je bij olieproducten nooit zien, dan zal de olievlek na de verstoring snel weer samenvloeien tot een aaneengesloten laag.

Kwelgebieden kunnen interessant zijn voor planten en dieren. Door de rijkdom aan mineralen en gebrek aan meststoffen (fosfaten, nitraten) ontstaat een bijzonder biotoop, waar bijzondere soorten gedijen. Bekende kwel indicatoren zijn de planten waterviolier en holpijp. Bijzondere kwelsoorten zijn bijvoorbeeld het knaloranje beekmijtertje en de fraaie bandheidelibel.