Jan-van-gent

Niet alleen zijn uiterlijk maar vooral ook zijn spectaculaire manier van foerageren, zijn vliegkunsten en zijn baltsgedrag zijn een lust voor het oog. Daarbij is de kans om deze grote zeevogel zomaar tegen te komen klein waardoor de Jan-van-gent een gewild onderwerp is voor menig natuurfotograaf en vogelliefhebber.
De Jan-van-gent met nestmateriaal.
De Jan-van-gent met nestmateriaal. Fotograaf: Pauline Rote

Met een spanwijdte tot 2 wel meter is de Jan-van-gent één van de grootste Noord-Atlantische zeevogels. Deze sigaarvormige slanke vogel is voornamelijk wit met zwarte vleugelpunten en heeft zwarte poten met zwemvliezen. De gestroomlijnde bouw is bij uitstek geschikt voor een leven op zee en het vangen van vis. Dit gebeurt vaak vanaf grote hoogte met een snelheid van wel 100 km per uur. Met hun slanke snavel kunnen volwassen dieren maar liefst in hun duik tot 25 meter diep gaan. Om die klap te kunnen opvangen heeft de Jan-van-gent een speciale luchtzak in zijn schedel welke als een soort air-bag fungeert. In de buurt van grote kolonies wordt bij voorkeur gezamenlijk gedoken wat spectaculair is om te zien. De gevangen vis wordt onder water gegeten voordat de vogel weer boven komt.

Spectaculaire duikvluchten van een kolonie Jan-van-genten op zee.
Spectaculaire duikvluchten van een kolonie Jan-van-genten op zee. Fotograaf: Jan-Willem Mantel

De Jan-van-gent broedt in kolonies aan de kust, één van de grootste is op Bass Rock in Schotland. Tijdens broedtijd wordt de kop van de vogel meer geel. De vogels keren meestal jaarlijks terug naar dezelfde broedplek en het liefst naar hetzelfde nest wat de kans op het treffen van dezelfde partner vergroot.

Jan-van-genten zijn trouw aan hun partner en tonen dat graag aan elkaar.
Jan-van-genten zijn trouw aan hun partner en tonen dat graag aan elkaar. Fotograaf: Pauline Rote

De baltsrituelen met synchroniteit en dansachtige bewegingen zijn kenmerkend voor hun onderlinge gedrag. Liefkozend uit het paar hun liefde voor elkaar. Een paartje Jan-van-genten blijft het hele broedseizoen bij elkaar en legt één blauwgekleurd ei.

Bij het verlaten van het nest is de juveniele Jan-van-gent zwaarder dan zijn volwassen ouders. De juveniele vogel is bruin van kleur en kleurt na 4 à 5 jaar tot wit.

Net uit het ei en nog zo klein. Na 90 dagen vliegt het uit.
Net uit het ei en nog zo klein. Na 90 dagen vliegt het uit. Fotograaf: Pauline Rote

In kolonies kan het er door rivaliteit ook hard aan toe gaan. Hun puntige snavels zijn niet alleen geschikt om vis mee te vangen maar ook om heftige gevechten mee aan te gaan.

Wanneer je eenmaal het ‘ork-ork-ork” geluid hebt gehoord vergeet je dat nooit meer.

Tip

Will je ook zeevogels fotograferen vanaf een schip op zee met kans op Jan-van-genten? Ga dan eens mee op een workshop zeevogels fotograferen!

Fototips

  • Een fototrip naar Engeland, Schotland of Helgoland zal de fotograaf veel foto-momenten opleveren. Vooral rond april-mei wanneer het baltsen hoogtij viert. In mei-juni vliegen de vogels af en aan vanwege de pas geboren kuikens met materiaal zoals zeewier in hun bek.
  • Het verenkleed in contrast met de blauwe oogring en zwarte vleugelpunten is bij uitstek geschikt voor grafische en high-key foto’s. Zorg in dit geval dat je tegen een bewolkte lucht fotografeert en belicht een paar stops over.
  • Door hun spectaculaire vliegkunsten is fotograferen met langere sluitertijd een uitdaging maar dit kan wel originele beelden opleveren.

    Breng de vliegbeweging in beeld door te fotograferen met langere sluitertijd.
    Breng de vliegbeweging in beeld door te fotograferen met langere sluitertijd. Fotograaf: Pauline Rote
  • Fotografeer eens door begroeiing heen voor een intiem beeld.

    Door de begroeiing heen fotograferen geeft een intiem beeld.
    Door de begroeiing heen fotograferen geeft een intiem beeld. Fotograaf: Pauline Rote
  • Gebruik ook eens een groothoeklens of zoom helemaal uit om de omgeving van de vogels te laten zien. Een kolonie tegen een mooie lucht in combinatie met de leefomgeving vertelt een verhaal.

    Zoom eens uit voor het totaalplaatje om het verhaal te vertellen. Wie kijkt naar wie?
    Zoom eens uit voor het totaalplaatje om het verhaal te vertellen. Wie kijkt naar wie? Fotograaf: Pauline Rote
  • Let op details, fotografeer eens alleen de snavel(s) of focus op de ogen zonder de hele vogel in beeld te brengen voor een spannender beeld.

Leefomgeving

Op volle zee en vooral in het najaar langs de kust te zien, waar ze broeden.

Vindtijd

Vooral bij aanlandige harde wind van september tot half november

Bescherming

Wettelijk beschermd, in ons land op de rode lijst

Kwetsbaarheid

Kwetsbaar voor olievervuiling, plastic vervuiling en verstikking door visnetten

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

De Jan-van-gent heeft een blauwe oogring met een zwarte pupil. Een enkele heeft een geheel zwarte pupil met weinig of zonder blauw. Er wordt gedacht dat deze vogels de vogelgriep hebben overleefd.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: