Menu

Onderdeel van Pixfactory

Karperluis

In de meeste ondiepe sloten zijn altijd wel vissen te vangen die een karperluis bij zich dragen. Sportvissers zullen ook wel eens zo’n verankerde luis gezien hebben. Karperluizen (Argulus foliaceus) zijn geen luizen, maar kreeftachtigen. Het tweede woord in hun wetenschappelijke naam, foliaceus = bladvormig, zegt iets over hun parasitaire levenswijze. Met een lijf plat als een dubbeltje, twee zuignappen op de buik en een kleine steeksnuit zijn ze moeilijk van hun gastheer te verwijderen.
Meestal zitten karperluizen in de buurt van de kieuwen waar ze makkelijker een bloedvat kunnen aanboren. Op de rug zijn de donkere ovaria goed zichtbaar. Fotograaf: Arno van Berge Henegouwen

Het zijn doorschijnende dieren. Het geelgroene waas op de rug zag ik niet eerder bij andere waterdieren. Ik vraag me af of het door een pigment wordt veroorzaakt – groen als pigment is zeldzaam bij dieren – of dat het een alg is die als commensaal op het dier leeft. Wanneer ze volwassen zijn laten ze hun gastheer los en gaan zwemmend op zoek naar een partner. De eieren worden een voor een in lange eisnoeren op waterplanten en slakken afgezet. In mijn aquarium zijn de ruiten favoriet. Met een loep is de ontwikkeling van het kreeftenembryo een beetje te volgen. Ik voel me dan even een late nazaat van Antoni van Leeuwenhoek, de grote piskijker uit Delft, die met zijn ongeëvenaarde handgeslepen microscooplensjes de biologie in de 17e eeuw op zijn kop zette en met tekeningen en beschrijvingen van de kleinste dierkens die hij kon vinden alom verbazing opriep. Zijn enkelvoudige lensjes waren zo goed, dat hij details waarnam en beschreef waar je met een macrolens van vandaag erg je best voor moet doen.

In 2005 bleek, dat er een tweede soort in ons zoete water zit, de Japanse karperluis. Ongetwijfeld een soort, die met visbroed uit het Verre Oosten is meegelift. Het is mij niet gelukt de onderscheidende kenmerken bij onze soort te zien. Of het onze beroemde Antoni van Leeuwenhoek wel gelukt zou zijn….

Voor ieder voorwerp, dat door Van Leeuwenhoek werd bestudeerd, maakte hij een nieuw microscoopje. Dit is een kopie uit het Museon [http://www.museon.nl/].
Voor ieder voorwerp, dat door Van Leeuwenhoek werd bestudeerd, maakte hij een nieuw microscoopje. Dit is een kopie uit het Museon [www.museon.nl]. Fotograaf: Museon Den Haag

Fototips

De beste foto’s van karperluizen maak je op tiendoornige stekelbaars. Hoewel ze op een keur van zoetwatervissoorten leven, trof ik ze meestal alleen op dit visje aan. Zo roerloos als ze op de vis zitten, zo rusteloos zijn zwemmende karperluizen. Die kun je het beste in een cuvet tegen een donkere achtergrond bekijken en zwevend in het water fotograferen. Op de stekelbaars gaat het ook wel in een aquarium.

Ik gebruik macrolenzen tot 100 mm. De mooiste foto’s maak je in een cuvet. Die zijn te krijgen bij RAVON. De meeste waterdieren komen in een aquarium of een cuvet na enige tijd tot rust. Dan kun je zelfs tijdopnames met een klein diafragma maken. Stel je uitrusting op en wacht een poosje. Iedere beweging voor het glas leidt tot onrust. Probeer verschillende achtergronden om uit te vinden wat het beste resultaat geeft. En experimenteer met (in)directe flitsen waarbij je ook verschillende reflecterende oppervlakken kunt inzetten.

Leefomgeving

Zoete, kalkrijke en visrijke wateren. In vennen zul je ze vergeefs zoeken.

Vindtijd

Het hele jaar, met een piek in het voorjaar, te vinden op diverse vissoorten.

Meer weten?

Bescherming

Niet beschermd.

Kwetsbaarheid

Voorlopig nvt….

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

In mijn jeugd waren er veel minder karperluizen dan tegenwoordig. In hoeverre er straks sprake zal zijn van verdringing van de inheemse soort is nog niet duidelijk. Denkend aan de vele rivierkreeftsoorten die zich hier genesteld hebben, waardoor onze eigen rivierkreeft verdween, ligt eenzelfde scenario in het verschiet. Het zal toch niet gebeuren, dat straks onze karperluis op de lijst van bedreigde diersoorten staat …

Eén reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Eén reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: