Kleine bessenluis

Vanaf eind maart, als de bladeren tevoorschijn komen, komen er op de bladeren soms bloedrode verkleuringen op het blad, dat ook nog eens begint te vervormen. Het lijkt alsof er een soort rode blaren op het blad ontstaan. Dat is het werk van de bloedblaarluis, een kleine luizensoort die zich aan de onderkant van het blad ophoudt. Maar de bloedblaarluis is niet de enige luizensoort die je vaak op aalbessen en zwarte bessen ziet zitten. Ook kleine bessenluizen hebben zich hoogstwaarschijnlijk in de struik verstopt, maar is veel minder opvallend. Toch is de soort makkelijk te vinden, als je weet waar je moet kijken.
Kleine bessenluizen
Kleine bessenluizen. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Vanaf maart is het raak

Kleine bessenluizen met een wegmier
Kleine bessenluizen met een wegmier. Fotograaf: Luc Hoogenstein

In onze voortuin staat een mooie aalbesstruik, die vanaf eind maart het domein wordt van de melige pruimenluizen. Vooral in het begin van het seizoen zijn ze goed te zien. De net uit het ei gekropen luizen verzamelen zich op knoppen bovenaan takken en zijn dan goed zichtbaar. Vaak bestaat zo’n kolonie uit enkele tientallen dieren. Duizenden en duizenden mintgroene tot gele, melige luizen bewonen dan de onderzijde van de bladeren van de boom, die vaak wat inkrullen als er een groot aantal bladluizen in zit. De antennen zijn iets langer dan het lijf. Vrijwel alle bladluizen zijn een groot deel van het jaar levendbarend, en dat geldt ook voor de melige pruimenluis. Als de jonge luizen (nimfen) groter worden groeien ze letterlijk uit hun velletje. Je ziet dan kleine witte huidjes op het blad liggen.

Check knoppen van aalbessen op de eerste kolonies
Check knoppen van aalbessen op de eerste kolonies. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Olijfjes

een kolonie kleine bessenluizen
Een kolonie kleine bessenluizen. Fotograaf: Luc Hoogenstein

In onze voortuin staan twee aalbesstruiken, waarvan een deel van de bladeren in te toppen van takken worden vervormd door kleine bessenluizen. Het ziet eruit alsof de bladeren ingekruld zijn. Dat is strategie van de luizen. Door de bladeren naar elkaar toe te krullen creëren de kleine bessenluizen een schuilplaats tegen predatoren. Kleine bessenluizen zijn, zoals de naam al aangeeft, klein van formaat en leven in bessenstruiken. Qua vorm zijn ze vrij dik en ovaal, waardoor ze aan kleine, donkergroene olijfjes doen denken. Bloedblaarluizen krullen de bladeren ook maar hebben een  onopvallende, lichtgroene tot geelgroene kleur en een peervormig lichaam.

Bloedblaarluizen zien er qua kleur geheel anders uit
Bloedblaarluizen zien er qua kleur geheel anders uit. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Levendbarend

Vrijwel alle bladluizen zijn een groot deel van het jaar levendbarend, en dat geldt ook voor de kleine bessenluis. De net geboren jongen zijn uiteraard een stuk kleiner, maar verschillen verder weinig van de volwassen luizen.. Als de luizen groter worden groeien ze letterlijk uit hun velletje. Je ziet dan kleine grijswitte huidjes tussen de bladeren liggen.

Mieren en luizen, een gouden combinatie
Mieren en luizen, een gouden combinatie. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Volg de mieren

Een makkelijke manier om te bepalen waar de kleine bessenluizen zitten is om mieren (vaak wegmieren) te zoeken die over de takken heen en weer lopen. De mieren drinken het honingdauw van de bladluizen, wat hun belangrijkste voedselbron is. Volg de mier, dan vind je de bladluis. De luizen hebben er voordeel van: de mieren zullen hun voedselbron beschermen tegen vijanden.

Fototips

  • De belangrijkste tip: zoek in je bessenstruik naar vervormde bladeren aan het einde van de tak. Daar zit de kolonie in.
  • Volg de mieren. Ze zullen je naar een bladluizenkolonie leiden.
  • Gebruik een macrolens. Bladluizen zijn klein waardoor een macrolens een onontbeerlijk instrument is.
  • Om een close-up van een bladluis te maken heb je een sterke macrolens nodig. Als voorbeeld: ik gebruik de Canon MP-E 65mm 1-5x vergroting. Deze lens kent geen autofocus, dus je moet handmatig scherpstellen.
  • Bij het gebruik van een macro zoals bovengenoemde lens heb je een flitser nodig, zoals een ringflitser. Dit heeft als voordeel dat de flits alleen het onderwerp inflitst waardoor de achtergrond zwart wordt.
  • Je hoeft niet ver te reizen: de aalbes of zwarte bes in je tuin heeft waarschijnlijk al meer dan voldoende kleine bessenluizen.

Leefomgeving

Voornamelijk zwarte bes en aalbes

Vindtijd

maart tot in oktober

Meer weten?

Bescherming

deze soort is niet beschermd

Kwetsbaarheid

Een vrij algemene soort, niet bedreigd

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Wist je dat alle bladluizen levendbarend zijn? Een volwassen bladluis kan tot 7 nieuwe jongen per dag produceren!

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: