Melige pruimenluis

En dan verschijnt er, ogenschijnlijk uit het niets, een plakkerige laag op je fiets die je onder de pruimenboom gestald hebt. Een permanente, zoete miezerbui van kleverige druppeltjes valt uit de boom naar beneden. Het is honingdauw, afkomstig van melige pruimenluizen. Honingdauw is een zoete vloeistof die voornamelijk suiker bevat en waar de luizen niets aan hebben. Om die reden scheiden ze het af en laten ze de druppeltjes naar beneden vallen. De melige pruimenluis is niet de enige luizensoort die haar honingdauw laat vallen, er zijn meer soorten die dat doen.
Melige pruimenluizen op de onderzijde van een pruimenblad
Melige pruimenluizen op de onderzijde van een pruimenblad. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Vanaf mei is het raak

In onze voortuin staat een mooie pruimenboom, die vanaf mei het domein wordt van de melige pruimenluizen. Duizenden en duizenden mintgroene tot gele melige luizen bewonen dan de onderzijde van de bladeren van de boom, die vaak wat inkrullen als er een groot aantal bladluizen in zit. De antennen zijn iets langer dan het lijf. Vrijwel alle bladluizen zijn een groot deel van het jaar levendbarend en dat geldt ook voor de melige pruimenluis. Als de jonge luizen (nimfen) groter worden groeien ze letterlijk uit hun velletje. Je ziet dan kleine witte huidjes op het blad liggen.

Melige pruimenluizen
Melige pruimenluizen. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Schadelijke specialist?

De melige pruimenluis is massaal te vinden in pruimenbomen. Later in het seizoen zitten de luizen ook op andere plantensoorten zoals riet en kleine lisdodde. De luizen bevinden zich onderop het blad, dus om ze te zien zul je een blad moeten omkeren. Meestal gaat het om vele tientallen exemplaren tegelijk en kan de onderkant van het blad helemaal bedekt zijn met bladluizen. In tuincentra kun je allerlei goedjes kopen om van die “schadelijke beesten” af te komen, maar eigenlijk zijn ze helemaal niet schadelijk. Goed, ze tappen sap uit de bladeren met voedingsstoffen die anders bij de plant terecht zouden komen, maar ze zullen nooit hun gastheer doden. Onze pruimenboom hangt elk jaar vol met pruimen, dus bij ons heeft het geen effect. De natuur heeft voldoende vijanden voor bladluizen geschapen om de bladluispopulatie in toom te houden.

Melige pruimenluizenkolonie
Melige pruimenluizenkolonie. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Natuurlijke vijanden

Melige pruimenluizen hebben veel vijanden. Lieveheersbeestjes zoals het veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje en het schaakbordlieveheersbeestje zijn er gek op, evenals hun larven. Ook spinnen, zoals de zwartrugrenspin en het geel kaardertje. Ook larven van zweefvliegen en gaasvliegen eten er veel op. Meestal zie je dit niet gebeuren, maar er is een soortgroep die heel duidelijk haar aanwezigheid laat zien: de groep van de parasitaire sluipwespen. Dit zijn kleine wespjes, vaak nauwelijks groter dan een bladluis, die met hun legboor een eitje in de bladluis leggen. Het eitje ontwikkelt zich tot rupsje dat de bladluis doodt en van binnen leeg eet. Dode bladluizen zijn makkelijk te herkennen: ze zwellen helemaal op tot een bol, soms helemaal wit, en vormen uiteindelijk een bescherming voor de pop van de sluipwesp. Het meest interessant is om op zoek te gaan tussen prooi en predator. Altijd actie bij de bladluizen!

Honderden melige pruimenluizen en eitjes van een lieveheersbeestje
Honderden melige pruimenluizen en eitjes van een lieveheersbeestje. Fotograaf: Luc Hoogenstein
Een door een sluipwesp geparasiteerde melige pruimenluizen én een larve van een veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje
Een door een sluipwesp geparasiteerde melige pruimenluizen én een larve van een veelkleurig Aziatisch lieveheersbeestje. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Fototips

  • De belangrijkste tip: zoek in je pruimenboom naar vervormde bladeren en bekijk de onderzijde van het blad. Door de lichtgroene kleur van de luizen vallen ze soms nauwelijks op. Ze bewegen zich ook opvallend traag.
  • Gebruik een macrolens. Bladluizen zijn klein waardoor een macrolens een onontbeerlijk instrument is.
  • Om een close-up van een bladluis te maken heb je een sterke macrolens nodig. Als voorbeeld: ik gebruik de Canon MP-E 65mm 1-5x vergroting. Deze lens kent geen autofocus, dus je moet handmatig scherpstellen.
  • Bij het gebruik van een macro zoals bovengenoemde lens heb je een flitser nodig, zoals een ringflitser.
  • Heb je geen pruimenboom in de buurt? Geen probleem: de wereld van de bladluizen is verrassend groot. Elke plantensoort heeft specifieke bladluissoorten, dus ga gewoon andere planten bekijken. Van gras tot boom, overal zijn bladluizen te vinden. Een mooi voorbeeld is de ridderzuringluis, die te vinden is op, je raadt het al, ridderzuring en andere zuringsoorten.

    Een larve van een zweefvlieg jaagt op melige pruimenluizen
    Een larve van een zweefvlieg jaagt op melige pruimenluizen. Fotograaf: Luc Hoogenstein

Leefomgeving

Voornamelijk pruim, maar ook riet, kleine lisdodde, andere vruchtdragende bomen (abrikoos, andere prunus-soorten), etc.

Vindtijd

april tot in oktober

Meer weten?

Bescherming

deze soort is niet beschermd

Kwetsbaarheid

Een zeer algemene soort, niet bedreigd

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: