Patrijs, de barometer van het boerenland

Het idee om een verhaal te schrijven over de patrijs stond al een tijdje op mijn planning. Om jullie tips te geven hoe je deze vogel op de foto krijgt, moest ik uiteraard wel uit eigen ervaring spreken. Daarvoor moest ik ze zelf eerst voor mijn lens krijgen. Ik heb deze barometer van het boerenland eindelijk gevonden!
Patrijs; Grey Partridge; Perdix perdix
Roepende patrijs. Fotograaf: Michel Geven

Waarom noem ik de patrijs toch de barometer van het boerenland? Als onderdeel van mijn opleiding Bos- en Natuurbeheer heb ik tien weken mogen stage lopen bij het PARTRIDGE project. Dit is een project dat zich bezig houdt met het vergroten van de biodiversiteit in het boerenland door allerlei maatregelen aan te leggen. De patrijs speelt hier een belangrijke rol in, want als het goed gaat met de patrijs kun je stellen dat het ook goed gaat met de rest van de biodiversiteit. Tegelijkertijd is de patrijs één van de best bestudeerde akkervogels die we kennen.

Zo weten we van deze vogel dat hij jaarrond te vinden is. Het gedrag van deze prachtige vogels verandert door het jaar heen. In het voorjaar zijn ze vooral als koppeltjes te vinden, deze zorgen dan samen voor het nageslacht. De patrijs legt ongeveer 13 tot 16 eieren per legstel. In het boerenland gaan ze op zoek naar een geschikte nestlocatie, dit kan zijn onder een haag, in hogere vegetatie of in andere dichtbegroeide plekken. Nadat de eieren zijn uitgekomen moeten de jonge kuikens zelf opzoek gaan naar voedsel. De biologische term die bij deze kuikens past is ‘nestvlieder’.

Een haantje is op zoek naar een hen. Fotograaf: Bastiaan van Gemert

Zodra ze uit het ei komen en op zoek moeten naar voedsel liggen er veel gevaren op de loer. Vossen, kraaien en roofvogels zijn enkele voorbeelden van soorten die de patrijs graag op het menu hebben staan. In het huidige boerenland, vaak een grote groene mat, vinden ze weinig beschutting tegen deze roofdieren.

Als de patrijs eenmaal volwassen is geworden, begint het zo langzamerhand winter te worden. Dan vormen de patrijzen een zogenaamde klucht. Dit zijn groepjes van patrijzen in de zelfde omgeving zodat ze samen de winter kunnen doorstaan. Naar mate de winter begint te strengen worden deze kluchten ook steeds groter, de grootste waarvan ik heb gehoord bestond wel uit 20 patrijzen. In het voorjaar vallen deze groepen uit elkaar en vormen zich weer koppeltjes zo kan de cyclus weer opnieuw beginnen.

Een klucht van 6 patrijzen (5 hennen en een haantje). Fotograaf: Bastiaan van Gemert

Fototips

  • Het op de foto krijgen van de patrijs is erg lastig en vereist veel zoeken en een vleugje geluk. Bij mij duurde het ongeveer een jaar voordat ik ze goed op de foto kreeg. Het lastige aan de patrijs is dat ze jou eerder zien dan jij hun. Zodra ze zich bedreigd voelen, drukken ze zich tegen de grond aan en vertrouwen ze op hun camouflage. Pas als je echt te dicht bij komt vliegen ze op. Soms zitten ze in de slootkant langs het wandelpad en als ze opvliegen schrik ik me altijd rot.
  • Het beste kun je ze fotograferen vanuit je auto. Als je door de weilanden rijdt en je let goed op kun je ze soms zien. Je auto dient als het ware als een schuiltent, zodra je uitstapt rennen ze weg op drukken ze zich tegen de grond aan.
  • Als laatste tip wil ik je meegeven: de patrijs is erg honkvast. Dus mocht je een locatie ontdekt hebben dan is de kans groot dat je ze in dezelfde omgeving vaker ziet. Ga bijvoorbeeld een keer terug als het licht goed is of als er bijvoorbeeld sneeuw ligt.

    De patrijs is een echte vogel van akkers en graslanden. Fotograaf: Bastiaan van Gemert

Leefomgeving

Kleinschalig akker- en weidelandschap.

Vindtijd

Jaarrond.

Bescherming

Wettelijk beschermde broedvogel.

Kwetsbaarheid

Kwetsbare soort van de Rode lijst van bedreigde vogelsoorten.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

De patrijs gaat flink achteruit in aantal, van 1975 tot 2018 zijn ze met 90% afgenomen. De voornaamste reden van het afnemen is de intensivering van de landbouw. Het gebruik van pesticiden en het verwijderen van onkruiden zijn de belangrijkste factoren die verantwoordelijk zijn voor de afname van de patrijs.

De patrijs, barometer van het boerenland. Fotograaf: Bastiaan van Gemert

 

3 reacties

  1. Dag Bastiaan,

    Als 74 jarige heb ik nog een levendige herinnering aan grote groepen patrijzen in het boerenland van weleer. Kleine boerderijtjes. Akertjes met allerlei gewassen. Erfbeplanting. Ook ’s winters redelijk veel voedsel en volop begroeiing. En de jachtopziener zorgde dat allerlei roofdieren niet de boventoon gingen voeren. Voor mij zijn de patrijs en de steenuil parameters hoe het er met onze natuur voor staat en dat is veelal belabberd. Zelf geniet ik het voorrecht dat ik meerdere locaties weet waar voorgenoemde prachtige vogels nog voorkomen. En zoals jij het hierboven beschrijft ik fotografeer ze graag vanuit de auto. Voelen zij zich veilig en blijf ik op ruime afstand.
    Verrekijker erbij en dan kan het zomaar anderhalf uur verder zijn. Last but not least excellente foto’s!!

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

3 reacties

  1. Dag Bastiaan,

    Als 74 jarige heb ik nog een levendige herinnering aan grote groepen patrijzen in het boerenland van weleer. Kleine boerderijtjes. Akertjes met allerlei gewassen. Erfbeplanting. Ook ’s winters redelijk veel voedsel en volop begroeiing. En de jachtopziener zorgde dat allerlei roofdieren niet de boventoon gingen voeren. Voor mij zijn de patrijs en de steenuil parameters hoe het er met onze natuur voor staat en dat is veelal belabberd. Zelf geniet ik het voorrecht dat ik meerdere locaties weet waar voorgenoemde prachtige vogels nog voorkomen. En zoals jij het hierboven beschrijft ik fotografeer ze graag vanuit de auto. Voelen zij zich veilig en blijf ik op ruime afstand.
    Verrekijker erbij en dan kan het zomaar anderhalf uur verder zijn. Last but not least excellente foto’s!!

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: