Deze kleine straatbewoner is lid van de eerbiedwaardige anjerfamilie, die bekend staat om zijn vele fraai gekleurde planten. Zowel in het wild (zoals de koekoeksbloemen) als in de tuin is deze familie goed vertegenwoordigd. Ook rode schijnspurrie is fraai gekleurd, als is de kleur eerder roze dan rood te noemen.
De roze bloem heeft vijf roze kroonbladen en in het hart tien gele meeldraden. De bladeren staan steeds twee aan twee tegenover elkaar, heel kenmerkend voor de anjerfamilie. Typerend voor de rode schijnspurrie is het stekelpuntje aan het uiteinde van elk blad.
Rode schijnspurrie is een echte pionier, die zich thuis voelt op open zonnige plaatsen, het liefst op zandgrond. Als het te druk wordt met andere planten legt hij het loodje. De plant leeft maar een jaar, dat betekent dat elk voorjaar er nieuwe plantjes uit zaad moeten groeien. Kenmerkend voor eenjarigen is hun rijke bloei en de vorming van veel zaad om verzekerd te zijn van nageslacht. Ook bij rode schijnspurrie zie je soms uitbundige bloei dat zorgt voor een mooi roze matje.
De bloemen zie je alleen op het midden van de dag, vanaf 10 uur ongeveer gaan ze open. Aan het begin van de middag sluiten ze alweer. De bezoekende insecten en fotografen moeten er dus op tijd bij zijn. Bij donker weer gaan ze helemaal niet open. Het plantje is dus een echte zonaanbidder. De bloemen bloeien maar een dag. Als ze niet open gaan vanwege het weer, kunnen ze de volgende dag weliswaar alsnog open gaan, maar dan heeft er inmiddels wel al zelfbestuiving plaatsgevonden in de dichte bloem.
