Roerdomp

Roeselien Raimond
16 oktober 2015

Geen reacties

De roerdomp is een zeer schaarse broedvogel in Nederland. Deze ietwat lomp ogende, bruine reigersoort spreekt tot de verbeelding van veel fotografen. Dit zal deels te maken hebben met zijn ietwat grappige uiterlijk. Met die enorme geelgroene poten, dat tikje te plompe lichaam en vrij indringende blik doet hij toch al snel wat muppetachtig aan.

Maar vergis je niet! In deze bijna koddige verpakking schuilt een begenadigd jager en een killer bovendien, die er niet voor terugdeinst in nood zijn vlijmscherpe snavel als dolk in te zetten om een concurrerende roerdomp uit te schakelen…

Een andere verklaring voor het wat geheimzinnige imago van de roerdomp zou kunnen zijn dat hij maar zo zelden wordt waargenomen. Behalve zeldzaam zijn roerdompen namelijk ook nog eens vrij schuw en bovendien ware meesters der camouflage. Met hun perfecte bruine schutkleur en hun befaamde paalhouding, waarbij ze hun lichaam lang maken en de snavel richting lucht te laten wijzen, zijn ze tussen het riet nauwelijks waar te nemen. Door ook nog eens zachtjes mee te bewegen met het riet en zo het wuiven van stengels te imiteren maken ze zichzelf vrijwel onzichtbaar, iets dat natuurfotografen natuurlijk uitdaagt!

Fototips

Wees voorbereid
Vaak zie je een roerdomp niet, tót het moment waarop hij wegvliegt.
Wees hier dus op voorbereid en zorg dat je camera klaar is voor actie. (hoge sluitertijd en een ISO waarmee deze sluitertijd haalbaar is)

Bittere tijden
Zoals wel vaker het geval is, bieden zware tijden voor vogels mooie buitenkansjes voor de fotograaf; De grootste kans op het zien en fotograferen van een roerdomp is tijdens een echt ouderwets koude winter met sneeuw en ijs. De roerdomp leeft voornamelijk van amfibieën en vissen en zodra de wateren waarin hij vist bevriezen, wordt de vogel gedwongen de veilige beschutting van het riet te verlaten. Daarbij is de doorgaans zo goed matchende omgeving wit geworden, waardoor de roerdomp ineens niet meer zo onzichtbaar is als hij gewend was.
In zo’n vriesperiode is het niet ongebruikelijk een roerdomp in jaaghouding bij een wak te zien staan, klaar om toe te slaan met de snavelpunt alvast in het water. Vermoed wordt dat hij met zijn snavel de brekingsindex van het water bepaalt, om zo in te schatten waar de prooi zich bevindt. Mocht je een dergelijke bijzondere situatie treffen, heb dan (veel) geduld: de kans is groot dat dit voor zowel vogel als fotograaf een mooie vangst zal opleveren!
En mocht het ijs nog glad en onbesneeuwd zijn, denk er dan aan de vogel net iets meer ruimte te geven zodat je ook die mooie spiegeling in je beeld mee kunt nemen.

De roerdompsound
In het voorjaar zijn roerdompen zo mogelijk nog onzichtbaarder door het dichte riet, maar als je geluk hebt kun je wel die bijzondere roerdompsound waarnemen. De roep van een roerdomp vertoont erg veel overeenkomst met het geluid van het oppompen van een groot, lek luchtbed. Ook hier geldt weer dat de kans op het zien van een vogel tussen het riet erg klein is, maar zodra je hebt gehoord waar hij ongeveer zit, weet je in ieder geval ongeveer waar hij mogelijk vandaan zal vliegen.

Transformers
Dieren die transformatievaardigheden bezitten, hebben natuurlijk altijd een streepje voor bij fotografen en de roerdomp is er zo één. Naast zijn hierboven beschreven paal- en jaaghouding heeft hij nog een derde pose in zijn arsenaal: het opzetten van al zijn veren. Een pose die bij ons mensen wellicht op de lachspieren werkt, maar voor een collegavogel hoogstwaarschijnlijk zeer afschrikwekkend is. Een knap en vooral ook fotowaardig kunstje.

Leefomgeving

Roerdompen kun je aantreffen in moeras en rietland. De roerdomp foerageert in ondiep water in grote rietvelden die in het water staan en in randen van waterrietzones aan de waterkant.
De roerdomp is zeer kritisch als het gaat om zijn zijn broedbiotoop. Hij prefereert ongestoord moeras in laagland met uitgestrekte rietvelden, die moeten bestaan uit jong, dicht op elkaar staand riet, afgewisseld met ouder riet dat in laag water staat.

Vindtijd

De roerdomp broedt tussen eind maart en juli en kan het hele jaar bij ons gezien worden. Na de broedtijd is het mede afhankelijk van het winterweer in hoeverre de vogels wegtrekken. Tijdens strengere winters zal een groter aantal elders op zoek gaan naar open water en vertrekken naar West- en Zuid-Europa, maar soms ook naar Noord en zelfs West-Afrika. De vogels die wel in ons land blijven, worden weer vergezeld door Noord- en Oost-Europese broedvogels.

Meer weten?

De roerdomp volgens de Vogelbescherming
De roerdomp volgens Sovon
De roerdomp volgens Soortenbank
De roerdomp volgens Vogelvisie
Roerdompfoto’s op Birdpix

Bescherming

De roerdomp is een wettelijk beschermde soort is slecht bestand tegen strenge winters. Daarbij zijn er vele factoren die het populatiehertsel daarna nog eens bemoeilijken, zoals intensief rietbeheer, recreatie en te intensieve begrazing. Ook een slechte voedselsituatie (o.a. door onvoldoende intrek van vis en voortplantings- en overwinteringsomstandigheden van amfibieën) draagt niet bij. Er wordt hard gewerkt aan het bevorderen van omstandigheden waardoor de situatie van de roerdomp kan verbeteren. Meer informatie hierover en wat je zelf kunt doen om de roerdomp te beschermen is te vinden in het Beschermingsplan Moerasvogels van de Vogelbescherming.