Menu

Onderdeel van Pixfactory

Velduil

Met de auto sta ik langs een kweldergebied waar in het najaar en in de winter regelmatig een velduil wordt gezien. Het weer zit mee en iets in mij zegt dat het een goede dag is. Turend over het veld zie ik na een tijdje beweging vanaf de grond en mijn hart maakt een sprongetje… Het is een velduil!
Deze velduil vloog in de buurt van mijn auto op uit het land.
Deze velduil vloog in de buurt van mijn auto op uit het land. Fotograaf: Christien van der Veen

Ik ben al vaker in dit gebied geweest, maar omdat de velduil op de rode lijst staat, moet je toch enigszins geluk hebben om er eentje te zien. Velduilen zijn niet alleen ’s nachts, maar ook overdag actief. Het zijn vrij grote uilen van zo’n 35-42 cm groot. De spanwijdte is ongeveer een meter. De bovenkant van het verenkleed is voor het grootste deel bruin met beige vlekken. Hierdoor zijn ze op de grond goed gecamoufleerd waardoor het soms lastig is om ze te zien zitten. De onderkant van de vleugels is beigeachtig met donker gestreepte vleugelpunten. Ze hebben grote doordringende gele ogen die omringd zijn met zwarte veertjes. Het lijkt wel een beetje alsof de velduil een zwart maskertje op heeft. Ze hebben korte oorpluimpjes die vaak niet eens zichtbaar zijn.

Velduil in zijn natuurlijke omgeving.
Velduil in zijn natuurlijke omgeving. Fotograaf: Christien van der Veen

In de lucht valt de velduil vooral op door de lange, smalle vleugels en zijn schommelende veerkrachtige vlucht. Wanneer ze niet jagen zitten ze vaak op de grond of op een weidepaaltje.

Velduil met een gevangen prooi.
Velduil met een gevangen prooi. Fotograaf: Christien van der Veen

Het dieet van een velduil bestaat voornamelijk uit kleine knaagdieren. Muizen, woelratten, bij gebrek aan deze soorten schakelen ze over naar andere prooien zoals vogels, kikkers en insecten. Met hun grote krachtige klauwen grijpen en doden ze hun prooi. Als ze een prooi hebben gevangen zijn er vaak kapers op de kust. Zo ligt een velduil vaak in de clinch met torenvalk of een andere soortgenoot, en proberen ze elkaars prooi af te pakken. Ik had het geluk dat ik een achtervolging en het afpakken van een prooi vast kon zien én vastleggen!

Een tweede velduil zet de achtervolging in om de gevangen prooi af te pakken.
Een tweede velduil zet de achtervolging in om de gevangen prooi af te pakken. Fotograaf: Christien van der Veen

De velduil komt vooral voor op open terrein met lage vegetatie. Ze geven de voorkeur aan vochtige, moerassige gebieden. Ook komen ze voor in veengebieden en open duinlandschappen met vochtige plaatsen. Velduilen komen voor in Noord en West Europa, Noord en Zuid Amerika en Azië. In Nederland en België worden ze in de wintermaanden het vaakste waargenomen. In Nederland zijn het erg schaarse broedvogels en ligt het aantal broedparen rond de 20 stuks waarvan het grootste deel op de Waddeneilanden.

Confrontatie tussen twee velduilen.
Confrontatie tussen twee velduilen. Fotograaf: Christien van der Veen

Velduilen broeden op de grond en maken hun nesten vaak in een ondiepe kuil. Hoeveel eieren ze leggen hangt af van het voedselaanbod. In een voedselarm jaar broeden ze niet. In een voedselrijk jaar kan het vrouwtje wel zeven tot tien eieren leggen. Jonge velduilen verspreiden zich al in de omgeving als ze nog maar twee weken oud zijn.

Na de confrontatie vervolgden beide uilen hun eigen weg weer. Uiteindelijk ging de prooi verloren...
Na de confrontatie vervolgden beide uilen hun eigen weg weer. Uiteindelijk ging de prooi verloren… Fotograaf: Christien van der Veen
Velduil bij de Waddenkust van Friesland
Velduil bij de Waddenkust van Friesland. Fotograaf: Christien van der Veen
Klaar voor de landing! Kijk ook die dikke klauwen...
Klaar voor de landing! Kijk ook die dikke klauwen… Fotograaf: Christien van der Veen
Highkey opname van een velduil.
Highkey opname van een velduil. Fotograaf: Christien van der Veen
Velduil in het laatste licht.
Velduil in het laatste licht. Fotograaf: Christien van der Veen

Fototips

  • Je auto is een goede schuilhut, velduilen vliegen vaak laag over het veld. Vanuit je auto heb je een prima standpunt om te fotograferen. Bovendien voorkom je verstoring en zullen ze sneller wat dichterbij komen.
  • Velduilen zijn snel, neem een telelens mee en maak gebruik van een hoge sluitertijd, het liefst minimaal 1/1000. Zie je een velduil op een weidepaaltje? Dan kan de sluitertijd natuurlijk omlaag.
  • Neem de tijd om de velduil te observeren. Als je het gedrag leert kennen kun je daar beter op inspelen en levert het vaak een mooiere foto op. Dit kost wel geduld, maar je zult er achteraf blij mee zijn.

    Even een rondje over de zeedijk...
    Even een rondje over de zeedijk… Fotograaf: Christien van der Veen

Leefomgeving

Open terrein, kweldergebied, komt in Nederland het meest voor in het Waddengebied en de Waddeneilanden.

Vindtijd

In het najaar en de wintermaanden is de trefkans op een velduil iets groter. Maar over het algemeen is de trefkans laag.

Bescherming

Wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Velduilen staan op de rode lijst van Nederlandse broedvogels als ‘ernstig bedreigd’. Sinds 2000 zitten de aantallen op een zeer laag niveau en neemt vrijwel overal de populatie af.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Velduilen worden steeds schaarser. Populaties nemen af door ontginning en vernietiging van vochtige gebieden en de modernisering van de landbouw. Hierdoor is de cyclus in muizenpopulatie verstoord, terwijl deze een belangrijke rol speelt in de voedselvoorziening van de velduil.

Daarnaast hebben broedende velduilen rust en veiligheid nodig. Je kunt zelf een bijdrage aan de bescherming van de velduilen leveren, door in broedgebieden op het pad te blijven en honden aan de lijn te houden.

5 reacties

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

5 reacties

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: