Menu

Onderdeel van Pixfactory

Welriekende nachtorchis

Een orchidee met een prachtige naam, de welriekende nachtorchis. Het is dan ook een populaire landingsplaats voor nachtvlinders zoals pijlstaarten, die op de geur afkomen en met hun lange roltong de nectar uit de lange spoor weten te peuren.
Detailopname van een bloem van de welriekende nachtorchis. Een zeldzame plant die op de rode lijst staat in Belgie en Nederland. Fotograaf: Ron Poot

Het is een vrij kleine slanke orchidee die opvalt door zijn witte bloemen. De bloemen zijn eenvoudig maar sierlijk gebouwd. De bloemen kennen weinig franje en opsmuk vergeleken met veel andere orchideeën-bloemen, je zou haast spreken van minimalistische schoonheid.

Een opvallend kenmerk van de bloemen is wel de lange slanke spoor die onder de bloem hangt. Hierin zit de nectar verborgen. Alleen insecten met een heel lange roltong kunnen via de bloem bij de nectar komen. Dat is voorbehouden aan vlinders en motten. Vooral pijlstaartvlinders komen graag langs en zij spelen een belangrijke rol bij de bestuiving.

Daarnaast zijn er ook creatieve kevertjes, die de nectar weten te vinden door gewoon de spoor kapot te bijten. Deze illegale praktijken dragen natuurlijk helemaal niets bij aan de bestuiving en voortplanting van de orchis.

De bloemen hebben een zoete geur, niet alleen ’s nachts, maar ook overdag. Wel is het zo dat vooral de nacht goed is voor de meeste bezoekers, nachtvlinders en uiltjes.

De plant heeft twee grote bladeren, een kenmerk dat je in de latijnse naam terug vindt: bifolia. Onder de grond zit een tweetal wortelknolletjes, die er voor zorgen dat de plant overwintert. Je kunt de soort dus elke zomer weer op dezelfde plek zien opkomen.

De welriekende nachtorchis is een zeldzaamheid geworden, door het verdwijnen van schrale heitjes en bermen is hij sterk achteruitgegaan. Plaatsen waar je soms nog flinke aantallen vindt zijn de Limburgse kalkgraslanden of de bovenveen-graslanden in het Bargerveen.

Met een groothoeklens breng je de omgeving in beeld. Zoals hier een bovenveen-graslandje in het Bargerveen. Fotograaf: Ron Poot

Fototips

  • De opvallende witte bloemtros steekt mooi af tegen de omringende vegetatie. Daarmee een sprekend detail in een landschapsfoto.
  • Met een groothoeklens kun je de omgeving met de bloem in beeld brengen en daarmee iets meegeven van de standplaatskenmerken.
  • Met een macrolens kun je de fragiele vorm van de witte bloem mooi in beeld brengen. Let ook op de kenmerkende lange spoor.
  • Vaak groeit deze orchidee samen met andere bijzondere planten, let ook daarop. Niet alleen om te fotograferen, maar ook om geen bijzondere planten te vertrappen.

Leefomgeving

Vochtige heiden, schrale graslanden, bovenveen-graslanden, kalkhellingen.

Vindtijd

Juni-juli

Bescherming

Wettelijk beschermd.

Kwetsbaarheid

Zeldzaam en vaak in kwetsbare natuurterreinen groeiend.

En dan nog dit!

De welriekende nachtorchis is nauw verwant aan de bergnachtorchis. Een verschil tussen beide soorten is de stand van de stuifmeelklompjes. Bij de welriekende nachtorchis staan de stuifmeelklompjes dicht bijeen, vlak bij de ingang van de spoor. Als een pijlstaartvlinder de bloem bezoekt blijven deze klompjes plakken op de snuit en de vlinder neemt het mee naar de volgende bloem. De bergnachtorchis heeft de stuifmeelklompjes echter veel verder uit elkaar staan, daardoor blijven deze plakken op de ogen.

Als er stuifmeel van de een op de andere soort komt, kunnen er gemakkelijk bastaarden gevormd worden. Deze zijn ook nog vruchtbaar en in principe in staat zich voort te planten. De natuur heeft daar echter iets op gevonden. Bij de bastaard staan de stuifmeelklompjes op een plek halverwege, het houdt het midden tussen beide oudersoorten. Als er een pijlstaartvlinder op bezoek komt, is er helaas geen plek tussen snuit en ogen waar de klompjes kunnen plakken. Dat vermindert dus de kans op voortplanting van de bastaard!

Alleen op de Limburgse kalkhellingen komen beide soorten en hun bastaard naast elkaar voor.

Bloem van bergnachtorchis, Fotograaf: Ron Poot

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: