Zilveren maan

De zilveren maan is een prachtige vlinder, die je helaas niet snel meer tegen het lijf loopt. Deze vlinder houdt van vochtige voedselarme graslanden en moerassen. Parelmoervlinders zijn zeldzaam, je moet er echt naar op zoek in Nederland. Als je hem vindt is de beloning wel heel mooi!
Zilveren maan.
Zilveren maan. Fotograaf: Hans Jansen

Fotografiegids Vlinders & libellen

Dé gids voor het fotograferen van 30 vlinder- en 37 libellensoorten in Nederland en België. Boordevol tips, technieken, herkenning en verspreidingskaartjes. Gemaakt door 12 topfotografen, in samenwerking met De Vlinderstichting.


Een zeldzame soort

De zilveren maan is een zeldzame parelmoervlinder geworden, die helaas op veel plaatsen is verdwenen. Hij is nog te vinden in natuurgebieden bij schrale, vochtige riet- en hooilanden.
In de Weeribben-Wieden zijn nog vrij redelijke populaties en in enkele natuurgebieden in Friesland, Overijssel, Gelderland, Utrecht en op Terschelling. De teruggang is zorgelijk, want in de vorige eeuw was de soort nog algemeen met grote aantallen in vochtige moerasachtige gebieden en de duinen. Ook in België is de soort zeldzaam en vooral te vinden in het zuidoosten. In Midden- en Noord Europa is de zilveren maan wijdverspreid.

De reden van de sterke teruggang ligt, zoals voor zoveel vlinders, vooral in de intensivering van het grondgebruik in Nederland met verdere ontginning en ontwatering.  De Vlinderstichting vermeldt dat vermesting, ontwatering en versnippering van de leefgebieden een belangrijke oorzaak is. Ook de klimaatextremen zoals droogte, hitte en extreme regenval kunnen een rol spelen en een laatste zetje geven.
Als de waardplant het moerasviooltje onder druk komt te staan, krijgt daarmee ook de vlinder het heel moeilijk. Vandaar dat je de zilveren maan nu alleen nog maar in natuurgebieden kunt vinden. Zelfs in die gebieden is het voor het beheer een hele opdracht om goede condities te behouden voor de instandhouding van deze mooie soort.

Wanneer vliegen ze?

De eerste generatie zilveren manen vliegt van midden mei tot half juni. De tweede generatie vliegt van midden juli tot half augustus. Moerasviooltje, duinviooltje en hondsviooltje zijn de waardplanten waarop ze hun eitjes afzetten.

Kenmerkende zwarte stip in een oranje -rode cel, omgeven door witte cellen aan de basis van de vleugel.
Kenmerkende zwarte stip in een oranje -rode cel, omgeven door witte cellen aan de basis van de vleugel. Fotograaf: Hans Jansen

Kenmerken zilveren maan

Er zijn tien soorten parelmoervlinders in Nederland en ze zijn bijna allemaal zeldzaam. Ze verschillen in grootte en de zilveren maan is een kleinere soort. Alle parelmoervlinders lijken sterk op elkaar als je kijkt naar de bovenzijde van de vleugels. Die bovenkant is bij alle soorten oranje-bruin met talrijke zwarte vlekken. Determinatie is daardoor niet gemakkelijk. Je hebt vooral een beeld van de onderzijde nodig om ze goed te kunnen herkennen. De zilveren maan is herkenbaar aan de zwarte vlek op de onderzijde van de achtervleugel. Die markante stip aan de basis van de vleugel in een oranjerode cel omgeven door wit, is hét opvallend kenmerk. Langs de achterrand van de vleugel loopt een mooie gebogen rij witte vlekken.

Nectar zoeken op kale jonker.
Nectar zoeken op kale jonker. Fotograaf: Hans Jansen

Avondlicht.
Avondlicht. Fotograaf: Hans Jansen

Fototips

  • Deze soort is zeldzaam en alleen in natuurgebieden te vinden. Dat vraagt voorzichtig omgaan met de omgeving. Vaak ben al blij dat je hem treft en een aantal kenmerkende foto’s kunt maken. Ook omdat je alleen vanaf de randen en paden kunt werken.
  • Zowel de bovenzijde als de onderzijde van de vleugels zijn prachtig. Probeer of je ze allebei op de foto kunt krijgen.
    Betrek als je kunt ook de vegetatie erom heen. Dat is karakteristiek en vaak zit de vlinder hier in “opgenomen”.
  • Bij vlinderfotografie maakt het tijdstip op de dag een groot verschil. Als overdag de zon schijnt, zijn vlinders erg beweeglijk op zoek naar nectar in bloemen of naar partners.  Vroeg in de ochtend of ‘s avonds zijn ze minder actief, omdat het dan kouder is. Dat maakt dat je rustiger kunt speuren en een compositie kunt kiezen. Mogelijk kun je ’s morgensvroeg ook van dauw en het zachte licht profiteren.
  • De achtergrond is belangrijk bij vlinderfotografie. Als deze te ‘rommelig’ is, leidt dit erg af. Afhankelijk van de achtergrondkeuze kun je spelen met je diafragma. Volledig open diafragma geeft kleine scherptediepte en maakt je achtergrond diffuus en vaag. Iets onderbelichten is mooi voor de combinatie met de achtergrond.
  • Een macrolens heeft voordeel en geeft veel detail.. Met een groothoeklens kun je ook proberen om zowel de vlinder als de omgeving weer te geven. Zo krijg je ook meer variatie in je foto’s.
  • Een laag standpunt op ooghoogte met de vlinder geeft meer ruimte in je beeld. Bij een hoger standpunt druk je de vlinder meer ‘plat’ in de omgeving.
    Je kunt ook wisselen tussen een staande- of liggende compositie. Staand is soms iets gemakkelijker om de vlinder te isoleren, maar een liggende compositie suggereert meer ruimte.
    Probeer ook eens een heel laag standpunt voor een bijzonder effect.

Leefomgeving

Een zeldzame vlinder die vooral voorkomt in Noordwest-Overijssel, Friesland en Terschelling.
En in enkele kleine natuurgebieden in Nederland

Vindtijd

twee generaties in mei – juni en juli – augustus

Meer weten?

Vlinderstichting

Nederlandse soorten

Verspreidingsatlas

Boek: F. Bos, De dagvlinders van Nederland, Nederlandse fauna deel 7

Bescherming

Beschermd in het kader van de Wet natuurbescherming

Kwetsbaarheid

Kwetsbaar en bedreigd.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Parelmoervlinders danken hun naam aan de zilverglanzende, parelmoerachtige vlekjes op de onderkant van de vleugels. Parelmoer is een grijswitte veelzijdige kleur die weerkaatst en daardoor een bijzonder effect heeft.
Parelmoer is afkomstig van de binnenkant van de schelp van weekdieren en door die gelijkenis verdienden de vlinders hun naam.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: