Menu

Onderdeel van Pixfactory

Zwarte roodstaart

De zomervakantiebestemming van Danny Slijfer was dit jaar de Ardennen in België, in een huisje bovenop de heuvel met een geweldig uitzicht en gelegen aan een weiland. Een onverwacht en onbekend welkomstcomité in de vorm van een van oorsprong echte bergvogel stond klaar. Graag stelt Danny jullie voor aan zijn kortstondige vakantievrienden de zwarte roodstaart!
Mannetje zwarte roodstaart met zijn geweldige kleurenpalet. Fotograaf: Danny Slijfer

De zwarte roodstaart (Phoenicurus ochruros), ik had al veel over dit prachtige vogeltje gelezen en gehoord, maar nog nooit in levenden lijve gezien. Waarom je ze weinig tot nooit ziet valt voor een natuurfotograaf makkelijk te verklaren, want waar ze in Nederland veel voorkomen, daar zijn wij als natuurfotograaf nauwelijks te vinden. Hun ‘natuurlijke’ omgeving in ons land zijn namelijk verstedelijkte gebieden. Vooral op industrie- en bedrijventerreinen en in nieuwbouw woonwijken zijn ze te vinden, maar ook in je achtertuin op de schutting maak je kans. Oorspronkelijk leven en broeden zwarte roodstaarten in heuvel- en bergachtige gebieden tot wel 3000 meter hoogte tot ver boven de boomgrens. Ze broeden daar op rotsen, kliffen of in holten van oude bomen, maar ook op of bij gebouwen in kleine dorpen in berggebieden. In de lage landen hebben we niet zo veel bergen dus als alternatief ziet de zwarte roodstaart onze gebouwen aan als rotsvervangers. Ze broeden hier vanaf midden april met vier tot zeven eitjes per legsel. Na twee weken komen de eerste jongen uit het ei. De ouders staan erom bekend dat ze dan fel hun territorium verdedigen. Het verspreidingsgebied van de zwarte roodstaart loopt van West- en Zuid-Europa tot Noord- en Noordwest Afrika en van West-Azië helemaal tot aan China.

Een nieuwsgierig kijkend vrouwtje zwarte roodstaart, zo werd ik dagelijks ontvangen. Fotograaf: Danny Slijfer

Bij binnenkomst werd de reistas in de hoek gegooid om direct door te lopen naar buiten, het terras bij het vakantiehuisje. Naast het geweldige, open en groene landschap tot zo ver je kon kijken viel het oog direct op iets wat drie tot vier meter verderop op een paaltje zit. Het had een hoofdzakelijk zwart en grijs verenkleed, een witte vlek op de vleugels en was tussen de 13 en 14,5 centimeter groot. Het trilde gigantisch met zijn staart, kwikstaartachtig. Zijn staart bevatte een geweldige kleurexplosie! Het contrast met zwart, oranje, rood, bruin en daar een mengelmoes van. Roestrood noemen ze het, daar kan je een boek over schrijven! Het keek met een hele nieuwsgierige, maar verwelkomende blik, wipte nog wat met zijn staart en vloog toen weg. Gelijk de vogelapp erbij en ik dacht dit is een mannetje gekraagde roodstaart, geweldig! Maar er klopte iets niet, het mannetje gekraagde roodstaart heeft een oranje borst en dat had deze vogel niet. Het was dus een mannetje zwarte roodstaart! Je hebt dus twee roodstaarten, beide familie van de vliegenvangers en als natuurfotograaf haal je ze schijnbaar makkelijk door elkaar, vooral de vrouwtjes roodstaarten. Vrouwtje zwarte roodstaart is meer muisgrijs en heeft een wat donkerder verenkleed dan het vrouwtje gekraagde roodstaart. Deze is lichter en meer lichtbruin op de borst. Om het nog lastiger te maken, af en toe vliegt er ook nog wel eens een zeldzame Oosterse zwarte roodstaart door ons land. Terug naar mijn vakantiehuisje, hier had ik ze niet zo snel verwacht, maar wat blijkt: de rotsachtige Ardennen zijn zeer geschikt voor ze en je ziet ze werkelijk overal zitten.

Een vrouwtje zwarte roodstaart in het grasland. In de twee weken dat ik ze gevolgd heb, was dit erg zeldzaam. Ze zitten voornamelijk op paaltjes of dakranden. Gelukkig welgeteld twee foto’s in het gras kunnen maken. Fotograaf: Danny Slijfer

Fototips

  • De grootste kans maak je op zonnige en warme verstedelijkte plekken zoals industrieterreinen, nieuwbouwwijken, havengebieden of in de steden zelf. Je maakt geen schijn van kans door te gaan zoeken in bossen of natte gebieden, daar houden ze niet van.
  • Zwarte roodstaarten zijn in de zomer insecteneters, ze jagen dan vanaf een hoger gelegen punt en plukken de insecten zo uit de lucht of het gras. Daarna vliegen ze weer direct terug naar hun uitkijkplekje. Dit kunnen weidepaaltjes, masten of schuurdaken zijn. In de herfst eten ze ook bessen, fotografisch gezien is een zwarte roodstaart een stuk aantrekkelijker om te fotograferen in een struik of boom in plaats van op een dakgoot. De herfst is een mooie tijd om ze te fotograferen.
  • Ze doorlopen ook een vaste ronde op zoek naar insecten, als je ergens gaat zitten waar je ze eerder hebt gezien heb je een grote kans om ze precies op dezelfde plek weer te zien.
  • Probeer gebruik te maken van de onnatuurlijke kleuren uit de omgeving, een zwarte roodstaart met een zwarte, felgele of blauwe achtergrond kan verassend mooi uitpakken.
  • Kijk ook eens bij perrons van treinstations, Utrecht Centraal is een goede plek waar je kans maakt om ze te zien.
  • Wil je hem vinden op zijn geluid, dan moet je er vroeg bij zijn, want hun zang is vooral vroeg in de ochtend te horen. Het zijn wat korte herhalende fluittonen en daarna komt het typische krakende en knarsende geluid.
Een zwarte roodstaart op de foto zetten is natuurlijk al geweldig, maar om er een sfeerplaatje van te maken moet je meer uit de kast halen. Ik heb hier gebruik gemaakt van een parasol in de voorgrond, zodat de zwarte roodstaart meer aandacht krijgt in de foto. Fotograaf: Danny Slijfer

Leefomgeving

Bebouwde omgeving: industrieterreinen, nieuwbouwwijken, havengebieden.

Vindtijd

De zwarte roodstaart is voor ons een echte zomervogel en is dan in heel Nederland te vinden. Het zijn trekvogels en ze verblijven van ongeveer half maart tot oktober in ons land, in de winter verblijven ze in Zuidwest Europese landen of noordelijk Afrika. De trek vindt vooral in de nacht plaats. Een enkeling blijft met zachte winters nog wel eens overwinteren in ons land.

Meer weten?

Vogelbescherming

Sovon

Wikipedia

Natuurpunt

Voorbeelden op Birdpix

Mannetje zwarte roodstaart op zijn vaste uitkijkpositie op het hek. Helaas zijn de vaste plekken van de zwarte roodstaart weinig fotogeniek, maar dat is nou eenmaal zijn leefomgeving. Fotograaf: Danny Slijfer

Bescherming

Wettelijk beschermde broedvogel.

Kwetsbaarheid

Het ging de afgelopen tien jaar erg goed met de zwarte roodstaart. Het heeft een sterke groei vanuit het oosten naar het westen van ons land gemaakt en in die periode hun leefgebied uitgebreid. Nu komt die overal voor in ons land. In het westen zijn ze stabiel, maar in het oosten van ons land gaat momenteel de groei wel wat achteruit. Ze krijgen het onder andere lastig door renovaties aan oude gebouwen en moderne bouwtechnieken. Daarom blijft het belangrijk dat er genoeg aanbod is van nestgelegenheden. Dat betekent dus niet dat we meer moeten gaan bouwen, maar dat we op bestaande verstedelijkte gebieden kunstmatige nesten plaatsen. Plaats deze wel op een minimumhoogte van 2,5 tot 3 meter. Ook kleine postzegelstukjes braakliggende grond worden erg gewaardeerd. Leg er wat steenhopen neer, dit vergemakkelijkt voor hen het zoeken naar een nestlocatie, want ook hier kunnen ze in broeden.

Verspreidingskaart

En dan nog dit!

Wist je dat de Belgen de zwarte roodstaart ook wel schouwschijtertje of schoorsteenvegertje noemen? Een wat ondankbare naam vind ik. Als ze dat toch eens wisten zaten ze allang massaal bij mij op de Veluwe, en ik geef ze groot gelijk.

9 reacties

  1. Hoi Danny mooi verhaal. Bij ons in Apeldoorn zit ook een stelletje vanaf april. Zitten veel bij ons in de tuin . Ze overnachten bij ons in de veranda gaan daar avonds op de lamp zitten.

    1. Dankjewel! Wat leuk om te horen dat er bij jullie ook een steeltje roodstaarten zit! Dat is bij mij om de hoek, ik kom ook een keertje overnachten bij jullie op de veranda 😉 Super leuk ze zo dichtbij huis te hebben. Geniet er volgend jaar weer van!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

9 reacties

  1. Hoi Danny mooi verhaal. Bij ons in Apeldoorn zit ook een stelletje vanaf april. Zitten veel bij ons in de tuin . Ze overnachten bij ons in de veranda gaan daar avonds op de lamp zitten.

    1. Dankjewel! Wat leuk om te horen dat er bij jullie ook een steeltje roodstaarten zit! Dat is bij mij om de hoek, ik kom ook een keertje overnachten bij jullie op de veranda 😉 Super leuk ze zo dichtbij huis te hebben. Geniet er volgend jaar weer van!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: