Spelen met kleur en licht

Een klein bloempje of een insect haarscherp en natuurgetrouw op de foto krijgen is een kunst op zich. Minstens zo kunstig is het van de gebaande wegen af te wijken en de kijker te verrassen met een origineel beeld. Creatieve fotografie dus, en daar gaat dit artikel over.
porseleinzwam sfeer
Fotograaf: Jelte Vredenbregt

Uitspattingen bij het bewerken op de computer, studio-opnames, en allerlei technische snufjes en hoogstandjes vallen ook onder de creatieve benadering, maar die komen hier niet aan de orde. We beperken ons hier tot creatief fotograferen buiten in het veld, want daarmee alleen al kun je vele kanten op. De eerste tip: geef intuïtie en gevoel even vrij spel bij het fotograferen en verras jezelf.

Spelen met kleur
Creatief kleurgebruik spreekt direct aan – wie valt er niet voor een mooi kleurig plaatje? Vaak zijn er meer kleuren aanwezig dan je op het eerste oog ziet, en je moet leren hoe je ze kunt gebruiken. Niet alleen de kleuren in je onderwerp, maar juist die in voor- en achtergrond kun je goed inzetten. Zo bevat de vegetatie op de achtergrond tal van schakeringen, dood beukenblad kleurt prachtig oranje, dood hout bevat paarstinten, vervagende bloemen in voor- en achtergrond bieden een bont kleurenpalet, enzovoorts. Door onscherpte (afstand, open diafragma) vertonen de kleuren zich in de vorm van vlekken en vlakken.

JS--20111206-0005
Zonlicht dat delen in de achtergrond beschijnt, levert eveneens vaak mooie kleurvelden op. Je onderwerp kan in de schaduw staan, maar de kleurcontrasten maken het beeld. Fotograaf: Johan van Gurp

De camera heeft in het algemeen diverse instellingen waarmee je kleuren kunt aanpassen. De witbalans past de kleuren aan aan de lichtomstandigheden: daglicht, bewolkt of schaduw. Door in schaduw de witbalans op ‘daglicht’ te zetten krijg je extra koele blauwachtige foto’s, gebruik je bij daglicht juist witbalans ‘bewolkt’ of ‘schaduw’, dan krijg je veel warmere, roodachtige beelden. De opties ‘verzadiging’ en ‘levendig’ verhogen de kleurverzadiging of saturatie, de kleuren komen hierdoor feller over.

Kleuren kun je ook achteraf bij de nabewerking accentueren, door wat te schuiven met de witbalans, kleurtemperatuur, verzadiging of kleurcontrasten. Als je in RAW fotografeert heb je hiervoor de meeste mogelijkheden. Wees er wel voorzichtig mee, want oververzadigde foto’s worden kitscherig en missen zachte tinten.

Een technische oplossing om te spelen met kleur is het gebruik van gekleurde flitsers of lampen. Voor veel geld te koop in de winkel natuurlijk, maar met enige huisvlijt ook goed zelf in elkaar te knutselen. Wel dwaal je dan snel af van fotograferen in de natuur naar studio-opnames, waar we hier verder geen aandacht aan besteden.

Spelen met licht
Fotografie betekent schrijven met licht, artistiek gezien mag je rustig ook spreken van schilderen met licht. Door gebruik te maken van het bokeh van je lens (zie tutorial ‘spelen met onscherpte’) tover je ware schilderijen te voorschijn. Zo zie je licht dat door het bladerdek prikt, of door dauwdruppels in het gras glinstert, in je achtergrond als lichte schijven terug. Die schijven hebben de vorm van je diafragma. Bij veel toestellen is dat een veelhoekige vorm en alleen bij volledig open diafragma cirkelvormig. Hoe groter je diafragma, des te groter en meer bepalend de vormen. Leuk om deze een rol te geven in je compositie.

Schaduwen van een mycena
In het bokeh kun je soms de schaduwen van een plant of paddenstoel in veelvoud terugzien. Dat gebeurt als er lichtreflecties in de achtergrond zijn (water, druppels, licht door bladerdek) en je de lens scherpstelt achter je onderwerp (out-of-focus). Fotograaf: Ron Poot

Door fotograferen met tegenlicht kan flare optreden, een kleureffect dat ontstaat door weerkaatsingen in de lens. Een zonnekap verhindert dit meestal. Het kan echter ook een extra sfeer opleveren die iets toevoegt aan je beeld, zoals de impressie van een zonovergoten zomerdag.

Je kunt op een eenvoudige manier licht manipuleren als je met een of enkele stops onder- of overbelicht. Dat is geschikt in situaties met grote contrasten, zoals bij tegenlichtopnames. Door onderbelichting wordt je foto donker met lichte accenten, bij overbelichting net omgekeerd. Vaak zie je alleen nog maar contouren en ontstaat een spannend beeld.

Een bijzonder effect krijg je als je een donker object tegen een lichte achtergrond fotografeert: een silhouet. Je accentueert hiermee de omtrekvorm van je onderwerp, die dan natuurlijk wel de moeite waard moet zijn. De lichte achtergrond kan de lucht zijn, maar ook de maan, de ondergaande zon of, iets minder natuurlijk, een lantarenpaal of een zaklamp.

cover macrofotografie praktijkboekMeer lezen over macrofotografie?

Koop ons Praktijkboek macrofotografie.
Hét standaardwerk over macrofotografie.
Te koop bij de betere boekhandel en via de webshop.

Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

Eén reactie

  1. Prachtige website. Alles aspecten komen naar voren en het geheel is goed leesbaar met veel tips.
    Geweldig dit medium.
    Succes.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Eén reactie

  1. Prachtige website. Alles aspecten komen naar voren en het geheel is goed leesbaar met veel tips.
    Geweldig dit medium.
    Succes.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: