Menu

Onderdeel van Pixfactory

Spelen met onscherpte

Macrofotografie leent zich uitstekend voor spelen met scherpte en onscherpte. Vooral onscherpte waarin vlakken en lijnen vervagen en vervloeien levert interessante effecten op die de fantasie van de kijker prikkelen.

De weergave van het onscherpe gebied heet ‘bokeh’ en een goed bokeh geeft een aangenaam beeld (zie onderstaande tekst van Johannes Klapwijk over dit onderwerp). De echte macrolens is juist hiervoor ontworpen. De onscherpte neemt toe naarmate je het diafragma verder open te zet. De achtergrond speelt hierin een belangrijke, misschien wel de belangrijkste rol. Een vervagende achtergrond is mooi, maar kan ook je beeld vervlakken, en enige levendigheid in de achtergrond hoeft niet perse storend te zijn voor je onderwerp. Je zult steeds een balans tussen de scherpte van je object en de onscherpte van je achtergrond moeten zoeken en daar je instellingen van je camera en met name het diafragma op aanpassen.

Bij ‘out-of-focus’ fotografie leg je de scherpte op een onverwachte plek of is er zelfs helemaal geen scherpte. Dit kan heel verrassend zijn en daardoor ook krachtig en suggestief werken, met name in combinatie met lichtreflecties (zie tutorial ‘Spelen met kleur en licht‘). Volledige afwezigheid van scherpte kan ook weerstand oproepen: mensen zoeken toch graag houvast bij een scherp punt ergens in de foto. Wees dus vooral kritisch of je beeld het door jou gewenste effect zal bereiken.

Sommige camera’s kennen de optie ‘meervoudige belichting’. Je kunt dan twee of meer foto’s maken die de camera tot één beeld samenvoegt. Door de ene opname scherp en een ander een beetje onscherp te maken, krijg je een dromerig effect. Zie bijvoorbeeld de voorbeelden in het interview met Loulou Beavers.

Bokeh
Bron: Praktijkboek macrofotografie, tekst en foto’s: Johannes Klapwijk.

Voor het onscherpe gedeelte van een foto in de achtergrond wordt een Japanse term gebruikt: ‘bokeh’. Macrolenzen zijn over het algemeen zo geproduceerd dat ze een fraai, zacht verloop geven in de achtergrond. Maar hoewel vervaagde achtergronden je onderwerp heel mooi los doen komen, is dit zeker niet de enige manier om een overtuigend resultaat te krijgen. Sterker nog: juist patronen in de bokeh kunnen een foto naar een hoger creatief niveau tillen.

In de meest sfeervolle macrofoto’s zijn de achtergrond en omgeving even belangrijk als het onderwerp zelf. Er zijn een aantal technieken om de achtergrond extra aantrekkelijk te maken. Een van de technieken om een interessante onscherpte te krijgen is het fotograferen door vegetatie heen. Wanneer je dichtbij je lens plantenstengels of andere vegetatie hebt, zie je die in je foto nauwelijks terug omdat ze volledig onscherp zijn. Ze geven alleen wel een interessante structuur in de achtergrond. Zie bijvoorbeeld deze foto van de bosbeekjuffer.

Bosbeekjuffer.
Bosbeekjuffer. Ourthe; 6-7-2013 11.53u; Johannes Klapwijk; Canon EOS 5D MarkII met Sigma 150mm F2.8 APO Macro EX DG HSM; 1/640 bij f/5.0; ISO 250 Fotograaf: Johannes Klapwijk

De onscherpe vegetatie tussen de fotograaf en de bosbeekjuffer, samen met de vegetatie in de achtergrond vormen patronen die op een sfeervolle manier het habitat van deze juffer tonen.

Vaak wordt bokeh nog boeiender wanneer je tegenlicht gebruikt. Een gouden combinatie is de samenwerking tussen water en tegenlicht. Je kunt hierbij aan vele variaties denken. Tegenlichtopnames waarin dauwdruppels op fijne grasaren gecombineerd worden met een mooie vlinder of libel leggen op ultieme wijze de prachtige sfeer van een vroege zomerochtend vast. Maar je kunt ook eens tijdens een regen- of sneeuwbui tegenlicht inflitsen, waardoor iedere regendruppel een onscherpe cirkel vormt. Ook kunnen de schitteringen van zonlicht dat weerkaatst op een wateroppervlak mooie cirkels vormen in de achtergrond.

Icarusblauwtje
Icarusblauwtje. Epe; Johannes Klapwijk; Canon EOS 5D Mark II met Sigma 150mm F2.8 APO Macro EX DG HSM; 1/2000s bij f/3.2; ISO 250 Fotograaf: Johannes Klapwijk

De sleutel tot elke vorm van bokeh is het gekozen diafragma. Hoe groter het diafragma, des te zachter de onscherpte en, in het geval van druppels en tegenlicht, des te groter de lichte cirkels worden. Kies je voor een klein diafragma (bijvoorbeeld F22), dan zullen druppels als witte stipjes getoond worden.

Meer weten:

Fotografen:
Bastien Riu
Andrea Gulickx
Johannes Klapwijk
Loulou Beavers

 

 

 

cover macrofotografie praktijkboekMeer lezen over macrofotografie?

Koop ons Praktijkboek macrofotografie.
Hét standaardwerk over macrofotografie.
Te koop bij de betere boekhandel en via de webshop.

 

Wil je verder lezen over macrofotografie?
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

Eén reactie

  1. Gefeliciteerd met jullie mooie website; de eerste binnenkomer Spelen met onscherpte, ziet er veelbelovend uit. Zelf hou ik ook erg van macro, bokeh en het uitproberen; kijken wat mij bevalt en goed oogt.
    Ik ga snel verder kijken op deze website: veel succes!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Eén reactie

  1. Gefeliciteerd met jullie mooie website; de eerste binnenkomer Spelen met onscherpte, ziet er veelbelovend uit. Zelf hou ik ook erg van macro, bokeh en het uitproberen; kijken wat mij bevalt en goed oogt.
    Ik ga snel verder kijken op deze website: veel succes!

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: