Staande landschapsfoto’s en waarom je die meer zou moeten maken!

Waarom zijn landschappen zo vaak liggend?

Eigenlijk is dat best logisch. Een landschap zien wij als een weids uitzicht om ons heen. Bedenk dat je op het strand staat of in de bergen. Je kijkt van links naar rechts en zover het oog reikt zie je land. We kijken veel minder omhoog of omlaag als we naar het landschap kijken en dus is het logisch dat je al snel een liggend beeld maakt. Komt daar nog eens bij dat je een camera veel makkelijker liggend vasthoudt dan staand (of je moet een grip hebben). Dan snap je waarom het merendeel van jouw foto’s (en je bent niet de enige) liggend zijn in plaats van staand.

Oriëntatie is meer dan staand of liggend

Natuurlijk zul je een staande beelden maken als je te maken hebt met onderwerpen die wel heel erg smeken om een staand beeld. Denk aan hoge bomen of een mooie wolk hoog boven je.

Wat we echter vaak vergeten is dat de oriëntatie van je beeld, staand of liggend (‘portrait’ of ‘landscape’), een veel grotere impact heeft dan of “je onderwerp er goed oppast”. Zie de voorbeelden hieronder:

Wat je in de voorbeelden ziet is dat een liggend beeld de breedte en weidsheid benadrukt terwijl een staand beeld de hoogte en diepte benadrukt. Dit kun je als fotograaf actief inzetten. Wil je de diepte benadrukken, ervoor zorgen dat de kijker echt de verte inkijkt, of juist omhoog? Dan kun je kiezen voor een staand landschap.

Staand & groothoek: extreem perspectief

Als je met groothoek werkt heb je te maken met een enorme beeldhoek. Denk aan lenzen als 16-35mm voor fullframe of 10-20mm voor APS-c (grop) met een effectieve beeldhoek van ca. 95 graden (horizontaal) (bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Angle_of_view). In de breedte valt dat niet zo op maar als je 95 graden verticaal gaat zetten creëer je een extreem perspectief. Onderin de foto lijkt het alsof je bovenop je landschap kijkt terwijl je bovenin de foto recht vooruit lijkt te kijken. Het perspectivische verkleiningseffect van groothoek (zie voor uitgebreide tutorial: https://natuurfotografie.nl/perspectivische-verkleining-wat-is-het-en-hoe-kun-je-het-gebruiken/) komt daardoor nóg extremer naar voren.

Dit extreme perspectief heeft ook alles te maken met de plaatsing van de horizon.

Combinatie met plaatsing horizon

De reflectievoorbeelden waren vrij eenvoudig, een perfecte reflectie zorgt voor een logische plaatsing van de horizon in het midden. Maar als je een ander landschap hebt zul je merken dat je de gevoelsmatige impact van diepte en hoogte nog verder kunt benadrukken door ook nog eens te spelen met de plaatsing van je horizon. Kijk maar eens naar deze voorbeelden:

Beeldverhoudingen

De meeste camera’s maken tegenwoordig foto’s in 2:3 verhouding. Toch heb je misschien wel eens gehoord dat fotografen andere beeldverhoudingen gebruiken om bepaalde impressie te benadrukken. Zo wordt een liggend landschap vaak gecropt (gesneden) naar 16:9 om een nóg breder beeld te krijgen. Door deze meer panoramische uitsnede benadruk je nóg meer de weidsheid en breedte van je landschap.

Voor staande foto’s maak ik ook vaak gebruik van verschillende beeldverhoudingen. Zoals een liggend beeld vaak niet smal genoeg lijkt, oogt een staand beeld vaak té smal en daardoor te krap. Daarom snij ik staande beeld regelmatig naar het iets minder smalle 4:3 (eigenlijk 3:4) verhouding.

Bij bovenstaand beeld was duidelijk waar het randje zou moeten verdwijnen na snijden. Maar soms is dat niet altijd even logisch en kan je verschillende foto’s ‘maken’ door te snijden.

Je ziet dat je met je uitsnede en plaatsing van de horizon een heel andere beeld met ander ‘verhaal’ kunt vetellen. Speel daar dan ook lekker mee.

Hopelijk maak je na het lezen van deze tutorial eens wat vaker een staand landschapsbeeld. Of, zoals ik een arrogante Amerikaanse natuurfotograaf ooit eens hoorde zeggen: “ik maak al mijn beelden in staand èn liggend want als de National Geographic de foto wil gebruiken als middenspread heb ik hem liggend terwijl als ze hem als cover foto willen dan heb ik hem ook staand.”

Ik zou zeggen: doe er je voordeel mee.

Johan

Ps. Als je meedoet aan een fotowedstrijd zou ik wel gewoon liggende landschapsbeelden insturen. De jury kijkt in eerste instantie op postzegel formaat en dan is een liggend beeld net wat groter in beeld dan een staand beeld. De kans dat je staande foto eruit springt is (helaas!) een stuk kleiner…

In Natuurfotografie Magazine nr.5 van 2022 kun je een portfolio vinden van Fabienne Bonnet. Zij maakt voor haar minimalistische landschapsfoto’s uitsluitend gebruik van de portretstand van de camera. Ben je benieuwd naar dit portfolio, bestel deze editie van het magazine dan in onze webshop.