Duiken in Zeeland voelt als een voorrecht. Bij het optrekken van de Brouwersdam in 1971 ontstond meteen ook hét allergrootste zoutwatermeer ter wereld, de Grevelingen. De waarde van dit gebied dringt pas echt tot je door als je een kijkje neemt in de onderwaterwereld. Het uitbundige onderwaterleven en diversiteit is fenomenaal en blijft ten onrechte soms onderbelicht. Zowel de Oosterschelde (het grootste Nationale Park van Nederland), de Grevelingen (het grootste zoutwatermeer ter wereld) en het Veerse Meer herbergen een onderwaterparadijs dat de wildste dromen van menig natuurfotograaf overtreft. Het is een verborgen parel onder het weidse grijze wateroppervlak dat wacht om ontdekt te worden. Een paradijs dat, net zoals zijn getijden, constant in beweging is. Eb en vloed bepalen hier het ritme en constante verandering is hier aan de orde van de dag. Afhankelijk van het seizoen verandert ook het toneel en de spelers op de set. Een echte speeltuin voor zowel groothoek- als macrofotografie op een plaats waar een groot deel van de bevolking nooit zal komen. We nemen een aantal sterren uit de diepte onder de loep.
Snotolf
Het begint al in januari wanneer de zichtbaarheid onder water op zijn best is. In het putje winter komen de snotolven (Cyclopterus lumpus) vanuit de Atlantische Oceaan naar de Oosterschelde afzakken om te paaien. Het vrouwtje zal na de paring de eitjes afzetten op een veilig plekje in de stroming en daarna snel verdwijnen. Het mannetje is volledig gehuld in zijn roze/oranje paaikleed en zal zich wekenlang ontfermen over de broedzorg. In al die tijd zal hij niet van het nest wijken, het permanent schoon houden en bovendien beschermen van alle geduchte rovers. Krabben en kreeftjes en ander gespuis zouden maar al te graag van dit feestmaal smullen. Weetje: de eitjes van de lompvis worden als goedkoop alternatief voor kaviaar verkocht.

Gewone Zeedonderpad
Ook bij de zeedonderpadden (Cottidae) met hun kleurrijke nest zien we een gelijkaardig scenario. De devote vader ontfermt zich over de eitjes gedurende de hele ontwikkeling tot aan de geboorte van de nakomelingen. Niets of niemand kan hem van de wijs brengen. Een man met een missie.

Sepia
Vanaf het voorjaar is het de beurt aan de sepia’s of zeekatten (Sepiida). Rond maart/april zitten veel duikers en onderwaterfotografen vol ongeduld te wachten op het jaarlijks terugkerende spektakel dat deze mystieke dieren opvoeren in de luwte van de Oosterschelde. Dit gebied geldt als de kraamkamer voor de zeekatten en ze zakken in groten getale af om te paaien en hun eieren af te zetten. De strijd om de vrouwtjes gaat er soms hard aan toe en vader zeekat wijkt geen moment van de zijde van de moeder wanneer ze haar eitjes legt. Om deze magische wezens een handje te helpen plaatsen duikers sepiatentjes op de zandbodem. Sepiatenten zijn een verzameling stokken (veelal wilgentakken of bamboe) die als een wigwam op de zandbodem worden gezet. De sepia’s gebruiken deze constructies gretig om er hun eieren op af te zetten, tot groot jolijt van de duikergemeenschap en onderwaterfotografen.
Blauwtipje
De bodem van deze wateren is heel gevarieerd en op veel plaatsen sterk begroeid met allerlei leven. Anemonen, zeedahlia’s, zeesterren, geleikorst, zakpijpen, allerlei soorten krabben, kreeften en nog veel meer creaturen strijden om hun plekje. Tussen al die gonzende activiteit kan het scherpe oog ook genieten van de prachtige variëteiten aan macroleven zoals ook de kleurrijke zeenaaktslakken. Er zijn tientallen soorten van deze lilliputters bekend met allemaal hun eigen eigenschappen en unieke voorkomen. Klein, kleiner of kleinst. De één al wat flamboyanter dan de andere. Het is een tuin van Eden voor liefhebbers van macro fotografie. Eén van de ‘most wanted’ op de lijst is dit ravissante blauwtipje (Antiopella cristata) in de Oosterschelde.
De foto werd genomen onder de Zeelandbrug nabij Zierikzee op een diepte van 14 meter. Met deze foto tracht ik deze schoonheid uit te lichten in de natuurlijke omgeving. Geen gemakkelijke opgave gezien de stevige stroming en de slechte zichtbaarheid. Het blauwtipje schijnt er geen last van te hebben, maar na een paar minuten lukt het me om de belichting met snoot goed te krijgen en maak ik een shot met zwarte achtergrond om zo weinig mogelijk zweefvuil op te lichten. Het plan is om door meervoudige belichting de natuurlijke omgeving nog te laten zien door een tegenlichtfoto bij zonsondergang bij de waterplanten op geringere diepte. Behalve dat ik tussen het nemen van beide foto’s een nieuwe camera heb moeten kopen, is dit goed gegaan.
Je leest het goed, door een klein lekje is er water in het onderwaterhuis gesijpeld en is de camera aan de verdrinkingsdood gestorven. Duikers hebben zo hun eigen problemen. Als pleister op de wonde werd deze foto wel bekroond met de eerst plaats in de categorie ‘Onderwater’ in de prestigieuze Lowlands Photo Contest.

Zeepaardje
En dan het wezentje met de grootste aantrekkingskracht van allemaal, het zeepaardje (Hippocampus hippocampus). De laatste jaren worden er in de zomermaanden met de regelmaat van de klok kortsnuitzeepaardjes gesignaleerd. Er zijn zelfs al waarnemingen uit de Grevelingen. Ook deze mythische dieren gedijen gelukkig en gedwee in de Zeeuwse wateren en een duik waarin men erin slaagt eentje te fotograferen heeft altijd een gouden randje. Ondanks hun typische karakteristieken zijn ze moeilijk te spotten, want het zijn echte meesters in camouflage.

Sepiola
Begin november gaan we traditioneel op jacht naar een mooie foto van inktvisachtigen. In Zeeland komen zelfs 4 soorten voor! Zowel de sepia, de sepiola, pijlinktvissen en dwergpijlinktvissen komen voor. De ene soort al wat schuchterder dan de andere. Het is altijd fantastisch deze soorten te mogen waarnemen. Tijdens een nachtduik kreeg ik iets te zien wat ik nooit eerder gezien had… …parende sepiola’s! Op deze momenten komt een duiker met een grote glimlach uit het water!

Laten we dit prachtig en uniek natuurgebied koesteren en beschermen. De natuur in de Lage landen verdient alle zorg en bewondering die we kunnen geven.
4 reacties
Onbekend maakt onbemind. Dank je voor deze geweldig mooie foto’s. Hopelijk komt er nu meer begrip voor het mooie onderwaterleven.
Dank je wel, Carla!
Tim, wat een prachtige beelden. Ik heb nooit geweten dat er zoveel moois onder water leeft zo dicht bij huis. Genoten van je foto’s.
Dank je wel, Brigitte!