Beleef de dag mee… en mijn avonturen met ontwikkelen
De tijd van drive tot absolute perfectie
Ik ben best bedreven in de natuurfotografie. Toch was dit uitdagend en best heel spannend. Juist die spanning maakte het enorm leuk. Die spanning heb je niet meer bij digitaal en al helemaal niet meer als je jezelf de vrijheid geeft naderhand in nabewerking alles te perfectioneren wat in het veld niet is gelukt. Hoever je daarin gaat is iets wat je zelf beslist, maar als ik Instagram bekijk wordt de drive naar absolute (en daarmee onwerkelijke) perfectie zó groot, dat alle foto’s op elkaar gaan lijken. Of je nog van foto’s kan spreken is ook een discussie waard.
Eerste teleurstelling…
Ik zal eerlijk bekennen dat mijn eerste gevoel best teleurstellend was toen ik de negatieven had gescand. Ondanks dat ik best kan fotograferen bleken er toch diverse foto’s onscherp. En de foto’s waar ik met veel spanning naar uitkeek vielen wat tegen. Ik heb moeten slikken en mijzelf moeten overtuigen dat we hier praten over een technologie uit 1962. Mijn Nikkormat camera, het consumenten broertje van de ‘echte’ Nikon, is een vernuftig stuk techniek, maar staat natuurlijk in schril contrast tot de digitale camera’s anno 2022. Verder stop je er een rolletje in met fouten, klein dynamisch bereik en minder contrast.
Daarna komt het ontwikkelproces, waarbij ik vast ook diverse fouten heb gemaakt en krijg je een resultaat te zien waar je ook niets meer aan kan veranderen. Het is geen RAW bestand met een veelheid aan informatie. Het is wat het is. Je kan in het veld niet kijken of je foto gelukt is en je kan geen fouten repareren. Je moet het doen met wat het is en je bent volledig afhankelijk van het proces. Van die afhankelijkheid moest ik best slikken…
Terug naar ‘gewone’ fotografie: één foto!
Naast teleurstelling in sommige resultaten, merkte ik ook dat de foto’s ineens veel ‘gewoner’ waren dan ik digitaal zou maken. Het grappige is dat ik al na twee foto’s terug was in het analoge tijdperk van de jaren ’80 en ’90 toen ik in mijn jeugd experimenteerde met rolletjes. Alsof het nooit was weggeweest. Zo lukte het mij niet om een rolletje van 36 in een dag vol te schieten en stond het mij tegen om twee foto’s van hetzelfde onderwerp te maken, zelfs met verschillende instellingen. Puur omdat je zuinig bent op iedere foto. Digitaal zou ik er al vijf of meer hebben gemaakt, analoog is daar heel anders in. Elke foto wordt weer een op zichzelf staand beeld. En als hij mislukt is, heb je dus die foto niet meer.
Omarm de schoonheid van de imperfectie!
Nu, een paar weken later, kijk ik met steeds meer plezier naar de analoge beelden. Anders dan bij mijn digitale camera is iedere foto voor mij een waardevol beeld geworden, of hij nou gelukt is of niet. Ze zijn niet perfect, soms vol stofjes, soms net niet scherp, soms toch niet goed belicht, maar ze zijn wel dierbaar. Ik heb ze zelf door voelen draaien. Ik heb het rolletje vol spanning zelf ontwikkeld en het moment beleefd waarop ik voor het eerst de negatieven kon bekijken. Dat moment is onbeschrijfelijk.
En juist het imperfecte begin ik te waarderen. Geen esthetische prijswinnende beelden maar wel helemaal ‘mijn’ beelden. Geen digitale bestandjes op een computer maar negatieven in een mapje. Iets wat je vast kunt houden, gemaakt met een antiek stuk technologie. Ze hoeven ook niet perfect, het is wat het is en het moment dat de camera ‘klik’ zegt in het veld voelt goed.
Voor mij is dit een zeer waardevolle nieuwe weg terug naar de basis, als tegenhanger tegen de drive tot perfectioneren van het beeld, overgave aan de afhankelijkheid van techniek en procedé en veel intiemer dan menig digitaal beeld. Verre van perfect maar daarom niet minder mooi.
De schoonheid van de imperfectie…
Wil je meer weten lezen over analoge fotografie en het fotograferen op glasplaten? Lees dan het artikel ‘Door het oog van..’ van Johan van der Wielen met Daphne Wagemakers in Natuurfotografie Magazine #1 van 2023.
8 reacties
@Axel: Daar hebt u wel een punt mee, maar bedenk dat de massa sowieso met dat ‘mobieltje’ vergroeid is, ook zonder (natuur)fotografie. Onderschat aan de andere kant het aantal kiekjesmakers van vroeger niet! De drempel tussen mobieltje en stills camera voor hoogwaardige resultaten is echter nog steeds aanzienlijk; was vroeger vooral de film duur is het nu de apparatuur. Niet voor niets wijs ik op mijn website vrij uitdrukkelijk de weg naar recycling.
@Johan: komt “matige kwaliteit en grote afhankelijkheid van het proces” niet gewoon voort uit het nieuw zijn met de materie? Jou een beetje inschattend denk ik niet dat je vroeger met de matige kwaliteit tevreden zou zijn geweest als je wist dat er ook Ansel Adams kwaliteit bestond. Overigens is de enige body die uit mijn analoge tijd bewaard heb een Nikon FM… het laatste volkomen mechanische model, doet het altijd en alles wat ik nodig heb zit erop!