Tutorial landschapsfotografie: waar plaats je de horizon?

Plaatsing van de horizon: onder, midden of boven?

Of je nou een staand of liggend landschap maakt, op het moment dat je een horizon in beeld brengt is altijd de vraag waar je hem moet leggen. Wat je misschien niet weet is dat de plaatsing van de horizon meer is dan alleen maar bepalen of de lucht of de voorgrond het meest interessante deel is van de foto. Met de plaatsing van de horizonlijn kun je een gevoel overbrengen.

Het midden is vaak saai

Klopt, het midden van een foto is misschien wel één van de meest oninteressante delen van de foto. “Zet je onderwerp uit het midden.” “Gebruik de gulden snede punten of gulden snede lijn.” Allemaal goede tips die van invloed kunnen zijn op een prettige compositie en daarmee spannender beeld. Echter, de crux zit ‘m in het woordje vaak. Het midden is namelijk niet per definitie saai. Soms kun je het midden perfect gebruiken. Ook bij de plaats van de horizon. Alleen moet je weten wanneer.

Eigenlijk is dé belangrijkste vraag die je jezelf moet stellen de vraag waar het om gaat in het landschapsbeeld want dat krijgt de meeste aandacht en ruimte. Bij beelden met een reflectie gaat het vaak net zo goed om het deel boven de horizon als het deel in de reflectie. In dat geval is een horizon precies in het midden perfect om de volle aandacht op de reflectie te leggen.

Een lage horizon maakt je nietig en de lucht indrukwekkend

Hoe lager de horizonlijn, hoe meer je het gevoel krijgt als een kikker omhoog te kijken. De lucht wordt hoger en indrukwekkender, de kijker richt echt zijn blik omhoog en voelt zich kleiner en nietiger naarmate jij de horizon als fotograaf lager legt. Je kunt kiezen voor de gulden snede lijn, de horizon op 1/3, omdat dat compositietechnisch prettig kijkt. Echter, dan heb je nog steeds 1/3 van het beeld gevuld met voorgrond en moet de voorgrond dus ook nog wel wat interessante informatie bevatten. Wel maak je duidelijk onderscheid tussen voorgrond, die minder belangrijk is, en de lucht waar het om gaat. De lucht moet dan ook wel daadwerkelijk interessant genoeg zijn.

Wil je een nóg extremer gevoel van indrukwekkende lucht en de kijker echt het gevoel geven dat hij/zij omhoog kijkt, dan kun je de horizon ook nog veel lager leggen dan 1/3. Dit werkt ook goed als de voorgrond zelf niet zo interessant is en anders alleen maar een leeg vlak op zou leveren. Wel moet je rekening houden dat door het extreem laag leggen van je horizon je ook eventuele diepte lijnen kwijt raakt en daarmee ook de diepte in het beeld.

Een hoge horizon laat je óp je landschap kijken

Andersom is het als je de horizon hoog legt in het beeld. Dan voel je je als kijker als een vogel hoog boven het landschap uitvliegen en kijk je meer neer op je landschap. Op die manier kun je de kijker op hoogte plaatsen en extreme diepte aanbrengen in het beeld omdat je veel voorgrond overhoudt. Deze manier van fotograferen werkt ook goed als de lucht niet echt interessant is en de horizon alleen maar nodig is om aan te geven waar het land ophoudt en de lucht begint. Ook hier kun je kiezen voor de gulden snede of 2/3 lijn om de voorgrond meer belang te geven.

Net als bij een lage horizon kun je ook de horizon extreem hoog leggen, ver boven de 2/3 lijn. Daarmee ga je als kijker echt vliegen, wordt de voorgrond steeds groter en krijg je een extreem perspectief en extreme diepte.

Speel met de plaats van de horizon

Zonder dat je zelf daadwerkelijk per se door de knieën moet of met een drone hoeft te vliegen kun je dus met de plaatsing van de horizonlijn een gevoel overbrengen aan je kijker, speel daar dan ook mee. Natuurlijk moet je er wel rekening mee houden dat als je de horizon laag legt, dat de lucht dan wel interessant is naar op te kijken. Of als de horizon hoog komt te liggen dat de voorgrond voldoende interessant is om als vogel overheen te vliegen.

Hopelijk gebruik je de plaats van de horizon vanaf nu meer om een gevoel over te brengen en laat je tips als “de horizon mag nooit in het midden maar moet op 1/3″ lekker voor wat ze zijn…

succes, Johan