Beperking in licht
Heb je te weinig licht om je onderwerp scherp in beeld te krijgen, dan kun je natuurlijk de ISO flink opschroeven, gaan (in-)flitsen of de foto gewoon niet maken. Je kan ook kiezen een bewust donkere foto te maken die de duistere sfeer van het moment juist benadrukt. Of je introduceert beweging in het beeld door met een bewegend onderwerp mee te ‘pannen’ dan wel de camera te bewegen bij een statisch onderwerp. Misschien spreken de resultaten je niet aan, maar misschien ook wel en levert het je een nieuw wapen in je creatieve gereedschapskist op.

Beperking in materiaal
Ben je speciaal voor wildlife op pad gegaan en kom je met je lange telelens een mooi landschap tegen, dan kun je enorm balen dat je teveel millimeters hebt. Je kunt er ook voor kiezen een kenmerkend mooi stuk in het landschap te zoeken en met je telelens een intiem landschapsbeeld te maken. Wellicht had je die nog niet in je portfolio zitten en is de weg naar variatie ingeslagen.
Andersom is dit natuurlijk ook toepasbaar. Heb je alleen een relatief korte telelens ter beschikking (al dan niet vanwege budgettaire redenen), dan kun je uit alle macht proberen dichterbij te komen en zo je onderwerp welhaast zeker verstoren. Je kan ook gaan sparen om toch die lange lens te kunnen aanschaffen. Maar je kunt ook proberen het onderwerp dan maar wat kleiner in je beeld te plaatsen waarbij je goed oplet dat al die extra omgeving ook mooi in je kader past. Zo oefen je ongemerkt enorm op compositie, vormen en lijnen. Misschien bevalt het je zo goed dat je vogels en zoogdieren helemaal niet meer beeldvullend wÃl fotograferen.

Het voorgaande gaat ook op als je wel de juiste lens hebt, maar te maken krijgt met een schuw onderwerp of een onderwerp dat zich op een moeilijk te bereiken plek bevindt. Je kan jezelf ook bewust uitdagen door slechts één objectief in je tas te stoppen en daar die dag alles mee te fotograferen. Verrassende resultaten verzekerd.
Beperking in kennis
Heb je de principes van belichting nog niet goed onder de knie, of moet je snel reageren op een plotse kans, dan kan het goed zijn dat je veel te donkere of veel te lichte foto’s maakt. Dan kun je ze meteen wissen en hopen dat je nog een kans krijgt, je kan ook proberen nog iets van die foto’s te maken. Als je van een veel te lichte foto in de nabewerking het zwartpunt corrigeert, krijg je een highkey resultaat dat soms heel mooi uitpakt. De eerste keer gebeurt het per ongeluk, de volgende keer gebruik je deze techniek misschien bewust. Zo ook met donkere opnamen die juist door dat duistere een mystieke sfeer oproepen. Bovendien zul je zien dat veel storende details door de duisternis aan het licht worden onttrokken. Wat let je om in de toekomst bewust een paar stops onder te belichten om dat effect te bereiken?

Beperking in tijd
Heb je vanwege werk, gezin of allerhande verplichtingen maar weinig tijd om te fotograferen, dan dwingt dat je om creatief met je tijd om te gaan. Maak bijvoorbeeld een lijstje met eenvoudige onderwerpen vlakbij je huis die je kan fotograferen als je in tijdnood zit en toch met je hobby bezig wil zijn. Denk aan bomen met mooie bast, herfstkleuren in de straat, stromend water, of ijsbloemen op je geparkeerde auto. Onderwerpen die je normaal misschien voor lief zou nemen en nooit zou fotograferen. Heb je die lijst niet of al afgewerkt, ga dan gewoon op pad en sta open voor wat je tegenkomt. Door niet met een bepaald vastomlijnd idee op pad te gaan kom je vaak met foto’s thuis waarvan je tevoren nooit zou hebben kunnen bedenken dat je ze zou maken.
Beperking in lokatie
Ben je vanwege je werk of budget niet in staat jaarlijks een mooie reis naar het buitenland te maken, dan kun je met jaloezie kijken naar andermans beelden. Je kan echter ook werk maken van een uitgebreid portfolio van een natuurgebied of soort in jouw regio. De verdieping die je daarin kan aanbrengen zal vele malen uitstijgen boven de losse verzameling mooie beelden van iemand die altijd maar ergens anders onderweg is en hoogtepunt aan hoogtepunt koppelt.

Beperkingen zorgen er voor dat je, ook als fotograaf, vertrouwd terrein moet verlaten en nieuwe wegen moet inslaan op weg naar voorheen onbekend gebied. Dat heft je tunnelvisie op en geeft nieuwe inzichten en een frisse kijk op bekende zaken.
Beperkingen moet je niet bevechten, maar juist omarmen!
8 reacties
Mooi artikel Marijn! En hoe toepasselijk dat ik juist vandaag je artikel lees:) Ik heb vandaag mogen ervaren exact wat je schrijft. Mijn 200-400 met D500 (DX) zijn even in service bij Nikon dus geen 600mm, maar mijn 70-200 met 1.4converter op een FX was de max voor vandaag……en dan kom je uitgerekend vandaag in een prachtig winterlandschap een vissend ijsvogeltje tegen. Beeldvullend was echt geen optie om niet zelf in het water te belanden, dus noodzakelijker wijze de ijsvogel zo goed mogelijk in zijn habitat proberen te krijgen. En dan achteraf zo super blij zijn met een foto welke ik, als ik mijn andere set ter beschikking had gehad, anders nooit had gemaakt. Het bewijs is voor mij vandaag geleverd.
Moeilijk maar ook erg interessant thema: creativiteit. Maar het heeft wat mij betreft weinig met beperkingen te maken. Ik componeer al zo’n 30 jaar muziek voor mijn beroep, maar ga gewoon ’s ochtends na het ontbijt achter de computer zitten en schrijf mijn muziek. Bach (de beste componist ooit wat mij betreft) deed ook niets anders. Het heeft denk ik meer te maken met je kunnen isoleren en focussen zonder afgeleid te worden. John Cleese zegt er ook zinnige dingen over in dit videotje: https://www.youtube.com/watch?v=xSwErqhs3GU
Hoi Erik, dank je voor je aanvulling. Ik denk dat het twee verschillende dingen zijn. Aan de ene kant moet je leren creatief te zijn, en dat is waar ik op doel met leren van beperkingen. Aan de andere kant moet je daarna in een flow komen die je toestaat het geleerde ook toe te passen. En dat is wanneer isoleren en focussen van pas komen. Overigens leuk voorbeeld van Bach, want volgens mij had die ook te maken met een beste beperking 😉
Meerdere trouwens, als je kijkt naar het zijn van wees, het gedwongen verkassen, gezichtsverlies.
De enige beperking die Bach had was tijdsdruk, hij moest elke week een nieuwe mis schrijven voor de zondag. Hij componeerde dus dag en nacht om alles af te krijgen voor de repetitie van vrijdag. Het gezichtsverlies had ie pas 3 jaar voor zijn dood. Wees zijn en verhuizen is geen beperking voor componeren. Maar dit terzijde…
Het heeft hem wellicht wel de hoek (troost) van de muziek ingedreven. Maar dat is psychologie van de koude grond. Ik ben zeker ook geen kenner en wil dat ook niet pretenderen. Overigens mijn respect dat je kunt componeren. Beginnen met een blanco canvas lijkt me ontzettend moeilijk!
Ik fotografeer van achter het glas van woonkamer en keuken vogels in de tuin omdat ik max 200mm zoombereik heb. Zo kan ik vogels toch behoorlijk groot en met detail fotograferen