Vogels met een groothoek

Wat is groothoek fotografie?

Groothoekfotografie is feitelijk niet meer en niet minder dan het fotograferen met een objectief met een grote beeldhoek. Hieronder wordt verstaan dat je gebruik maakt van een objectief met een brandpuntafstand van niet meer dan 35 mm. Je kunt deze grens soms net iets breder trekken. Want het idee is eigenlijk het van nabij fotograferen van vogelsoorten met daarbij zoveel mogelijk herkenbare omgeving en veel scherptediepte, waarbij je soms ook op bijvoorbeeld 50 millimeter zou kunnen fotograferen.

Hoe fotografeer ik vogels met een groothoeklens en wanneer krijg ik het mooiste resultaat

De uitdaging bij deze tak van vogelfotografie is om je onderwerp zo groot mogelijk in beeld te krijgen, met een zo laag mogelijke brandpuntsafstand en zo weinig mogelijk afstand tussen het objectief en de vogel.

Er zijn verschillende manieren om dit aan te pakken. Maar eerst is het van belang om iets dieper te duiken in wat je wilt laten zien, hoe je dat wilt laten zien en welke camera-instellingen je daarvoor gebruikt.

Neem als voorbeeld een tureluur. Tureluurs zijn in Nederland echte weidevogels. Vogels die bepaalde eisen stellen aan hun leefgebied en habitat. De habitat van veel weidevogels staat flink onder druk, dus wat is er nu sprekender dan het perfecte leefgebied en de tureluur zelf in één beeld te kunnen vangen. Op deze manier vertelt één beeld meer dan duizend woorden en is het in één oogopslag duidelijk hoe zo’n gebied er uit hoort te zien. Een foto met een verhaal.

Je kunt deze vorm van fotografie soms goed vergelijken met een kruising tussen landschapsfotografie en vogelfotografie. Waarbij je dus met veel dingen rekening moet houden om tot een goed resultaat te komen. Denk hierbij aan de positionering van de horizon, de positionering van je onderwerp ten opzichte van de achtergrond, de compositie van het onderwerp en het contrast tussen de lichte lucht en het veelal minder lichte landschap op de achtergrond.

Groothoeklenzen staan ook bekend om de vertekening die in het beeld optreedt. 1 van de meest opvallende is vaak de kromming van de horizon, die vooral optreedt wanneer de camera met lens niet in een rechte hoek van 90 graden ten opzichte van de horizon staat. Wanneer de camera iets achterover of voorover gekanteld staat ontstaat deze bolling in de horizon.

Toevalstreffers

Wanneer deze tak van vogelfotografie precies is wat je aanspreekt, moet je eigenlijk altijd alert zijn op de mogelijkheden die zich onverwacht aanbieden. Wanneer er plots een prachtige dreigende wolkenlucht verschijnt en je ziet toevallig een knobbelzwaan in een sloot dobberen, schroom dan niet om de telelens links te laten liggen en juist te proberen om deze beide onderwerpen in één foto vast te leggen. Hoe groter de vogel, hoe minder dicht je op je onderwerp hoeft te zitten om tot een aansprekend beeld te komen. Over het algemeen zijn de meeste vogels redelijk mensenschuw, maar juist die enkele uitzondering die je tegenkomt moet je optimaal van profiteren.

Voorbereiding: projectmatig uitgedacht beeld

Uiteraard krijg je niet altijd de mogelijkheid om zelf, met je camera, de vogel dicht te kunnen benaderen. In dit geval is een wireless remote (draadloze afstandsbediening) een perfecte oplossing.

Hiermee kun je vanaf afstand draadloos de ontspanknop van je camera besturen.

Deze afstandsbediening geeft je mogelijkheden die anders onmogelijk waren. Dit betekent dat je nu doelgericht bepaalde beelden kunt gaan uitdenken en kunt gaan maken. Een goede manier om er mee te beginnen en te gaan oefenen zijn de tuinvogels in de winterperiode. Veel mensen voeren de vogels bij in de winter en deze maken er gretig gebruik van. Dit geeft je de mogelijkheid om alles naar je hand te zetten: je kunt zelf een achtergrond/omgeving zoeken, je kunt zelf bepalen of je de vogels op een tak of een ander object wilt laten landen en je kan zelf bepalen of je gebruik maakt van tegenlicht of licht van achteren.

Wees consequent

Door consequent op één plek te voeren blijven de vogels terugkomen naar die plek. Verandering in de omgeving zorgt soms voor verwarring, dus je kunt de vogels eerst een paar dagen kunnen laten wennen door een object naast de voerplek te zetten wat gelijkend is aan een camera op een statief.

Wanneer ze hier eenmaal aan gewend zijn, kun je je camera op statief er naast zetten. Dit is afhankelijk van het beeld wat je voor ogen hebt, want je kunt er ook voor kunnen kiezen om de camera op de grond tussen de bladeren te leggen en hier de vogels heen te lokken. Op dat moment bepaal je de compositie van je foto. Hierbij houdt je rekening met de aanvliegroute van de vogel, de landingsplek, de plek waar het eventuele voer hangt zodat je weet welke kant de vogel opgaat als hij eenmaal op de landingsplek is geland en de lichtinval. Belangrijk is dat je al je scherpstelling hebt gedaan op de plek waar je de vogel verwacht en de camera daarna van de autofocus afhaalt zodat het scherpstelpunt altijd op de juiste plek blijft.

Bij sommige modellen camera’s is er zelfs de mogelijkheid om op je telefoon live, op afstand via wifi of bluetooth, mee te kijken door de lens van je camera zodat je exact op het juiste moment kunt afdrukken. Bij de andere modellen en cameramerken waarbij die functie niet aanwezig is, is het een kwestie van goed opletten, goed kijken naar het gedrag van de vogels en het moment waarop ze richting de landingsplek vliegen en dan een serie foto’s te maken. Na een eerste ronde is het raadzaam om even naar de camera te lopen om te kijken wat het resultaat wordt en of de instellingen goed staan.

Bij een digitale spiegelreflex camera moeten veel vogels vaak eerst even wennen aan het geklik van de sluiter en zullen de eerste paar keer nog schrikken maar uiteindelijk het geluid voor lief nemen. Het helpt om alvast een paar foto’s te maken als een vogel nog op afstand is. Zo kan de vogel wennen aan het geluid van de sluiter. En laat de vogel eerst een keer op de voerplek aanwezig zijn zonder dat je een foto maakt.

Voordeel spiegelloze camera’s

De komst van spiegelloze camera’s geeft de mogelijkheid om zonder geluid te fotograferen. Dat zal voor deze vorm van vogelfotografie een groot voordeel opleveren, omdat vogels niet meer schrikken van het geluid.

Ook in de vrije natuur kun je deze manier van fotograferen toepassen, bij voorkeur met een camera zonder sluitergeluid zoals een spiegelloze camera. Weidevogels gebruiken graag steeds hetzelfde paaltjes als uitkijkpunt of om op uit te rusten. De crux hierbij is dat het zoeken naar een geschikte locatie het belangrijkste is. Als je dertig paaltjes langs de rand van een weiland hebt staan, is de kans heel klein dat de vogel precies op de paal gaat landen waar de camera met statief gepositioneerd staat. Des te minder opties er zijn als mogelijk uitkijkpunt of landingsplek, des te groter de kans op een succesvolle foto. Door te observeren leer je de favoriete paaltjes van een vogel kennen. Als je deze plek eenmaal hebt gevonden, loont het ook hier om eerst een paar dagen een object neer te zetten wat gelijkend is aan de camera en statief, zodat er gewenning optreedt en de vogel het niet als bedreiging beschouwt. Het is geen makkelijke tak van fotografie, maar juist een hele uitdagende die verrassende resultaten kan opleveren.