Vroeg op voor vlinders

Dauw

De reden dat ik er vroeg bij wil zijn, is dat vlinders aan het begin van de ochtend nog niet kunnen vliegen en dat heeft te maken met dauw. Terwijl het langzaam licht wordt stal ik mijn fiets en loop ik langs een veld met pinksterbloemen, een van de waardplanten van het oranjetipje. Ik verwacht dat, als ze er al zijn, ze nog geduldig zitten te wachten op hun slaapplek. Zeker nu er sprake is van flink wat ochtenddauw, zijn ze zwaar en nat van de vele druppels op hun lijf. Ze kunnen onder dat gewicht nog niet vliegen.

Goed zoeken

Ik moet goed zoeken om de rustende oranjetipjes te vinden. Ze hebben hun vleugels nog ingeklapt en de felle oranje kleuren van de bovenzijde van de mannenvleugels zijn nog niet zichtbaar. Met helemaal dichtgevouwen vleugels zie ik slechts een vaag oranje kleur (zie de eerste foto van deze tutorial). Met open vleugels wordt de feloranje bovenkant pas goed zichtbaar.

Afhankelijk van de omstandigheden zoals luchtvochtigheid, wind en zon duurt het kort of lang totdat de vlinders zijn opgedroogd en gaan vliegen. Vandaag ben ik heel vroeg, is er nauwelijks wind en veel dauw.  Daarom heb ik genoeg tijd om ze te vinden en te fotograferen.

Tussen het gras

Het is al medio juni als ik de zon elk moment boven de horizon verwacht. Rechts van het pad zie ik een veld met bloeiende grassen en laat dat nu de waardplant zijn voor het bruine zandoogje. Hun slaapplek is dan ook meestal in de buurt van of zelfs op deze planten. Ik tuur het veld in en zie er eentje, meerdere meters van me vandaan, op een grasaar zitten. In het tegenlicht kleurt het veld fraai in gouden tinten. Ik blijf op het pad en kies voor de telelens. Met 600mm haal ik de vlinder toch dichtbij en neem ik een aantal grasaren in zijn omgeving mee in de compositie.

(Com)positie

Even later spot ik vlakbij een ander zandoogje nog bedauwd tussen het gras. Ik kies nu voor de macrolens en kies in alle rust mijn (com)positie. Zolang hij op zijn plek blijft zitten heb ik de kans om hem vanaf alle kanten te fotograferen. Ik loop eerst een rondje om de vlinder. Niet alleen de belichting van het onderwerp, ook de achtergrond verandert afhankelijk van waar ik sta. Tegen-, zij- en mee-licht komen zo aan bod. Ik check meerdere posities door de camera globaal op de vlinder te richten. Na enkele minuten heb ik mijn globale compositiekeuze gemaakt en zet ik mijn camera op statief. Nu pas ga ik de compositie finetunen en kies ik de gewenste instellingen. Om te voorkomen dat de vlinder een silhouet wordt, weerkaats ik met een diffusorscherm (geen reflectiescherm, dat vind ik te veel licht reflecteren) het zonlicht in de richting van de vlinder waardoor details in de vleugels beter te zien zijn.

Voorbij de rust in de schaduw

De eerste vroege ochtenduren zijn verstreken en de dauw is als sneeuw voor de zon verdwenen. De bloeiende paarse heide staat er prachtig bij en meerdere vlinders vliegen druk voorbij. De zon staat nog vrij laag als ik een boomblauwtje ontdek dat zich voedt op de bloemen van zijn waardplant, de struikheide. Meteen valt me de schaduw op die dezelfde bloemen op de vleugel van de kleine vlinder werpt. Een bijzonder beeld en ik realiseer me dat ik vlug moet zijn want de vlinder is beweeglijk en kan er elk moment vandoor gaan. Ik gebruik daarom geen statief maar fotografeer uit de hand. Binnen een tiental seconden lukt het me om meerdere foto’s te maken. Dan vliegt hij op. Hopelijk is het me gelukt om de vlinder (en dus ook de schaduw) helemaal scherp in beeld te krijgen.

Boomblauwtje op het pad

Met alle spullen al in mijn rugzak loop ik weer richting auto. Het is al bijna middag en ik houd het voor gezien vandaag. Er vliegen nog genoeg vlinders maar die zitten nauwelijks stil. Als ze al gaan zitten duurt dat maar kort. Toch kan ik het niet laten halt te houden bij een boomblauwtje dat op het pad voor me gaat zitten. Wat heeft die daar te zoeken? Als ik dichterbij komt vliegt hij op maar zoekt al snel weer een volgend modderig deel van het pad op. Met de kans dat hij er snel vandoor gaat zet ik het statief aan de kant en haal de rugzak van mijn schouders. Gelukkig zit m’n macrolens nog op de camera en even later lig ik half op het pad, half in het gras naast de vlinder op de grond. Het boomblauwtje (fraai in tegenlicht) zit nog steeds en ik zie de tong naar buiten steken. Vermoedelijk heeft hij (net als ik ondertussen) dorst en zit te drinken. De felle zon weerkaatst op de lichte stenen op het pad en op de rand van de vleugels. Ik check het histogram en belicht zo dat ik het uitgebeten wit net vermijd. Bij elke volgende foto beweeg ik iets naar voren maar als hij een kwartslag draait vind ik het welletjes. Ik ga ook mijn dorst lessen.

Goud in de mond

Je kent het vast wel, het spreekwoord ‘morgenstond heeft goud in de mond’. Dat geldt ook voor het fotograferen van vlinders. Vroeg opstaan is daarvoor absoluut de moeite waard.