De kwaliteit van de apparatuur wordt steeds beter: sensoren hebben een steeds hogere resolutie en er komen steeds meer zeer hoogstaande objectieven die hier op aangepast zijn. Het bezit van zulke geavanceerde apparatuur heeft weinig zin als de scherpstelling van de autofocus van je camera te wensen over laat. Echter, bij de fabricage van met name spiegelreflexcamera’s kunnen minuscule scherpstellingsfoutjes voorkomen. De oorzaak is gelegen in het feit, dat bij deze camera’s de autofocus-sensor apart is van de beeldsensor. De scherpstelling is optimaal als beide sensoren 100% op elkaar zijn afgestemd en dat is in de praktijk niet altijd het geval. Door lichte afwijkingen die optreden tijdens het fabricageproces (maar die nog wel binnen de marges van tolerantie vallen) kunnen heel kleine afwijkingen ontstaan die voor de gebruiker toch merkbaar zijn. Vooral bij gebruik van grotere brandpuntsafstanden met geringe scherptediepte kan dit hinderlijk zijn.
Om die minuscule afwijkingen te kunnen corrigeren zijn veel spiegelreflexcamera’s tegenwoordig uitgerust met een micro-afstelling, ook wel microadjustment of fijn-afstelling genoemd. Je vindt deze instelling in het menu van je camera terug.
Je kunt de micro-afstelling zelf met de hand bepalen met behulp van testkaarten die in de handel zijn of simpel met een zelf gemaakt scherpstelvlak en een lineaal. Het principe is dat je met je autofocus scherpstelt op een vlakke kaart. Daarnaast plaats je een lineaal in de kijkrichting. De lineaal moet je niet platleggen, anders kun je de maatstreepjes niet zien, maar schuin, 45′. Aan de lineaal kun je zien of de scherpte precies ter hoogte van het scherpstelvlak ligt of net ervoor of net er achter. Daar kun je de micro-afstelling op aanpassen. Een andere manier is het maken van een ijkreeks, een fotoserie met verschillende micro-afstellingen, waarbij je naderhand op de computer beoordeelt welke instelling het scherpst is.
Micro-afstelling is een klus, die je voor elke camera en elk objectief apart moet uitvoeren. Voor Nikon en Canon bestaat software die hierbij behulpzaam kan zijn. Als je het liever niet zelf doet is het ook mogelijk om gespecialiseerde bedrijven te vragen deze kalibratie voor je uit te voeren.
NB: niet elke scherpstel-afwijking is te wijten aan fabricage-afwijkingen. Ook het verkeerd hanteren van de camera is een veel voorkomende oorzaak, bijvoorbeeld door eerst scherp te stellen en daarna de camera ten behoeve van de compositie iets te draaien. Door de draaiing verandert de afstand tot het onderwerp en is je onderwerp mogelijk daardoor buiten de scherpte gekomen.
Bron:
Deze foto-wiki is ontleend aan het veel uitgebreidere artikel van Johan Elzenga over Autofocus micro-afstelling in Natuurfotografie Magazine editie 45, nr. 1 (2020).
