Menu

Onderdeel van Pixfactory

Wat is coma in de fotografie?

Het begrip coma heeft verschillende betekenissen. De meeste mensen kennen wel de medische term voor een staat van diepe bewusteloosheid. Minder bekend is de astronomische term voor de nevelige wolk van gas om de kern van een komeet. Toch is die laatste betekenis de basis voor het begrip coma in de optica waar je ook als natuurfotograaf mee geconfronteerd kan worden.
coma
Geen coma, maar een kleurrijke lensflare. Nachtfoto van de bloedmaan van 28 september 2015. Fotograaf: Jaap Schelvis

Hoe ziet coma er uit?

Coma is een lensfout waardoor lichtpunten aan de rand van je beeld niet als punten worden afgebeeld maar de vorm krijgen van de staart van een komeet of soms een soort dubbele staart. In dat laatste geval kan een lichtpunt er uit gaan zien als een soort kop en schotel.

coma
Volledige opname van een deel van de sterrenhemel met onder andere het sterrenbeeld Orion. Canon 5DII met F1.4/50mm 5s @ f/2.5 ISO 640. Fotograaf: Jaap Schelvis
coma
Uitsnede op 100% van een centraal deel van dezelfde opname. De sterren worden mooi als ronde lichtpunten weergegeven. De niet ronde lichte vlek in het midden is de Orionnevel M42 (Praktica-draad voor de oudere jongeren onder ons). Fotograaf: Jaap Schelvis
coma
Uitsnede op 100% van de linker bovenhoek van het beeld uit dezelfde opname waarbij duidelijk coma optreedt in de helderste lichtpunten. Fotograaf: Jaap Schelvis

Wat kun je doen tegen coma?

Helaas, je kunt maar weinig doen om coma tegen te gaan. Dit is tegenstelling tot veel voorkomende andere lensfouten:

  • Chromatische aberratie: meestal achteraf eenvoudig te corrigeren met behulp van software voor fotobewerking.
  • Hoekonscherpte: vaak is het al voldoende om 1 of 2 stops te diafragmeren om de ergste hoekonscherpte kwijt te raken.
  • Vignettering: eenvoudig te corrigeren met behulp van software voor fotobewerking indien gewenst.
  • Lensflare: ongewenste flares kun je vaak tegengaan door een goede zonnekap te gebruiken.
  • Beeldvervorming: vrijwel altijd is beeldvervorming goed te corrigeren door het juiste lensprofiel in te voeren in je bewerkings-software. Sterke afwijkingen moet je soms handmatig corrigeren.

Coma is niet softwarematig te corrigeren en diafragmeren helpt meestal slechts in beperkte mate. Bovendien koop je niet een lichtsterk objectief voor je sterrenfoto’s om dan vervolgens je lichtsterkte drastisch te beperken. Omdat coma vooral optreedt in de uiterste hoeken van je beeld is er soms wel wat winst te behalen door je opname wat bij te snijden. Maar ook hierbij geldt dat je natuurlijk niet een dure 20 mm groothoeklens koopt om daarna je foto te gaan croppen tot de beeldhoek van een 24 of 28mm groothoek.

Wanneer je het soort foto’s maakt waarbij coma een probleem kan zijn (vooral sterrenfotografie) en je oriënteert je op een nieuwe lens dan is het dus van belang om bij testresultaten en gebruikerservaringen op het internet goed op te letten of en in welke mate coma als minpunt wordt genoemd.

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: