Menu

Onderdeel van Pixfactory

Wat is een geared head?

Bovenop ieder statief heeft iedereen wel een of andere kop zitten om de camera op vast te klikken. Waar veel vogelfotografen de voorkeur geven aan een schommelkop hebben de meeste natuurfotografen toch wel een balhoofd in gebruik. De laatste tijd zie je echter steeds vaker een geared head opduiken.
Onderling bestaan er enkele significante verschillen bij de diverse geared heads. Fotograaf: Jowan Iven

Fijnafstelling

In basis kan je een geared head vergelijken met de bekende videokoppen op een statief. Dat zijn koppen waar je iedere as los moet afstellen. Dat kost tijd en is ook meteen de reden waarom de balhoofden zo in trek zijn. Met een balhoofd zet je met een handomdraai alle assen tegelijk los en vast. Dat klinkt als een voordeel maar is ook meteen het zwakke punt van een balhoofd.

Stel je hebt je compositie bepaald en wilt nog even een fijnafstelling doen. Met het balhoofd zet je alle assen los en is er een grote kans dat onbedoeld ook de andere assen uit positie geraken. Hoe handig zou het dan zijn dat je met slechts een knop heel accuraat de compositie kan aanpassen op slechts een as? Een geared head kan dat voor je doen.

Het Principe

Terugkomend op die videokop, daar kon je ook een as losschroeven en je afstelling maken. De bedoeling van een videokop is echter dat je soepel meebeweegt met de actie. Je zet een as los of vast en kan eventueel de mate van bewegingsvrijheid (wrijving) instellen. Een geared head voor de fotografie heeft als doel om de fotograaf van dienst te zijn in die fijnafstelling van de compositie en niet zozeer om een vloeiende beweging maken met de camera. Bij een geared head zijn op twee of meer assen knoppen aanwezig waar je, in hele kleine incrementen, nauwkeurig de compositie kan afstellen zonder de andere assen te beïnvloeden. Een korte draai aan de knop en je schuift zo de compositie een tikkeltje op. Per knop dus een andere richting.

Alle assen kunnen afzonderlijk worden ingesteld. Er is een snelle en een fijnafstelling aanwezig. Fotograaf: Benro

De verschillende soorten

In het land van de geared heads is niet alles gelijk. Bij sommige types kan je een as helemaal ontkoppelen en snel de camera grofweg in positie plaatsen. Daarna volgt de fijnafstelling met een draaiknop. De tegenhangers hebben een uitklapbaar hendeltje op iedere draaiknop zitten waarmee in snelle slagen de positie ongeveer wordt bepaald. Na inklappen van datzelfde hendeltje is die knop weer geschikt om fijnafstellingen te maken. Niet ieder geared head heeft een fijnafstelling op rotatie. Zelfs een gradenaanduiding kan ontbreken. Zo zie je maar dat je bij het selecteren van een geared head ook goed moet opletten wat voor jou belangrijk is. En dan heb ik het nog niet gehad over de onderlinge verschillen in gewicht. Wat betreft gewicht is een geared head in het algemeen ook zwaarder dan een balhoofd.

Dit geared head heeft uitklapbare hendeltjes voor snelle aanpassingen. Fotograaf: Sunwayfoto

Voor wie is een geared head geschikt?

De grootste groep gebruikers van geared heads zal je tegenkomen in de landschapsfotografie, tenminste als ik binnen de categorie natuurfotografie blijf. Omdat je drie assen afzonderlijk moet instellen lijkt het in gebruik langzamer dan een balhoofd. Voor wildlife en vogels is een balhoofd of schommelkop een betere optie. De langzamere vormen van natuurfotografie die heel nauwkeurig hun compositie bepalen kunnen baat hebben bij een geared head. Erg handig om een klein tikje in de compositie te corrigeren door enkel aan een knop te draaien. Bij landschappen en insecten onder de dauwdruppels is snelheid in handelen minder van belang dan bij wildlife. Perfectie in de compositie is dat des te meer. Bij macro is het daarom zelfs een erg krachtige set in combinatie met een macrorail.

Ook geschikt om heel nauwkeurig de compositie bij te stellen in macrofotografie. Fotograaf: Jowan Iven

Panoramafotografie

In geval van landschapsfotografie is het vaak een crime om je statief precies waterpas te zetten. De fotografen die graag panoramafoto’s maken weten er alles van. Dan moet alles in alle richtingen waterpas staan om een goed panorama te kunnen maken. Een statief met balhoofd is dan een ongelukkige keuze want het vergt nogal wat tijd om je statief perfect waterpas te hebben. Je balhoofd draait immers rond op de as van het statief. Om foto’s te maken in verschillende richtingen voor een panorama moet het statief wel perfect waterpas staan. Een geared head lost dat probleem op. Bovenop een geared head zit ook een rotatie as. Dus ongeacht de stand van je statief kan je alsnog, heel precies, de kop waterpas zetten. Daarna is het een fluitje van een cent om je panoramafoto’s te maken.

Panorama’s, daar is de geared head uitermate geschikt voor. Fotograaf: Jowan Iven

Telelens

Maak je ook wel eens landschapsfoto’s met een telelens op statief? En hoe soepel verloopt de precieze afstelling van de compositie? Ik weet niet of het voor alle balhoofden geldt maar na vastzetten van de compositie wilde het beeld bij mij meestal een tikkeltje verzakken. Daar verzon ik dan wel weer een soort van ‘work around’ voor, maar het bleef irritant. Tot de intrede van het geared head. Het is zalig om nu met behulp van de knoppen secuur de compositie bij te kunnen stellen en dat die dan ook zo blijft.

ICM

ICM (Intentional Camera Movement), niet ieders “cup of tea” maar ik vermaak me er graag mee. Er zijn momenten dat ik de camera graag in een bepaalde richting wil bewegen tijdens de opname. De geared heads waarbij je de beweging op een as geheel kan ontgrendelen zijn hier geschikt voor. Nu kan je vrijuit op die ene as bewegen met gebruik van langere sluitertijden. De tegenhangers met de uitklaphendels niet omdat je dan niet voldoende kan spelen met de bewegingssnelheid.

Multiple Exposure

Meervoudige belichting of Multiple Exposure is ook een vorm waar een geared head van dienst kan zijn. Wanneer je meerdere opnames op de verticale as over elkaar wilt plaatsen is dat een fluitje van een cent met een geared head.

Slow Photography

Met al dat los afstellen van de assen lijkt een geared head een veel langzamere methode dan een balhoofd. Maar wanneer je gecharmeerd bent van hele precieze composities zal een geared head het alsnog winnen van een balhoofd.

Tot slot

Moet nu iedereen overstappen naar een geared head? Nee natuurlijk niet. Dit artikel geeft je een inkijkje in het gebruik van een geared head. Ze zijn hoger, groter en zwaarder dan een balhoofd. En zeker niet geschikt voor ieder type natuurfotografie. Maar als je hikt tegen enkele bezwaren van een balhoofd is het goed om te weten dat er nog een optie bestaat. In het begin is het wennen aan zo’n geared head maar de doorzetter ontdekt steeds vaker de voordelen ervan.

14 reacties

  1. Combinatie van een goede macrorail met een geared head is een genot om mee te werken als je bijvoorbeeld met een laowa 25 mm extreme macrolens werkt. Met een balhoofd blijf je instellen en met de geared head is dat een makkie. Ik gebruik m nu een dik half jaar en ben er erg tevreden over voor landschap en macrofotografie.

          1. OK, een geimmobiliseerd beestje onder de dauw is een ander verhaal maar ik had macro-actie en gedrag in gedachten zoals https://waarneming.nl/media/photo/026/945/26945538.jpg Dat is waar ik als statieffanaat statieftechniek inruil voor flitstechniek, liefst met een volle bak zon als hoogachterlicht en dan op de highspeedsync.
            Zelfs een etend rupsje beweegt veel meer dan het lijkt en actieve slakken zitten geen seconde stil!

  2. Egon, zaten er vroegah ook al draaiknoppen op waarmee je op een graad nauwkeurig de compositie nauwkeurig kon trimmen?
    Mij is dat onbekend maar ik heb dan ook nog nooit met antieke statiefkoppen gewerkt.

    1. Op de panoramafunctie (rond draaien) natuurlijk wel. Op de neigfuncties alleen een 0-stand; je mag mij meteen uitleggen waar ik bij neigen die instelfuncties voor nodig heb… ben je met goede waterpassen niet veel beter uit? Ik heb nog een jaar voor het NDB gekiekt voordat dat “architectuurmuseum” werd, maar ook in die setting geen idee waar ik gradennotering bij neigen voor zou gebruiken.
      Maar ik gaf toch al toe dat de moderne dingen mooier zijn? Nuttiger is iets anders dan mooier. Indien gevraagd, zou ik adviseren een oude serie Gitzo te kopen, 10e hands op ebay of marktplaats voor een paar tientjes, i.p.v. 1800 euries (!) aan een Arca-Swiss Cube uit te geven.

      1. Hallo Egon, het is niet zozeer een graden notering maar een knop waar je aan draait waardoor de as in hele kleine incrementen (graden) wordt versteld. Behalve de hele dure arca swiss cube is de rest overigens goed betaalbaar. Maar dat is voor eenieder een relatief begrip.

        1. Ooo!, vandaar je commentaar dat het zo langzaam werkt? Zie je wel dat mijn commentaren helpen, want dat had er niet uit begrepen.
          Wat is het nut daarvan dan?
          Ik snap helemaal het nut van een degelijk drieweg-statiefhoofd. Op school al geleerd en nooit iets anders gebruikt. Maar geef dan eens wat praktijkvoorbeeld van die geared fijninstelling of is het alleen superhandig voor fotografen met ziekte van Parkinson? Want zoals ik het opvat ben ik met mijn oude driewegkop wel snel klaar, dat maakt niet veel uit ten opzichte van een balhoofd maar inderdaad wel veel handiger wanneer je slecht 1 as wil verstellen zonder meteen te kiepen en van alles en nog wat.

          1. Persoonlijk vind ik het het afstellen in kleine incrementen handig wanneer ik de compositie langs de randen even naloop en minimaal wil bijstellen zonder dat de hele as los is gezet en onvoorziene grotere bewegingen niet gewenst zijn. Geared head is een van de opties die ik met dit artikel even naar het voetlicht breng. Iedereen beslist lekker zelf wat ze gaan gebruikenmaar voor sommigen is dit een onbekend begrip.
            Vanwege je commentaar heb ik de tekst enigzins aangepast om meer duidelijkheid te brengen. Dank daarvoor.

          2. Nu wél duidelijk dat het toch weer een ander ding is dan een driewegstatiefhoofd. Vanwege die fijninstelknoppies zijn de handige pookjes denk ik verdwenen?…
            Of je dit al dan niet wil gebruiken heb ik helemaal geen commentaar op. Maar ik zou wel graag het praktijknut willen zien in beeld en woord maar vooral beeld uitgelegd; jij bent naar ik nu aanneem gebruiker dus maak daar nog maar een verhaaltje over, met veel praktijkfoto’s en uitleg voor domme ouwe fotografen 🙂

  3. Vroegah heette dat gewoon “drieweg-statiefhoofd” o.i.d.
    Ik heb verscheidende van die ondertussen bijna antieke dingen uit de tijd dat Gitzo nog werkelijk onverwoestbare spullen maakte – mijn oudste is in Schotland ooit een keer van een berg gelazerd en hield daar behoudend wat lakschade niets aan over!
    Natuurlijk zijn die moderne dingen mooier maar een werkelijk verschil dat ik eraan opmerk is dat de “pookjes” verdwenen zijn. Toch zijn pookjes nuttig als hefboom als je met zware camera’s werkt. Of snap ik iets moderns weer niet? Alweer “vroegah” zette ik mijn platencamera op zo’n tafelkop maar ik zie het technisch verschil niet met een zware telelens en dan nog ruimte over hebben voor grote flitser met fresnel ervoor indien nodig.
    He, bedankt voor de update in terminologie – vanaf nu ben ik weer hip en gebruik “geared head” 🙂

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Geef een reactie

14 reacties

  1. Combinatie van een goede macrorail met een geared head is een genot om mee te werken als je bijvoorbeeld met een laowa 25 mm extreme macrolens werkt. Met een balhoofd blijf je instellen en met de geared head is dat een makkie. Ik gebruik m nu een dik half jaar en ben er erg tevreden over voor landschap en macrofotografie.

          1. OK, een geimmobiliseerd beestje onder de dauw is een ander verhaal maar ik had macro-actie en gedrag in gedachten zoals https://waarneming.nl/media/photo/026/945/26945538.jpg Dat is waar ik als statieffanaat statieftechniek inruil voor flitstechniek, liefst met een volle bak zon als hoogachterlicht en dan op de highspeedsync.
            Zelfs een etend rupsje beweegt veel meer dan het lijkt en actieve slakken zitten geen seconde stil!

  2. Egon, zaten er vroegah ook al draaiknoppen op waarmee je op een graad nauwkeurig de compositie nauwkeurig kon trimmen?
    Mij is dat onbekend maar ik heb dan ook nog nooit met antieke statiefkoppen gewerkt.

    1. Op de panoramafunctie (rond draaien) natuurlijk wel. Op de neigfuncties alleen een 0-stand; je mag mij meteen uitleggen waar ik bij neigen die instelfuncties voor nodig heb… ben je met goede waterpassen niet veel beter uit? Ik heb nog een jaar voor het NDB gekiekt voordat dat “architectuurmuseum” werd, maar ook in die setting geen idee waar ik gradennotering bij neigen voor zou gebruiken.
      Maar ik gaf toch al toe dat de moderne dingen mooier zijn? Nuttiger is iets anders dan mooier. Indien gevraagd, zou ik adviseren een oude serie Gitzo te kopen, 10e hands op ebay of marktplaats voor een paar tientjes, i.p.v. 1800 euries (!) aan een Arca-Swiss Cube uit te geven.

      1. Hallo Egon, het is niet zozeer een graden notering maar een knop waar je aan draait waardoor de as in hele kleine incrementen (graden) wordt versteld. Behalve de hele dure arca swiss cube is de rest overigens goed betaalbaar. Maar dat is voor eenieder een relatief begrip.

        1. Ooo!, vandaar je commentaar dat het zo langzaam werkt? Zie je wel dat mijn commentaren helpen, want dat had er niet uit begrepen.
          Wat is het nut daarvan dan?
          Ik snap helemaal het nut van een degelijk drieweg-statiefhoofd. Op school al geleerd en nooit iets anders gebruikt. Maar geef dan eens wat praktijkvoorbeeld van die geared fijninstelling of is het alleen superhandig voor fotografen met ziekte van Parkinson? Want zoals ik het opvat ben ik met mijn oude driewegkop wel snel klaar, dat maakt niet veel uit ten opzichte van een balhoofd maar inderdaad wel veel handiger wanneer je slecht 1 as wil verstellen zonder meteen te kiepen en van alles en nog wat.

          1. Persoonlijk vind ik het het afstellen in kleine incrementen handig wanneer ik de compositie langs de randen even naloop en minimaal wil bijstellen zonder dat de hele as los is gezet en onvoorziene grotere bewegingen niet gewenst zijn. Geared head is een van de opties die ik met dit artikel even naar het voetlicht breng. Iedereen beslist lekker zelf wat ze gaan gebruikenmaar voor sommigen is dit een onbekend begrip.
            Vanwege je commentaar heb ik de tekst enigzins aangepast om meer duidelijkheid te brengen. Dank daarvoor.

          2. Nu wél duidelijk dat het toch weer een ander ding is dan een driewegstatiefhoofd. Vanwege die fijninstelknoppies zijn de handige pookjes denk ik verdwenen?…
            Of je dit al dan niet wil gebruiken heb ik helemaal geen commentaar op. Maar ik zou wel graag het praktijknut willen zien in beeld en woord maar vooral beeld uitgelegd; jij bent naar ik nu aanneem gebruiker dus maak daar nog maar een verhaaltje over, met veel praktijkfoto’s en uitleg voor domme ouwe fotografen 🙂

  3. Vroegah heette dat gewoon “drieweg-statiefhoofd” o.i.d.
    Ik heb verscheidende van die ondertussen bijna antieke dingen uit de tijd dat Gitzo nog werkelijk onverwoestbare spullen maakte – mijn oudste is in Schotland ooit een keer van een berg gelazerd en hield daar behoudend wat lakschade niets aan over!
    Natuurlijk zijn die moderne dingen mooier maar een werkelijk verschil dat ik eraan opmerk is dat de “pookjes” verdwenen zijn. Toch zijn pookjes nuttig als hefboom als je met zware camera’s werkt. Of snap ik iets moderns weer niet? Alweer “vroegah” zette ik mijn platencamera op zo’n tafelkop maar ik zie het technisch verschil niet met een zware telelens en dan nog ruimte over hebben voor grote flitser met fresnel ervoor indien nodig.
    He, bedankt voor de update in terminologie – vanaf nu ben ik weer hip en gebruik “geared head” 🙂

Reageer op dit artikel

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: