Wat is ruis?

Wie nog een herinnering heeft aan het analoge tijdperk: daar hadden we de korrel. Als je in slecht licht wilde fotograferen moest je een filmrolletje met een hoge ASA of ISO waarde in je camera stoppen. Aan de afdrukken kon je dat wel zien: de foto’s zagen er altijd wat korreliger uit dan bij gewone filmpjes. Die korrels van de filmpjes van toen zijn te vergelijken met de ruis van de digitale foto’s van nu.

Het kwaliteitsverlies door ruis kan storend zijn, maar is ook relatief. Bij kleine beelden op het scherm of kleine afdrukken valt wat extra ruis vaak niet eens op. Bij sterk uitvergroten kan het wel een rol gaan spelen. Ook maakt het uit wat je gefotografeerd hebt. Een druk landschap zal minder storingsgevoelig zijn voor ruis dan een sfeervolle macro met subtiele details.

De moderne camera is steeds beter opgewassen tegen ruis. De software is in staat de ruis te onderdrukken tot een heel aanvaardbaar niveau, zelfs bij heel hoge ISO waarden. In schemer of binnen fotograferen zonder flits hoort gewoon tot de mogelijkheden en levert vaak acceptabele beelden.

Ook de bewerkingsprogramma’s hebben niet stil gestaan. De betere programma’s hebben allemaal een mogelijkheid om ruis te onderdrukken, voor het geheel of zelfs voor een geselecteerd deel. Ook daarin heeft alles zijn prijs. Verscherp je de foto bij het nabewerken dan zie je meteen meer ruis. Ga je ruis juist onderdrukken, dan verlies je detail en wordt de foto “glad”.

Een tip bij het voorkomen van ruis is, om de foto iets over te belichten. Ruis treedt met name op in donkere delen. Als je de foto bij nabewerking lichter maakt dan valt de ruis extra goed op in de donkere delen. Heb je de foto juist overbelicht (niet teveel natuurlijk) en je schroeft tijdens het nabewerking de belichting terug, dan heb je veel minder last van ruis.

Kan ruis ook mooi zijn? Waarom niet, het kan prima wat extra’s toevoegen aan je beeld. Een creatieve geest zal zelf ruis versterken of korrels toevoegen om zijn foto meer expressie te geven. Een kwestie van smaak en uitproberen.