Zegen
Met de moderne sensoren kunnen we foto’s maken die tot enkele jaren geleden ondenkbaar waren. Het is moeilijk voor te stellen dat je voor scherpe foto’s van schemeractieve dieren zoals dassen tot voor kort met flitsers móest werken. En ook foto’s van een nachtelijke hemel waren slechts voor weinigen weggelegd. Bij lage ISO heb je immers een lange sluitertijd nodig en dan krijg je automatisch bewogen sterren en andere hemellichamen. Tegenwoordig kan iedereen zulke foto’s maken en dat is zeker een zegen.
Vloek
Het resultaat is echter ook dat we een oneindige stroom aan gelikte, cleane beelden te zien krijgen. Te gelikt eigenlijk. Waarom? Het zijn juist kleine imperfecties die de zeggingskracht van een kunstwerk (en dus ook een foto) vergroten. Ruis en korrel zijn onder die imperfecties te scharen. Sla maar eens een boek open met foto’s uit diverse decennia, zoals het onlangs verschenen 50 Years of Wildlife Photographer of the Year. Je zult zien dat je het langst blijft hangen bij foto’s uit lang vervlogen tijden toen er nog met ‘ruisachtige’ sensoren of zelfs met film werd gewerkt. Idem de vroege boeken van Fred Hazelhoff: ruis en dichtgelopen schaduwen als wisselgeld voor niet uitgebeten hooglichten. Technisch verre van perfect, maar juist daardoor zijn het krachtige, emotievolle foto’s. Niet gedateerd, maar tijdloos.
In de camera
Dergelijke beelden zijn nog steeds te maken, al wordt het steeds lastiger ruis in een foto te brengen! Niet alle onderwerpen lenen zich voor een aanpak met ruis, met name in toch al grauwe of duistere omstandigheden werkt het goed. Probeer maar eens een edelhert in de ochtendschemering met 6400 ISO op de korrel te nemen. Liefst nog iets onderbelichten en dan in de nabewerking de belichting wat ophalen en zie daar, sfeerverhogende ruis die perfect past bij het moment. Extra ruis in een foto die duidelijk op een zonnige dag is genomen ‘klopt’ niet met de verwachting van de kijker en werkt daardoor veel minder goed.
In de software
Ook achteraf in de software kun je ruis toe voegen. Zowel Photoshop, Lightroom als allerhande plugins bieden deze mogelijkheid. Mocht je het een raar idee vinden om ruis toe te voegen aan je zorgvuldig gemaakte cleane foto’s, weet dan dat ook professionele beeldbewerkers dit toepassen om hun volledig in Photoshop gecreëerde werken meer op een foto te laten lijken.
13 reacties
Marijn, hoi! Mooie bespiegelingen over de ‘perfecte imperfectie’. ’t Geeft prachtige effecten wanneer je al in nog redelijk donkere omstandigheden met de camera aan de slag gaat en probeert te focussen op ‘onzichtbare’ onderwerpen. ‘k Ben al een tijdje bezig om zo grote groepen ganzen die vroeg in de ochtend hun veilige ‘waterschuilplaats’ verlaten om te gaan foerageren in de weilanden, vast te leggen. De massaliteit van de groepen is al indrukwekkend en nog meer wanneer ze in de vroege ochtend aanstalten maken om te vertrekken: veel gezang en vleugelgeklap en mooie ‘bewegende’ beelden, met blauwzweem van het vroege uur en korreltjes in de bestanden. En zo blijf je idd langer kijken naar wat je gezien hebt :).
Dat klinkt goed, benieuwd naar de resultaten!
Even als nieuw bericht, anders wordt het onleesbaar uitgerekt. Dank je voor de toelichting, dat scheelt inderdaad. Ik denk dat in het begin een bewogen foto een toevalligheid kan zijn. Daar leer je van zodat je het later bewust kan toepassen. En of een resultaat dan mooi of gelukt is, is puur subjectief. Ik kijk zelf naar een voldoende scherp oog, mooie streperigheid en dat soort dingen. En en beeld moet beklijven, ik moet er naar terug blijven gaan. Dan is ie gelukt en anders gaat de foto weg.
Tegenwoordig is het wel een hype om onscherpe opnames als goed te beteugelen.
Waar trek je de lijn of zoiets de bedoeling was of het gewoon een fout betreft. Dan bedoel ik vooral de aangehaalde voorbeelden
Uiteindelijk gaat het er om wat jou als fotograaf aanspreekt. De foto’s bij het artikel vind ik geslaagd en daarom heb ik ze ook niet gedelete. En natuurlijk zijn er uit die serie ook mislukte beelden. Naarmate je langer fotografeert zullen je minder foto’s ‘overkomen’ en ga je bewuster experimenteren. Dan heb je alleen nog wat geluk nodig.
Als U deze foto’s als gelukt beschouwt, wanneer zijn ze dan niet gelukt ?
Als ze me niet aanspreken. Ik fotografeer namelijk vooral voor mezelf en mijn eigen plezier. En u?
Ik fotografeer ook voor mezelf uiteraard, plezier in deze mooie hobby is het belangrijkste naar mijn mening.
Aan uw reactie te lezen kwam mijn vraag misschien hard over, maar was zeker niet slecht bedoelt hoor.
Ik ben gewoon benieuwd hoe anderen naar foto’s kijken en stel me daarbij soms de vraag wanneer een bewogen foto de bedoeling was of wanneer het een toevalligheid betreft.