Zegen
Met de moderne sensoren kunnen we foto’s maken die tot enkele jaren geleden ondenkbaar waren. Het is moeilijk voor te stellen dat je voor scherpe foto’s van schemeractieve dieren zoals dassen tot voor kort met flitsers móest werken. En ook foto’s van een nachtelijke hemel waren slechts voor weinigen weggelegd. Bij lage ISO heb je immers een lange sluitertijd nodig en dan krijg je automatisch bewogen sterren en andere hemellichamen. Tegenwoordig kan iedereen zulke foto’s maken en dat is zeker een zegen.
Vloek
Het resultaat is echter ook dat we een oneindige stroom aan gelikte, cleane beelden te zien krijgen. Te gelikt eigenlijk. Waarom? Het zijn juist kleine imperfecties die de zeggingskracht van een kunstwerk (en dus ook een foto) vergroten. Ruis en korrel zijn onder die imperfecties te scharen. Sla maar eens een boek open met foto’s uit diverse decennia, zoals het onlangs verschenen 50 Years of Wildlife Photographer of the Year. Je zult zien dat je het langst blijft hangen bij foto’s uit lang vervlogen tijden toen er nog met ‘ruisachtige’ sensoren of zelfs met film werd gewerkt. Idem de vroege boeken van Fred Hazelhoff: ruis en dichtgelopen schaduwen als wisselgeld voor niet uitgebeten hooglichten. Technisch verre van perfect, maar juist daardoor zijn het krachtige, emotievolle foto’s. Niet gedateerd, maar tijdloos.
In de camera
Dergelijke beelden zijn nog steeds te maken, al wordt het steeds lastiger ruis in een foto te brengen! Niet alle onderwerpen lenen zich voor een aanpak met ruis, met name in toch al grauwe of duistere omstandigheden werkt het goed. Probeer maar eens een edelhert in de ochtendschemering met 6400 ISO op de korrel te nemen. Liefst nog iets onderbelichten en dan in de nabewerking de belichting wat ophalen en zie daar, sfeerverhogende ruis die perfect past bij het moment. Extra ruis in een foto die duidelijk op een zonnige dag is genomen ‘klopt’ niet met de verwachting van de kijker en werkt daardoor veel minder goed.
In de software
Ook achteraf in de software kun je ruis toe voegen. Zowel Photoshop, Lightroom als allerhande plugins bieden deze mogelijkheid. Mocht je het een raar idee vinden om ruis toe te voegen aan je zorgvuldig gemaakte cleane foto’s, weet dan dat ook professionele beeldbewerkers dit toepassen om hun volledig in Photoshop gecreëerde werken meer op een foto te laten lijken.
13 reacties
Goede tip, ga ik proberen
Ik de link tussen technisch niet perfect foto’s en emotievol wel erg kort door de bocht. Het een heeft volgens mij niet veel met het ander te maken. Je kunt net zo goed emotie in een foto leggen als ie technisch wel perfect is. Ik kwam vandaag toevallig in aanraking met Robert Osborn, die maakt technisch perfecte platen maar met veel emotie in de portretten (wat mij betreft).
Hoi Erik, dit is een extract uit het boek Creatieve Natuurfotografie. Ik stel ook niet dat technisch perfecte foto’s niet emotievol kunnen zijn, zeker niet. Maar imperfecte foto’s hebben vaak meer zeggingskracht (en emotie) dan bijna geplastificeerde beelden. Het een sluit het ander zeker niet uit. En dank je voor de tip, ik ga meteen eens kijken!
well said……………
Dank je Ed!