Winterse natuurdetails

Bij winter denken we aan sneeuw, rijp en ijs. De tijd voor alle landschapsfotografen om op pad te gaan. Bij koude heldere nachten, komt de nachtfotograaf in ons naar boven en op de velden vergapen alle vogelfotografen zich aan wintergasten. Maar de macrolens? Die blijft vaak tot in de lente in de kast liggen. Eigenlijk zonde, want ook de winter kent prachtige natuurdetails om met macro- of telelens te lijf te gaan.
Kijk eens hoe de zon over de berijpte rietstengels schijnt en alleen de bovenste topjes verlicht.
Kijk eens hoe de zon over de berijpte rietstengels schijnt en alleen de bovenste topjes verlicht. Fotograaf: Johan van der Wielen

Details… geen macro

Laat ik beginnen met te zeggen dat de term macrofotografie inmiddels veel breder is geworden dan de technische term zoals die van oudsher bedoeld is. Namelijk 1:1 vergroting of groter. Macrofotografie wordt tegenwoordig gezien als een vorm van het fotograferen van details, ook al vallen die niet binnen de technische definitie. Je zult zien dat mijn foto’s in dit artikel ook bijna allemaal geen officiële macro zijn maar eigenlijk close up fotografie. Omdat echt de term macro – gelukkig – een steeds algemenere betekenis heeft gekregen praat ik toch over macrofotografie.

Je hoeft dus ook echt geen macro lens te hebben. Een (lichte) telelens heeft bij niet al te kleine details precies hetzelfde effect.

Dit is zeker geen macro maar wel een echt winters detail: hangend ijs. De ondergelopen uiterwaarden waren bevroren maar later heeft men de sluis opengezet en het water weeg laten lopen. Wat overblijft zijn stukjes ijs die zijn blijven hangen aan takjes.
Dit is zeker geen macro maar wel een echt winters detail: hangend ijs. De ondergelopen uiterwaarden waren bevroren maar later heeft men de sluis opengezet en het water weg laten lopen. Wat overblijft zijn stukjes ijs die zijn blijven hangen aan takjes. Fotograaf: Johan van der Wielen

IJS, sneeuw en rijp

Ik maak wel eens de grap dat ik aan de jongere generatie uit moet leggen dat water hard kan worden en de wereld wel eens wit kan zijn. Dat is natuurlijk geen grap want de winters in ons land worden steeds schaarser. Het is dan ook best een gok om hier een artikel over te schrijven maar daarom wil ik ook wel laten zien wat de andere mogelijkheden zijn in de winter zonder dat er sneeuw of ijs ligt

Een laatste beukenblaadje van de herfst, omringd door de sneeuwkristallen in tegenlicht.
Een laatste beukenblaadje van de herfst, omringd door de sneeuwkristallen in tegenlicht. Fotograaf: Johan van der Wielen

Maar laat ik beginnen met de mooie dingen van de winter: een witte deken over de wereld en prachtige ijsvormen langs het water. De verleiding is dan groot om de groothoeklens te pakken en het steeds zeldzamere fenomeen in landschappelijke vorm vast te leggen. Maar heb je al eens gekeken naar al die prachtige details? Als je van heel dichtbij bekijkt is een ijskristal een prachtig gevormd geometrisch figuur waar het licht ook nog eens op spectaculaire wijze doorheen schijnt.

Een macrofoto van een rijpkristal, kijk eens wat een vormen en kleuren!
Een macrofoto van een rijpkristal, kijk eens wat een vormen en kleuren! Fotograaf: Johan van der Wielen

Hetzelfde geldt voor een sneeuwvlok. Je weet misschien wel dat er geen twee sneeuwvlokken gelijk zijn! Maar als we het groter bekijken dan kunnen we ook de plasjes langs het pad bekijken of het ijs een abstracte vorm heeft gekregen. Of je ziet de plukjes sneeuw die op de takken of op de bladeren liggen. Allemaal minuscule onderwerpen waar we in de winter veel te snel aan voorbij gaan. Ook in de winter is het tijd voor macrofotografie!

Op zoek naar abstractie

Het mooie van de witte wereld is dat het de zoektocht naar abstractie kan voeden. Je krijgt heel nieuwe vormen en lijnenspel als je maar goed om je heen durft te kijken. Vooral als het net gevroren heeft, dan zijn plasjes omgetoverd tot vormen van ijs en rijp. Als je er zo dicht op kruipt dat je de randen niet meer ziet krijg je een pure vorm waarbij niet meer duidelijk is wat de schaal is. Als je de foto dan ook nog omzet naar zwart/wit heb je een volledig abstract beeld.

Is zijn ijsvormen in een plasje maar met wat fantasie zou je ook een soort kikkervisje met een oog kunnen zien.
Het zijn ijsvormen in een plasje maar met wat fantasie zou je ook een soort kikkervisje met een oog kunnen zien. Fotograaf: Johan van der Wielen
Bloemen, jugendstil, organische vormen…. Of ijsbloemen op de autoruit. De kleuren van de auto komt erin terug, evenals de kleur van het dak van de overburen.
Bloemen, jugendstil, organische vormen…. Of ijsbloemen op de autoruit. De kleur van de auto komt erin terug, evenals de kleur van het dak van de overburen. Fotograaf: Johan van der Wielen

Omarm het wit met highkey

De witte wereld noopt het sowieso om de foto wat over te belichten wil je geen grauwgrijze foto krijgen. Maar je kunt ook verdergaan met overbelichten voor het zogenaamde high-key effect. De witte tinten van de sneeuw bijten nu bijna (of helemaal) uit en je houdt alleen de sereniteit van het onderwerp over. Probeer maar eens uit!

Wanneer herfst en winter elkaar ontmoeten. Kleurende blaadjes van de bosbes omringd door gele berkenblaadjes in de sneeuw.
Wanneer herfst en winter elkaar ontmoeten. Kleurende blaadjes van de bosbes omringd door gele berkenblaadjes in de sneeuw. Fotograaf: Johan van der Wielen

Maak gebruik van het winterlicht

Winterlicht is het mooiste licht wat er is. De zon staat laag, zelfs midden op de dag en de zonsop- en ondergangen duren lang en zijn intens. De wereld kleurt soms zachtroze en zelfs voor zonsopkomst hoef je niet eens zo vroeg op te staan. Heerlijk, zo is mijn werk af en toe toch een 9 tot 5 baan. Met winter en een mooie zonsopkomst, grijpen we ook al meteen naar de landschapslens maar vergeet ook dan de details niet. Zeker bij een onbewolkte hemel als de zon heerlijk warm en laag door de natuur schijnt krijg je de mooiste (tegen)licht effecten.

‘rupsjes’ van sneeuw liggen op de kale takjes in het bos. De laagstaande opkomende zon geeft een heerlijke tegenlicht sfeer.
‘Rupsjes’ van sneeuw liggen op de kale takjes in het bos. De laagstaande opkomende zon geeft een heerlijke tegenlicht sfeer. Fotograaf: Johan van der Wielen

En als er nu geen sneeuw of ijs is?

Ook dan loop ik door het bos op zoek naar details. Druppels op de takken geven bij tegenlicht een spectaculair spel van bokeh, bijna kerstballen in het bos. Als het zonnetje schijnt kun je met tegenlicht en vocht spectaculaire effecten bereiken, zeker als je besluit om ‘verkeerd’ scherp te stellen of zelfs je foto helemaal onscherp te maken.

Combinatie van druppels op de takjes, het laatste groene blaadje van een braam en rood beukenblaadje. Dat alles met tegenlicht en kijk wat er gebeurt als je je scherpstelling wat naar voren of achteren verplaatst. Er hoeft echt niets scherp te zijn in de foto.
Combinatie van druppels op de takjes, het laatste groene blaadje van een braam en rood beukenblaadje. Dat alles met tegenlicht en kijk wat er gebeurt als je je scherpstelling wat naar voren of achteren verplaatst. Er hoeft echt niets scherp te zijn in de foto. Fotograaf: Johan van der Wielen

Zo, ben je een echte macrofotograaf? Leg dan niet deze winter je macrolens in winterslaap maar hou hem in de tas. Hopelijk heb ik je laten zien dat er ook in de wintermaanden meer dan genoeg aan details te fotograferen is!

een beetje rijp en de kleinste blaadjes en takjes worden omgetoverd tot een betoverende tekening.
Een beetje rijp en de kleinste blaadjes en takjes worden omgetoverd tot een betoverende tekening. Fotograaf: Johan van der Wielen
Hier zetten we alles over macrofotografie voor je op een rij.

Reageer op dit artikel

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site wordt beschermd door reCAPTCHA en het Google privacybeleid en servicevoorwaarden zijn van toepassing.

Deze artikelen vind je vast ook interessant: