Zo fotografeer je vogels in het voorjaar

In het vorige artikel heb ik uitgebreid stilgestaan bij het fotograferen van vogels tijdens het broedseizoen. Heb je deze nog niet gelezen? Lees dan eerst dit artikel. Het gaat over het interpreteren van vogelgedrag en daarop anticiperen.

In dit artikel geef ik 7 tips hoe je op een super-verantwoorde manier vogels kan fotograferen in het voorjaar.

1. Fotografeer vogels op plekken waar ze al aan mensen gewend zijn

De ene blauwe reiger is de andere niet. Blauwe reigers in natuurgebieden vliegen al op als je op 80 meter bij ze vandaan bent. Hun soortgenoten op de Albert Cuypmarkt vliegen nog niet op als je op 4 meter bent. Maar dan nog is er een belangrijk verschil! Als je met priemende ogen op zo’n blauwe reiger komt afgelopen zal ie alsnog op 6 meter wegvliegen. Als je gezellig keuvelend met je vriend langs loopt en de reiger geen blik waardig keurt, kun je misschien wel op 2 meter langs lopen! Vogels zien/merken/voelen als jouw aandacht op hen ligt…

Er zijn nogal wat vogels die op plekken broeden dicht bij de mens en waar het ook prima samengaat, je kunt hierbij denken aan fuut, meerkoet. vliegenvangers, roodstaartjes en andere tuinvogels. Dit biedt kansen om ze te fotograferen, maar let op: zorg dat je gedrag voorspelbaar is. Het is iets anders dat je op 7 meter van een futennest voorbij wandelt, dan dat je stil gaat staan op 7 meter met je camera op statief. Dat gaat niet werken, dus zorg dat je dan alsnog op heel ruime afstand gaat staan en let op de signalen die de vogel afgeeft. Zie dit artikel.

2. Ga op een strategische plek staan en wacht af wat er gebeurt

Weet je dat heel veel vogelfoto’s worden gemaakt als ‘bijvangst’? Je stopt of je staat ergens om een vogel te fotograferen en vervolgens dient zich een veel betere kans aan om een andere vogel te fotograferen. Ik heb dit zó vaak meegemaakt dat ik er een strategie van heb gemaakt.
De beweging van jou als mens naar een vogels toe is altijd risicovol en zelden heel succesvol, dus waarom niet omdraaien? Laat de vogel naar jou toekomen! Het is leuker, spannender en de resultaten zijn meestal veel beter. Vooral de auto leent zich heel goed om op een strategische plek neer te zetten en te wachten.

Vanzelfsprekend helpt het als je bepaalde plekken goed kent en weet wat strategische plekken zijn, neem daar de tijd voor. Adopteer een paar plekken waar je veel komt en probeer dit soort strategische plekken te ontdekken.

3. Zoek de grenzen van twee naast elkaar liggende territoria op

Elke vogelsoort heeft z’n eigen voorkeur voor biotoop en habitat. Soortgenoten komen elkaar dus veelvuldig tegen. Even als voorbeeld rietvogels zoals rietgors, blauwborst, rietzanger, snor, sprinkhaanzanger etc. Meestal hebben ze een territorium dat nauw grenst aan dat van hun buurman. Als je de tijd neemt om te observeren, zul je soms kunnen ontdekken dat ze op bepaalde plekken – tegen de grens van het territorium van de buurman – luidkeels zingen. Je ziet dat de buurman zich ook regelmatig meldt om zijn territorium te verdedigen. Soms wordt er zelfs een robbertje gevochten. Als je (mits het openbaar toegankelijk terrein is) bij die grens gaat staan, is de kans reëel dat je op dat punt zingende vogels kunt fotograferen.

4. Fotografeer vogels in hun omgeving

Het kan prachtig zijn als je elk veertje kunt tellen op de foto, maar meestal is de foto op zichzelf niet heel spannend of boeiend en vertelt het geen verhaal.

Gooi het eens over een andere boeg, zorg dat je niet met (bijzondere)vogelsoorten bezig bent, maar dat je met bijzondere fotografie bezig bent. Je merkt dan vanzelf dat je hiervoor niet heel dichtbij hoeft te zijn. Als je dit eenmaal hebt ontdekt, gaat er een wereld voor je open en zie je ineens zóveel meer mogelijkheden.

Als illustratie hierbij laat ik de top 10 zien van de winnende foto’s in de categorie vogels van de Groene Camera 2021. Wat valt op? Op elke foto maken de vogels nog geen 1 tot 2 procent uit van het totaalbeeld. En toch zijn het echte vogelfoto’s; het zijn foto’s met een verhaal, de soort is niet zo belangrijk, maar het totaalplaatje des te meer.

5. Fotografeer vanuit een bestaande vaste hut

Tegenwoordig is er een flink aanbod van vaste fotohutten die je kunt huren. De kans op goede foto’s is groot en de vogels zijn gewend aan geklik van camera’s. Ook hier geldt dat je de vogels naar jou toe laat komen en je ze daardoor in alle ontspannenheid kunt fotograferen.

6. Laat vogels aan je wennen

Het is mogelijk vogels aan te laten wennen. Dit kan over langere termijn, bijvoorbeeld door elke dag op hetzelfde tijdstip op dezelfde plek te zijn. Als je steeds hetzelfde voorspelbare gedrag vertoond kunnen vogels je gaan vertrouwen en weten ze dat ze geen gevaar van jou hebben te verwachten. Over kortere termijn is het ook mogelijk. Door alert te zijn op signalen die vogels afgeven en steeds binnen de grenzen te blijven, kun je af en toe een stapje dichterbij doen. Bedenk hierbij wel dat je hierbij heel veel geduld aan de dag moet leggen. Door uren bezig te zijn met een vogel die bijv. steeds op dezelfde plek terugkomt (geen nest natuurlijk) kun je het vertrouwen winnen van een vogel. Ik kan niet genoeg benadrukken dat je dit met de grootste omzichtigheid en geduld moet doen en dat je geen enkele tijdsdruk hebt.

7. Maak gebruik van een afstandsbediening

Veel camera’s kun je tegenwoordig bedienen vanaf je smartphone. Dit biedt nieuwe mogelijkheden om heel andere foto’s te maken zonder dat de vogels hier hinder van ondervinden. Je kunt je camera bijvoorbeeld bij een drinkplasje neerzetten en zelf 50 meter verderop gaan zitten en afdrukken via je smartphone. Let er wel op dat als je je camera weer wilt pakken, er op dat moment geen vogels in de buurt zijn.

Tot slot

Soms blunder je gewoon ergens tegenaan, bijvoorbeeld net uitgevlogen jonge vogels die op een takje zitten te wachten tot een ouder met voer komt. Maak dan heel snel een foto en zorg dat je – hoe verleidelijk ook – de vogels met rust laat zodat het voeren doorgang kan vinden.