Kleur is onze tweede natuur. We weten niet beter en beoordelen onze omgeving veelal ook op het aspect kleur. In een zwart-witfoto heb je niets aan kleur. De aspecten ‘contrast’, ‘vormen en texturen’ blijken ineens bepalend.
Contrasten
Contrast is in zwart-wit bijna essentieel. Zonder contrast wordt een foto anders al snel een saaie, grijze muis. Lichtcontrasten zijn in het veld het gemakkelijkst te vinden. Een handig hulpmiddel hiervoor is de ogen zover mogelijk dicht te knijpen.
Flets middaglicht met grote contrasten is voor veel natuurfotografen de reden om naar huis terug te keren. Dit gaat niet op wanneer je de wereld met een zwart-wit-bril bekijkt. De bleke kleuren van een zonovergoten dag zie je niet in een zwart-witfoto, terwijl het contrast juist meer dan welkom is.
Vormen en texturen
Contrast alleen is niet voldoende om een aansprekende foto te krijgen. Vormen en texturen spelen in zwart-witfotografie een absolutie hoofdrol. Normaal, bij gebruik van kleur, moeten ze concurreren met die kleuren. In zwart-wit krijgen vormen en texturen alle aandacht en vallen ze ineens veel meer op. Krachtige vormen en texturen zijn in staat alle aandacht naar zich toe te trekken en een ‘standaard’ landschap ineens om te toveren in een prachtig decor. Bij texturen kun je bijvoorbeeld denken aan een grove bast, pokdalige rots of verweerd hout.
Nog een voordeel
Digitale camera’s zijn fantastische instrumenten en worden steeds beter. Wie had ooit gedacht dat je goed bruikbare opnamen zou kunnen maken bij 12.800 iso? De hoeveelheid ruis wordt steeds minder. Toch behoud je bij weinig licht, een hoge iso-waarde en een lange belichting ruis. Ruis is vooral in kleur erg vervelend, omdat ruis zich niet alleen manifesteert door korreligheid, maar ook door kleurfouten. In zwart-wit spelen deze kleurfouten geen rol en kan ruis juist bijdragen aan de sfeer van de foto. Oude fotoboeken staan bomvol prachtige zwart-witfoto’s met een stevige dosis ruis (korrel).
Fotograferen in grijswaarden?
Het is heel verleidelijk rechtstreeks in grijswaarden te fotograferen. Op het display van de camera is dan immers direct het eindresultaat te bewonderen. Wanneer enkel en alleen in jpg of tif gefotografeerd wordt, is dit sterk af te raden. Een zwart-witfoto heeft namelijk vaak nog enige bewerking nodig om de opname meer kracht bij te zetten. Met een jpg of tif in grijswaarden zijn de bewerkingsmogelijkheden vaak te beperkt. Fotografeer daarom altijd in kleur, of beter nog, in RAW. Pas achteraf zet je de kleurenfoto om naar zwart-wit.
Meer leren over zwart-wit fotografie?
Volg dan de masterclass van Marijn Heuts op 19 oktober 2018.
Meer informatie en boeken via de website.
6 reacties
Prachtige foto’s! In welk jaar zijn de bovenstaande foto’s gemaakt?
Dank je. Uiteenlopende jaren, maar meesten tamelijk recente jaren.
Mooie inspiratie deze prachtige foto’s!!
Bedankt Tineke!
Mooi stuk, Bob! Waarom vergeet ik iedere keer weer de potentie van Z/W om er dan door jou weer aan te moeten worden herinnerd?
Kleur is dan ook een machtige bliksemafleider…