Manipuleren in de DOKA
In het kader van dat kunstzinnige ei manipuleerde ik er heel wat op los, foto’s manipuleren bedoel ik. Verschillende soorten films met bijzondere eigenschappen, experimenteren met ontwikkelprocede’s en papiersoorten, tegenhouden, doordrukken. Binnen het beperkte budget was niets te dol. Het moment dat een foto na langdurig experimenteren oprees uit het ontwikkelbad en bij het schaarse licht van de DOKA werd bekeken, was magisch. Regelmatig deed ik met mijn creaties mee aan wedstrijden en ik meen me te herinneren dat ik 1 keer een Aanbeveling heb gewonnen met een low-key foto van een oude man.
Manipuleren in Lightroom
Waar de Opemus is gebleven weet ik eigenlijk niet. De charme van de DOKA is verleden tijd. De Donkere Kamer is vervangen door, hoe kan het ook anders, Lightroom. Lightroom heeft alles opgeslokt. Karakteristieke films, papiersoorten en ontwikkelprocede’s kun je nabootsen. Doordrukken, tegenhouden, verwijderen, klonen, niets is Lightroom (al dan niet met ….) te dol.
Geweldig! Wat is er nu leuker dan een met zorg gemaakte foto verder te perfectioneren in de moderne DOKA oftewel Lightroom. Vooral voor natuurfotografie is dat van belang omdat de natuur nu eenmaal niet (volledig) kan worden geregisseerd.
Manipuleren en wedstrijden
OK, waar wil ik nu eigenlijk naar toe?
Natuurfotowedstrijden. Daar doe ik regelmatig aan mee. Aan wedstrijden meedoen is uitdagend en werkt vernieuwend, soms is het spannend en winnen geeft je eeuwige roem.
Helaas is er bij veel van deze wedstrijden voor de manipulatieve types een belangrijke beperking, de knoppen en schuifjes van Lightroom mogen maar met mate worden bediend. Het idee erachter is natuurlijk dat een winnende natuurfoto in het veld moet worden gemaakt. Het geduld en de ontbering moet ervan afspatten, de idylle van de lijdende natuurfotograaf moet intact blijven. In dat romantische beeld past Lightroom in tegenstelling tot de ouderwetse DOKA niet. Terecht? Onterecht? Zoals zo vaak ligt de waarheid in het midden.
Manipuleren en megapixels
Een belangrijke beperking die vaak door het wedstrijdreglement wordt opgeworpen is de mate van croppen. Tegenwoordig beschikken we over camera’s met sensoren van 30 megapixels of meer (en het einde is nog lang niet in zicht) maar het reglement bepaalt dat er slechts met mate mag worden gecropt. Het alternatief van croppen is het onderwerp in de natuur dichter benaderen en waarschijnlijk ook meer verstoren. Tja. Ook storende elementen mogen volgens het reglement niet uit de foto worden verwijderd. Dan maar tuinieren dus.
Allerlei andere bewerkingen zoals over- en onderbelichting en kleuraanpassingen mogen maar mondjesmaat worden toegepast. Dubbelopnames, HDR en dergelijke moeten in de camera zijn gemaakt. Zo nodig wordt de RAW file opgevraagd om te beoordelen of je je wel aan alle beperkingen hebt gehouden.
Deze beperkingen betekenen voor mij dat ik een belangrijk deel van mijn werk, en natuurlijk zijn dat net de meest pakkende foto’s, niet altijd kan insturen naar prestigieuze en minder prestigieuze wedstrijden. Jammer.
Natuurlijk wordt een unieke en sowieso winnende foto gemaakt in de vrije natuur. Het moment, de compositie, het licht. Daarvoor moet je in het veld zijn. Gelukkig maar. En daarna … betreed ik Lightroom, manipuleer ik ouderwets en volgt soms toch weer een beetje dat nostalgische, magische moment. Heerlijk!
Conclusie
Natuurfotografie is geweldig, manipuleren prachtig en .. het reglement van fotowedstrijden moet (in ieder geval een beetje) worden opgerekt.
10 reacties
Leuk prikkelend stuk! En wat mij betreft geen non-discussie want het manipuleren waar jij het over hebt, gaat toch om het bewerken van foto’s/raw-bestanden, waar inderdaad voor de meeste wedstrijden strikte eisen gelden. Of die opgerekt moeten worden, vind ik een lastige. Want waar leg je dán de grenzen, die moeten toch ergens liggen en worden aangegeven. Het kan toch niet de bedoeling zijn dat je helemaal los gaat met fotobewerkingsprogramma’s en je er iets totaal anders van maakt dan wat het oorspronkelijk was. Maar wannéér je te ver gaat, weet ik eigenlijk niet. Hoeveel croppen is teveel? En wanneer heb je tevéél aan de schuifjes getrokken? Een storend sprietje wegklonen, mag volgens mij niet. Of eentje wel maar niet een heleboel? Ik meen dat de jury bij de Groene Camera zei dat ze enkele beelden die de finale hadden gehaald, met pijn in het hart moesten afkeuren omdat ze niet voldeden aan de eisen. Daar zou ik best wel wat meer over horen… waar waren deze fotografen dan precies te ver in gegaan? Want die pijn in het hart gaf aan dat het dus echt wel mooie beelden waren.
Precies Noortje. Het blijft een lastige discussie. Zie ook de reacties op facebook. Blijkbaar een gevoelige snaar geraakt. Overigens gebruik ik nooit photoshop, lightroom geeft me voldoende mogelijkheden. Te vergelijken met het ouderwetje afdrukken
Wat mij betreft is dit een complete non discussie en is iedere foto per definitie een manipulatie van de werkelijkheid. Denk aan de korte scherptediepte van een telelens, de bokeh van een helioslens, het gebruik van lange/korte sluitertijden, gebruik van flitsers, parapluutjes, sterrensporen, overbelichten, onderbelichten etc. Het zijn allemaal individuele keuzes van een fotograaf om de werkelijkheid naar zijn idee te manipuleren, vaak bewust, soms onbewust. Fotobewerking hoort daar ook bij. De oplettende kijker kan zelf wel beoordelen of iets nog natuurlijk is of niet. Het grappige is wel dat over de top bewerkte landschapsfoto’s vaak goed scoren op de sociale media, terwijl iedereen roept dat hij/zij niet aan fotobewerking, manipulatie doet. Kortom doe wat jezelf mooi vind en bepaal zelf je grenzen daarbij.
Helemaal mee eens!
Zijn deze beperkingen niet bedoelt om het kaf van het koren te scheiden?
Tegenwoordig heeft bijna iedereen een digitale (SLR) camera en verwacht dan ook te kunnen fotograferen.
Ik ben van mening dat er inderdaad wel een mate van “ontbering” aan een foto mag voorafgaan. Een dier in een dierenpark fotograferen of zelf gaan opzoeken in de natuur is echt anders (en het laatste een stuk leuker, maar minder effectief).
Als je dan ook nog geen genoeg tijd besteed aan de compositie, tja dan verdien je die prijs toch minder in die wedstrijd, niet?