1) Rolwolk
Rolwolken (ook wel boogwolken genoemd) zien we niet heel vaak. Het zijn wolken die los staan van een onweersbui of andere wolken. De wolken rollen om een horizontale as. Als je een rolwolk ziet aankomen, kun je er van op aan dat het heel slecht weer wordt. Rolwolken zijn vooral imposant door hun enorme spreiding aan de hemel. Met een panoramafoto komt de omvang en schoonheid van een rolwolk het best tot zijn recht.
2) Shelfcloud
Een shelfcloud (letterlijk vertaald plankwolk) gaat vooraf aan een zware onweersbui. De shelfcloud is net als de rolwolk een boogwolk, maar zit nu aan de onweersbui vast. De wolk ontstaat bij zware onweersbuien die zich snel verplaatsen. Om dit soort buien te fotograferen, moet je de buienradar goed in de gaten houden en inschatten wanneer de bui in de buurt is en waar je deze wilt gaan fotograferen.
3) Straalstroomwolken
De straalstroom is een vrij smalle band van sterke wind die een belangrijke invloed heeft op ons weer. De wind zelf is onzichtbaar, maar we kunnen hem terugvinden in het wolkenpatroon.
4) Whalesmouth
Als een onweersbui ons gepasseerd is, zien we aan de achterzijde, nog voor het begint te regenen, soms de whalesmouth of het walvisgehemelte. Het is de soms spectaculaire scheidingszone van de koude daalstroomlucht en de warmere vochtige lucht aan de voorkant van de bui.
5) Pileus
De pileus kap is een wolk met een glad uiterlijk die we aan de top van een stapelwolk kunnen zien. Wanneer een stapelwolk een vochtige luchtlaag boven zich omhoog duwt, kan een pileus ontstaan doordat er condensatie optreedt. De wolk verdwijnt vaak weer snel wanneer de stapelwolk door de pileus heen groeit.
6) Mammatus
De mammatuswolk, letterlijk vertaald borstenwolk, (Cumulonimbus mammatus) is een ondersoort van de buienwolk, genoemd naar de typerende vorm van de wolken. Ze zijn vlak voor of na een bui te zien en dan nog het best bij laagstaande zon.
7) Kanteelwolken
Kanteelwolken (Stratocumulus castellanus) zijn lage wolken die aan de bovenkant lijken op torens of kantelen. Als we dit type wolken zien, dan is de windrichting chaotisch.
8) Lenticulariswolken
Lenticulariswolken komen veel voor in terreinen met reliëf waar de luchtlagen de contouren van heuvels of bergen volgen. Hierdoor kunnen lenticulariswolken snel ontstaan en verdwijnen om elders weer te ontstaan. De opvallende vorm ontstaat door wind en de golfvormige beweging van de lucht. Doordat lenticulariswolken er uitzien als een groot luchtschip, worden ze nogal eens voor een ufo aangezien.
9) Contrails en wolkengaten
Contrails zijn condensstrepen van vliegtuigen en dus kunstmatige wolken. Deze ontstaan door de uitstoot van waterdamp en roetdeeltjes in de uitlaatgassen van vliegtuigmotoren op ongeveer 10 kilometer hoogte. De lucht is hier heel koud, zo’n 40 graden onder nul, waardoor de waterdamp bevriest. Vliegtuigstrepen kunnen het licht van de zon iets temperen. De uitwaaierende vliegtuigstrepen zijn soms moeilijk te onderscheiden van gewone bewolking.
Vliegtuigen kunnen wolken echter ook op laten lossen. Het resultaat zijn ‘tunnels’ door wolken, of beter zichtbaar, grote gaten in het wolkendek ook wel Pilotengaten genoemd. Door de dalende luchtdruk onder de vliegtuigvleugels koelt de lucht sterk af. De aanwezige druppeltjes gaan over in ijskernen die op hun beurt weer druppeltjes aantrekken, net zo lang tot ze te zwaar worden en als zeer plaatselijke neerslag uit de wolk verdwijnen zoals mooi te zien is op de onderste foto in dit artikel.
10) Bubbelwolken
Bubbelwolken (voluit Altostratus (undulatus) asperitas) kenmerken zich door een sterk chaotisch en golvend oppervlak aan de onderzijde, dat de indruk wekt van een omgekeerd berglandschap of ruwe zee. Hoewel ze donker en stormachtig lijken, hebben ze de neiging te verdwijnen zonder een storm te vormen.
(11) Virga
Niet echt een soort wolk, maar een verschijnsel dat je soms onder een wolk kunt zien, namelijk regen in de vorm van zogenaamde valstrepen of regensluiers. Wanneer deze de grond niet raken, spreken we van virga.
Wil je zelf de mooiste wolkenfoto’s maken, kijk dan voor professionele tips van landschapsfotograaf Bas Meelker in Natuurfotografie Magazine 5 (2018).
6 reacties
Grappig om je hier tegen te komen Hendrika, lenticularis zie je hier wel vaker dan lichtende nachtwolken, ik weet dat jij net als ik ook dol op bent NLC’s.